خانه » همه » مذهبی » زنان عالم در صدر اسلام

زنان عالم در صدر اسلام

اسلام مرد و زن را در تدبیر شؤون زندگى به وسیله اراده و کار، مساوى مى‌ داند از این رو هر دو در تحصیل احتیاجات زندگى و آن چه مایه قوام حیات انسانى است یکسان مى‌ باشند. زن مى‌تواند همانند مرد مستقلا کارکند و مالک نتیجه کار و کوشش خود شود. در صدور فرمان الهى فرقى بین زن و مرد نیست مگر در احکامى که ویژه یکى از ایشان است.
تحصیل علم و کسب دانش نیز از احکامى است که زن و مرد در آن مشترک مى‌ باشند و هرگز دین اسلام جنس راسد راه دانش اندوزى نمى‌ داند. مرحوم علامه طباطبائى در تفسیرالمیزان، پس از نقل سرگذشت تاسف‌ بار زن درطول تاریخ مى‌ گوید:
زن در تمام احکام عبادى و حقوق اجتماعى با مرد شریک است و در هر امرى که مرد استقلال دارد، مانند: ارث، کسب، معامله، تعلیم و تربیت و دفاع از حقوق و غیره زن هم مستقل است، مگر در مواردى که با مقتضاى طبیعتش مخالف باشد. (تفسیر المیزان، ج 2، ص 284، ترجمه ج 2، ص 383. )
پیامبراکرم(ص) جهاد مقدس پیکار با بی سوادی را از خانه خود آغاز کرده بود؛ بلاذری با سند روایت می کند که هنگام ظهور اسلام در مکه تنها هفده نفر با سواد بودند . وی پس از شمردن اسامی آنها از یک زن قریشی نام برده است که در دوره جاهلیت مقارن ظهور اسلام خواندن و نوشتن می دانست. نام او “شفا” و دختر عبدالله بن عبدالشمس بود، این زن مسلمان شده بود و از مهاجران اولیه و از زنان فاضله به شمار می رود. بلاذری می گوید: « این زن همان است که به دستور پیامبر(ص) به حفصه همسر پیامبر کتابت آموخت.»
بلاذری آنگاه چند زن از زنان مسلمان را نام می برد که در دوره اسلام هم می خواندند و هم می نوشتند و یا تنها می خواندند.
او نام حفصه دختر عموی ام الکثوم دخترعقبه بن ابی معیط(عایشه) دختر سعد(کریمه) دخترمقداد و بالاتر از همه(شفا) دختر عبدالله بن عدویه را می نگارد. شفا به حفصه درس می داد و پیامبر از او خواست تا به حفصه پس از زناشویی با پیامبر همچنان درس بدهد.
پس حفصه خواندن و نوشتن می دانسته است و نام او را جزء دارندگان مصاحف ثبت کرده اند. از این جریان معلوم می شود که رسول اکرم (ص) برای زنان خود معلم زن انتخاب کرده بودند و این عمل پیامبر برای آموختن به دختران و زنان، الگو و نمونه ای شد و دیری نپایید که در مدینه افراد باسواد رو به فزونی نهادند و آمار با سوادها به طور چشم گیری بالا رفت . در میان زنان و دخت کسانی پیدا شدند که خواندن و نوشتن را فرا گرفتند.
رسول اکرم(ص) بخشی از اوقات خود را به آموزش زنان در مسائل دینی اختصاص دکاده بود؛ بخاری به سند خود روایت کرده است که زنان پیامبر گفتند:« مردان در استفاده از محضر شما بر ما پیشی گرفته اند پس خود، روزی را به ما اختصاص داده.»
آن حضرت قبول کرد و روزی را به ایشان اختصاص داد و در آن روز به وعظ و ارشاد زنان پرداخت و مرتب آنان را برای آموختن و دلگرم ساختن دیدار می کرد.
دختر رسول اکرم(ص) و همسران او در زمان حیات و پس از رحلت آن حضرت، مرجع در مسائل دینی و فقهی بودند و خانه هر یک از آنان به مثابه مدرسه ای بود که طالبان دانش و حدیث در آن اجتماع می کردند و به فراگرفتن احکام شریعت و انواع دانش و حکمت سرگرم می شدند بین مردم و همسران پیامبرنیز پرده ای آویخته بود تا کسی نتواند ایشان را ببیند.
بزرگان صحابه بسیاری از مسائل دقیق و مهم را از زنان پیامبر می پرسیدند با این ترتیب زن در روزگار پیامبر و صدر اسلام یکی از مصادق دانش و مورد تأیید دین و پذیرش جامعه بود. رفتن زنان به مساجد برای اداری نماز در آن زمان کاری عادی و معمول بود و این رفت و آمد فرصت مناسبی بود تا در مجالس علمی که از سوی بزرگان صحابه در مساجد برپا می شد حضور یابند.
برای اطلاع بیشتر اززنانی‌که در صدر اسلام به علم‌آموزی و شاگرد پروری روی آوردند به مقاله “علم آموزى زن از دیدگاه اسلام” نوشته : داوود الهامى در فصلنامه پیام حوزه 1378 شماره 25 در پرتال جامع علوم انسانی بارگزاری شده مراجعه کنید .

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد