دیدگاه حضرت سکینه(س) از ماجرای اسرای کربلا در قصر یزید

جواب: در پاسخ چند نکته اشاره می شود .
– در باره حضرت سکینه دختر امام حسین(ع) ، حضور او در کربلا ،ازدواج های او ، سن او ، شخصیت او ، نقل قول ها از او ، و… در منابع تاریخی اختلاف وجود دارد .
– گزارش تاریخ طبری در باره برخی از وقایع و حوادث کربلا دقیق و صحیح نیست و با گزارش دیگر منابع همخوانی ندارد.
– در باره ایام اقامت اسرای کربلا در شام و حوادث و وقایع پس از آن در منابع اختلاف وجود دارد .
– در باره سرگذشت اسرا در شام و برگزاری مجلس عزای امام حسین در کاخ یزید و توسط یزید ، در منابع تاریخی اختلاف وجود دارد .
– جمله منقول از دختر امام حسین(ع)، حضرت سکینه دختر امام حسین(ع ) از بازماندگان کربلا به هیچ‌وجه درست نیست و با سخنان ایشون در کوفه و نیز عبارات حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) در مجلس شام و گزارش‌های بعدی سازگاری ندارد، مگر اینکه ایشون کنایه به یزید و دشمنان زده باشند تا معنی مخالف برداشت شود تا عمق جنایت را بیان کرده باشند ( بقول عرب: الکنایه ابلغ من‌ التصریح)
– اینکه یزید پس از چند روز حضور اسرای اهل بیت(ع) در خرابه ایی در شام، آنان را به کاخ دعوت و به ظاهر از آنان دلجویی کرده باشد از حیث ظاهرسازی صحیح است، والا کسی که با قساوت به سر بریده اباعبدالله(ع) جسارت می‌کند اهل این نوع کارها نخواهد بود مگر شرایط سنگین کاخ بر اثر روشنگری اهل‌بیت(ع) چنین عملی بر او تحمیل شده باشد.
– این که یزید به اهل بیت(ع) مال و منال و ثروت داده باشد صحیح و دقیق نیست یزید تنها با بازگشت اسرا به مدینه موافقت کرد .
-در منابع تاریخی آمد یزید پس از مشورت با مشاوران ، و از ترس افشاگری امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) و احتمال افشاگری و قیام مردم در شام و… دستور رسیدگی و بازگشت اسراه همراه با احترام به مدینه را داد .
-گزارش هایی که یزید را از قتل امام حسین(ع) تبرئه و عبیدالله ابن زیاد را عامل قتل امام حسین(ع) می دانند ، صرفا گزارش اموی از تاریخ کربلا است که صحیح نیست، والا چرا یزید اگر راست می‌گفت عبیدالله بن زیاد را از پست خود کنار نزد و او را محاکمه نکرد؟
-جمله منقول از امام سجاد(ع) در باره حوادث و مصایب شام ( از امام سجاد(ع) پرسیدند در کجا بیشتر سخت گذشت فرمودند الشام الشام الشام ) با این گزارش طبری کاملا ناسازگار است .
توضیح بیشتر :
گزارش های تاریخی دربارة مدت اقامت اهل‌بیت ـ علیهم السلام ـ در دمشق، مورد اتّفاق مورّخان نیست. برخی از آنان با تعبیر مجمل: «چند روز اقامت داشتند» از مدّت اقامت اسرای کربلا، سخن گفته اند ، امّا برخی دیگر، به مدّت اقامت یا عزاداری اهل‌بیت(ع) در دمشق تصریح کرده اند. در این میان اکثر مورّخان مدت برپاداشتن عزاداری توسّط اهل‌بیت و زنان خاندان معاویه در این شهر را سه روز دانسته‌اند.
یزید دستور داد تا اسرای اهل بیت (علیهم‌السّلام) را به خانه‌اش ببرند. پس از ورود اهل بیت (علیهم‌السّلام) به کاخ، مورد استقبال برخی زنان خاندان اموی قرار گرفتند و گریه و ضجه از هر سو برخاست و تا سه روز در کاخ یزید، مجلس عزای حسینی به پا شد.کار به جایی کشیده شد که یزید نیز از روی ریا و به ناچار در برابر مردم با عزاداران به نوعی همراهی می‌کرد و برخی حاضرین نیز هم صدا با آنان می‌گریستند.
بیم از فتنه و شورش، پس از روشنگری اهل‌بیت در شام یزید را وادار کرده بود تا رفتار خود با اسیران را تغییر دهد. به دستور یزید، برای اسرا سایه بان قرار دادند. سپس یزید به خوراک و پوشاکشان رسیدگی کرد و قول داد آنان را با احترام به مدینه بر گرداند .
عمادالدّین طبری مدّت حضور اهل‌بیت و عزاداری آنان در دمشق را هفت روز، سید ابن‌طاووس بنا به روایتی یک ماه، و قاضی نعمان مغربی، چهل و پنج روز نوشته‌اند.
در جمع بندی این چند گزارش می‌توان گفت: صرف نظر از قول قاضی نعمان که قائل به اقا مت یک ماه و نیم اسرا در شام است و هم چنین دیدگا ه ابن‌طاووس که قول به یک ماه ماندن اهل‌بیت ع در شام را با تعبیر «قیل» بیان کرده است، وجه جمع بین عزاداری سه روزه زنان خاندان معاویه و سوگواری هفت روزه اهل‌بیت این است که؛ چون زنان خاندان معاویه عزاداری اهل‌بیت(ع) را مشاهده کردند و پی به حقّانیت آنان بردند، از روز پنجم با آنان هم سو شده و در عزاداری اسرا همراه شدند.
بنابراین می توان نتیجه گرفت؛ با توجّه به مدّت حضور چند روزة اهل‌بیت در ساختمان مخروبه (خرابه شام) و هم‌چنین مدّت حضور آنان در یکی از خانه‌های قصر، در مجموع، اهل‌بیت از آغاز ورود به شام حداکثر بیش از ده روز در شام اقامت نداشتند. به ویژه با توجّه به این امر که اقامت بیشتر آنان، به هیچ رو به سود یزید نبود، و سبب بروز نارضایتی افکار عمومی و انتقاد بیشتر، از دستگاه حاکم می شد، از این رو یزید با شتاب، درصدد استمالت و دلجویی از اهل‌بیت برآمد و آنان را با احترام ( نه با مال و منال و ثروت ) به سرپرستی نعمان بن بشیر رهسپار مدینه کرد.
منابع جهت مطالعه بیشتر :
جهت اطلاع در باره زندگانی حضرت سکینه بنگرید به ، https://www.porseman.com/article/
= ابی مخنف، اولین مقتل سالار شهیدان، ترجمه و متن کامل وقعة الطف، سیدعلی محمد موسوی جزایری، انتشارات بنی‌الزهرا، چاپ اول 1380.
= سید بن طاووس، اللهوف علی قتلی الطُّفوف، تحقیق و تقدیم شیخ فارس تبریزیان، چاپ: اسوه نوبت دوم، 1357،
= شیخ عباس، قمی، ترجمه نفس المهوم (در کربلا چه گذشت)، انتشارات مسجد مقدس جمکران،
= اسیران و جانبازان کربلا، نوشته محمد مظفری و سعید جمشیدی، قم، انتشارات فراز اندیشه، ۱۳۸۳ش.
= «دانشنامه امام‌حسین (ع)»/تحت نظر آیت‌الله ری‌شهری/ مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث
= ارشاد، شیخ مفید، ج2،
= کامل شیخ بهائی، ج2،
= بحارالانوار علامه مجلسی ، ج 45