حدیث ذباب

این روایت در نزد اهل فن به «حدیث ذباب» شهرت دارد که در منابع اولیه و معتبر حدیثی شیعی نقل نشده است. هر چند در برخی از منابع حدیثی اهل سنت فراوان از راویانی مانند ابوهریره و … فراوان نقل گردیده است.اما حسب آن چه صاحب کتاب مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل نقل کرده، این روایت را از کتاب طب الائمه (علیهم السلام) اثر عبدالله و حسین فرزندان بسطام شده است و عمده روایات این کتاب فاقد سند می باشد. در عین حال نداشتن یا ضعف سند باعث دور انداختن روایات نمی شود. چرا اثبات یا عدم اثبات محتوای این دسته از روایات نیاز به تحقیقات علمی و آزمایشات تجربی زیادی دارد.این حدیث با مضامین مختلفی نقل شده است ولی متن آن در کتاب مستدرک چنین است: ابْنَا بِسْطَامَ فِی طِبِّ الْأَئِمَّةِ، ع عَنْ سَهْلِ بْنِ أَحْمَدَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أُورَمَةَ قَالَ حَدَّثَنَا صَالِحُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّ الله علیه و آله و سلّم: «إِذَا وَقَعَ الذُّبَابُ فِی إِنَاءِ أَحَدِکُمْ فَلْیَغْمِسْهُ فِیهِ فَإِنَّ فِی أَحَدِ جَنَاحَیْهِ شِفَاءً وَ فِی الْآخَرِ سَمّاً وَ إِنَّهُ یَغْمِسُ جَنَاحَهُ الْمَسْمُومَ فِی الشَّرَابِ وَ لَا یَغْمِسُ الَّذِی فِیهِ الشِّفَاءُ فَاغْمِسُوهَا لِئَلَّا یَضُرَّکُمْ.»(1) چون مگس در ظرف یکى از شما افتاد آن را در آن ظرف فرو برید، زیرا در یک بالش درمان و در بال دیگر زهر است و او بال زهرناک را در ظرف فرو می کند نه بال درمان خود را، شما او را فرو در آن ظرف برید تا زیان نبینید.
بنابر این، حدیث یادشده به لحاظ سندی، در منابع معتبر شیعی یافت نشد. اما منابع اهل سنت آن به فور آن را نقل نموده اند که از منظر حدیث شناسی اسناد ضعیف و روایان غیر موثقی دارد. همچنین به نظر می رسد محتوای این حدیث مخالف با برخی مسلمات علمی روز باشد. در نتیجه اثبات محتوای این حدیث نیازمند تحقیقات علمی و آزمایشات میدانی زیادی است.
در ادامه مقاله ای در باب «حدیث ذباب» اثر علی نصیری که توسط پایگاه طبّنا منتشر شده است در لینک زیر خواندنی است:
http://tebona.ir/2018/12/%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB-%D8%B0%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%F0%9F%93%A3-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C-%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4/
پی نوشت:
(1) مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۱۶ , ، ص۳۲۸ به نقل از کتاب طب الائمه (علیهم السلام) ج1، ص 106، بحار الأنوار ج۶۱ ص۳۱۲.