خانه » همه » مذهبی » گرسنگی در حدیث معراج

گرسنگی در حدیث معراج


گرسنگی در حدیث معراج

۱۳۹۳/۰۲/۱۶


۳۳۲۰ بازدید

سلام علیکم . در حدیث معراج خداوند روی گرسنگی تاکید زیادی دارد ؛ ایا این به معنای این است که بنده همیشه گرسنه باشد ( غذا بخورد ولی سیر نشود ؟ ) و همیشه حس گرسنگی را داشته باشد ؟

با سلام و سپاس از ارتباط و اعتماد شما
1.اصولا حفظ شکم از پرخورى، یکى از راه هاى مبارزه با شیطان است زیرا اگر کسى بتواند شکم خود را کنترل کند، شهوت را نیز مى‌تواند تحت کنترل در آورد .
بزرگ ترین عامل سلب آگاهى، شعور و درک، و سلب حضور قلب از انسان، همانا پربودن شکم است. انسان با شکم پر نمى‌تواند فکر کند و موفق به مطالعه، حضور قلب در نماز و بسیارى از امور دیگر نمى‌شود. این مسئله به تجربه ثابت شده است و لذا معروف است که «عبادةُ الشَّبعان کتملُّق السَّکران»کسى که با شکم پُر به عبادت مى‌پردازد، نظیر انسان مستى است که به تملّق دیگران پرداخته است. کسى که مست است شعورى ندارد، لذا تملّق گفتن او ارزش و اعتبارى ندارد پس خضوع و نیایش انسان سیر که با شکم پر به عبادت مى‌پردازد، از هیچ ارزش و اعتبارى برخوردار نیست.
هنگام پر بودن شکم، درک و آگاهى که از خصایص انسان است، از او سلب مى‌گردد، دقیقاً مانند پرنده‌اى که وزنه سنگینى به پاى او بسته‌اند و هر چه این وزنه سنگین‌تر باشد، پرواز او را مشکل‌تر مى‌سازد. پس پر بودن شکم به منزله وزنه سنگینى است که به پاى مرغ روح آدمى بسته شده است و مانع پرواز او مى‌گردد و به عکس، موجب فرو رفتن در طبیعت و از بین رفتن نورانیّت و لطافت روح انسانى است و نمى‌گذارد کمالات روحى ظاهر گردند. (البته شناخت رابطه روح با بدن امر ساده‌اى نیست که بتوان در مباحث کوتاهى آن را مطرح کرد؛ ولى به هر حال کسى که با شکم پر از غذا بسر مى‌برد، احساس مى‌کند روح او نمى‌تواند پرواز نموده و اوج بگیرد و بسان پرنده‌اى است که پایش به وزنه سنگینى بسته شده باشد).
2.تفسیر گرسنگى و جوع ممدوح
ستایش گرسنگى در روایات به معناى مطلوب بودن تحمل رنج گرسنگى بطور مطلق نیست، بلکه مراد توجه دادن انسان ها به موانع پرواز روح آدمى و آنچه مزاحم فعالیت هاى روحى است؛ چه در جنبه هاى حضورى، یعنى توجهات قلبى و چه در جنبه هاى حصولى، یعنى فکر کردن واندیشیدن.
بنابراین انسان نه آن قدر گرسنگى بکشد که از رنج آن نتواند کار کند و نه آن قدر پرخورى کند که مانع فعالیت هاى او گردد و به تعبیر حضرت علاّمه طباطبایى(قدس سره)منظور از جوع در این گونه روایات، سبک بودن شکم ـ در مقابل پرخورى ـ است نه اینکه مقصود گرسنگى باشد. خوردن غذاهاى مطبوع نه تنها مضرّ نیست، بلکه براى سلامتى بدن مفید و لازم است؛ ولى رعایت اعتدال نیز لازم است.
3. جوع و گرسنگی
مدیریت و مهار شکم از جمله وادی های سختی است که آدمی باید آن را مورد توجه قرار دهد، زیرا گرایش غریزه به خوردن و انباشتن انواع و اقسام خوراکی ها و نوشیدنی هاست. در روایات معتبر آمده است که شخص می بایست به گونه ای عمل کند که مصداق اهل جوع باشد. اهل جوع بودن به معنای روزه داری نیست. روزه داری مرتبه ای عالی تر است.
اما جوع به معنای گرسنگی دادن نفس، شیوه ای است که حتی مرتاضان به شکل افراطی، آن را انجام می دهند ولی در فرهنگ اسلامی، گرسنگی دادن به نفس به گونه ای است که در روایتی بسیار زیبا و آموزنده و پر از درس از امیرمومنان (ع) تبیین و تشریح شده است. آن حضرت (ع) درباره مفهوم جوع در فرهنگ اسلامی و مدیریت شکم و تغذیه درست می فرماید: کل و انت تشتهی و امسک و انت تشتهی؛ هنگامی که اشتها داری بخور و هنگامی که هنوز کاملا سیر نشدی و اشتها داری دست از خوردن بردار. (مستدرک الوسایل ج ۱۶ ص ۲۲۱)
این شیوه شرعی که امیرمومنان (ع) آموزش می دهد، موجب می شود تا آدمی مهار نفس خویش را به دست گیرد. صاحب کتاب نشان از بی نشانها از قول عارف بزرگ آیت الله نخودکی اصفهانی می نویسد که در خبر آمده است: جو عوا بطونکم و عطشوا اکبادکم و البسوا جلباب الحزن لعلکم ترون الله فی قلوبکم لانه لیس عندالله شی ابغض من بطن ملآن؛ شکم های خود را گرسنه و جگرها را تشنه نگه دارید و لباس اندوه بر اندام جان خود بپوشانید که شاید خدا را در دل های خود بتوانید یافت؛ زیرا در نزد خدا چیزی منفورتر از شکم های پر نیست.
شعر معروف شاعر شیرین سخن شیراز که می گوید: اندرون از طعام خالی دار تا در آن نور معرفت بینی، حاوی بسیاری از نکات و حکمتهای مربوط به گرسنگی است که در کتابهای روایی مورد تاکید قرار گرفته است.
در روایت است که میان خدا و بنده اش پرده و حجابی تاریک تر و هراس انگیزتر از هوای نفس نیست و هیچ سلاحی بهتر از احساس فقر و بیچارگی بنده در برابر پروردگار و فروتنی و خشوع در برابرش و تحمل گرسنگی و تشنگی در روزها و شب زنده داری نیست. اگر بنده ای در اثر ریاضت نفس فی هلاک شود به مرگ شهیدان جان سپرده است؛ و اگر زنده ماند به خیر می رسد؛ زیرا خداوند فرموده است هر کسی در راه ما مجاهدت کند راه های (نه یک راه) خویش را به او می نمایانیم و خداوند با اوست؛ زیرا از نیکوکاران است. (عنکبوت آیه ۶۹) (نگاه کنید مصباح الشریعه باب جهاد و ریاضت از امام صادق (ع))
از امیرمومنان (ع) روایت شده که فرمود: و ایم الله یمینا استثنی فیها مشیه الله تعالی لاروضن نفسی ریاضه تهش معها الی القرص اذا قدرت علیه مطعوما و تقنع بالملح مادوما؛ به خدا سوگند! اگر خدا خواهد چنان سختی و ریاضت به نفس خود تحمیل کنم که اگر از خوراک به گرده نانی و از خورشت به نمکی دست یابد، شادمان و قانع گردد. (نهج البلاغه نامه ۴۵)
این گونه است که خود در وصف ریاضت های خویش در خطبه ای برای مردم می فرماید: بدانید که امام و پیشوای شما از دنیا به دو جامه کهنه و کم بها بسنده کرده و زحمت گرسنگی را به دو قرص نان جو فرو نشانده است. سالی می گذرد که خوراکی از گوشت را نمی چشد مگر به همان مقدار استحباب خوردن از گوشت قربانی… می شنوم یکی از شما می گفت:«اگر خوراک پسر ابی طالب این است؛ به ناچار ضعف و ناتوانی در مبارزه با هماوردان بر او چیره خواهد شد»، ولی به خدا سوگند که من در خبیر به قدرت بازو و به قوت خوراک بر نگرفتم بلکه نیروی ملکوتی و روحی که از نور پروردگار رخشان بود که مرا در این کار تایید کرد. (والله ما قلعت باب خبیر بقوه جسد انیه و لا بحرکه غذائیه و لکنی ایدت بقوه ملکیه و نفس بنور بارئها مضیئه )
پیامبر (ص) فرمود: اطول الناس جوعاً یوم القیامه اکثرهم شبعاً الدنیا- گرسنه ترین افراد در قیامت سیرترین آنها در دنیا هستند. باید دانست که جوع و گرسنگی در علم اخلاق اسلامی از فضیلت بزرگی برخوردار است و درباره آن سفارشات و سخنهای بسیار از ائمه و بزرگان اخلاق و عرفان گفته شده و ما به لحاظ رعایت اختصار به همین مقدار بسنده کردیم و علاقه مندان می توانند به کتابهای اخلاقی از جمله کتاب شریف جامع السعادات ج ۲ ص ۵ به بعد که پیرامون فضیلت گرسنگی و فوائد آن است مراجعه کنند.
 

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد