یکی از عرفان‌های نوظهور که در سال‌های اخیر در کشور ما ظهور و گسترش پیدا کرده است، عرفان حلقه ( کیهانی) می‌باشد که با وام گرفتن از یکسری مفاهیم اسلامی و ترکیب آن با عرفان‌های شرقی و وارداتی، ملغمه‌ای از آموزه‌های مختلف را به خورد جوانان می‌دهد. این جریان انحرافی، همانند وهابیت بسیاری از آموزه‌های اسلامی همچون دعا و نذر را مورد تشکیک قرار داده و حتی آنها نماز را نیز رد می‌کنند.

در عرفان حلقه بسیاری از آموزه‌های دینی، به شکل مرموزانه‌ای، تحریف و یا حذف شده است که نماز هم از همان دسته می‌باشد. در باب نماز می‌گویند، نماز مطلق اتصال می‌باشد. وقتی از آنان سؤال می‌شود، منظور اتصال به چه چیزی است؟ جواب می‌دهند، اتصال با همان شعورمندی الهی است. این در حالی است که چنین اتصالی در عرفان حلقه، لازمه‌اش نه ذکر است، نه قیام، نه قعود، نه قنوت و نه سایر ارکان و اجزا و شرایط نماز.

در حالی که طبق متون دینی، اولا، هرچند نماز با هدف اتصال اتفاق می‌افتد، اما نه اتصال با شعورمندی کیهانی، بلکه اتصال با خالق هستی است. ثانیا، طبق آموزه‌های دینی، این اتصال باید در قالب و شکل مخصوص به انجام برسد که اجزا، شرایط و مقدمات نامیده می‌شود. بنابراین در عرفان حلقه، هرچند در ظاهر به جنگ نماز نمی‌روند، اما نماز با تعریف فقهی را به کنار می‌گذارند.

اما مهم‌ترین بحثی که باعث نزدیکی عرفان حلقه با جریان وهابیت شده است، دیدگاه مشترک ایندو نسبت به بحث نذر می‌باشد. در عرفان حلقه، نذر را به عنوان رشوه ای به خدا می دانند که انسان به خواسته های دنیایی خود برسد.

در عرفان حلقه طوری صحبت شده که گویا نذر نه در قرآن و نه از زبان معصومین مطرح نشده و علمای دین آن را از پیش خودشان به دین افزوده اند.

در صورتی که شواهد قرآنی و روایی فراوانی بر نذر وجود دارد که نشان دهنده بطلان دیدگاه عرفان حلقه و وهابیت می‌باشد که در ادامه به صورت خلاصه به آنها اشاره می‌کنیم.

1. ادله دینی در باب نذر در یکی دو آیه خلاصه نمی شود. نه تنها آیات قرانی بلکه روایات در باب نذر چنان زیاد است که در کتب فقهی خود باب مستقلی پیدا کرده است. بخشی از آنرا مرحوم صاحب وسایل در جلد 16 «وسایل الشیعه» در باب 6 (کتاب النذر) بیان کرده است.

2. آیات کلام وحی به خوبی بر قرآنی بودن نذر دلالت دارد. چنان که در آیه قران آمده است که «و ما انفقتم من نفقةٍ اَو نَذَرتم من رندر فان اللّه یعلمه»(بقره، 27) هر چه را برای خدا انفاق کنید و یا برای خدا نذر کنید خدا از آن با خبر است. در این آیه نذر در ردیف انفاق برای خدا آمده و به عنوان یک فضیلت اخلاقی از آن یاد شده است. خداوند در سوره ی دهر بر وفای به نذر تأکید می کند: «یوفون بالنذر و یخافون یوماً کان شرّه مستطیراً؛ بندگان خدا، وفا به نذر کرده، می ترسند از روزی که شرّ آن گسترده است.»

این آیه در مورد خانواده ی عصمت و طهارت، امیرالمؤمنین علی(ع) و صدیقه ی طاهره حضرت زهرا(س) و دو فرزند گرامی شان حسن و حسین – علیهاالسلام – نازل شده؛ آنگاه که حسن و حسین مریض شده بودند، همگی نذر نمودند که اگر خداوند عالم ایشان را شفا بخشید، سه روز روزه بگیرند. پس از آنکه حاجت شان برآورده شد، سه روز متوالی روزه گرفتند.

در این دو آیه، به وفای به نذر و خوف از شر روز رستاخیز اشاره شده، که بر وجوب وفای نذر دلالت می کند و قرآن کریم نه تنها بر شرعی بودن این عمل تأکید کرده بلکه به عنوان یک عمل برجسته و قابل تحسین آیاتی را در وصف آن آورده است. این داستان تاریخی نشانگر این است که معصومین نه تنها نذر را جزو تعلیمات دین می دانستند، بلکه خود در عمل کردن به آن پیش قدم بوده و با تبلیغ عملی به ترویج آن همت گماشته اند.

3. نذر تنها در مصادیق مالی خلاصه نمیشود. بلکه نذر غالبا در قالب اعمال عبادی مانند نماز و روزه یا قرائت قرآن انجام پذیرد. از این رو خلاصه کردن نذر در مصادیق مالی از طرف جریان حلقه، یک گزارش غیر واقعی از تعلیمات دینی و تحریفی دیگر در معارف اسلامی است. در آیۀ ای از زبان حضرت مریم روزه داری به عنوان مصداق نذر معرفی شده است. فَقُولی إِنّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْمًا(26، مریم) من نذر کردم که برای خدای خویش روزه بگیرم.

بنابراین، هر چند که عرفان حلقه و وهابیت در انکار نذر بسیار بهم نزدیک می‌باشند و مغالطۀ صورت گرفته در عرفان حلقه، تکرارِ مغالطه وهابیت و تکفیریهاست ، اما باید گفت عرفان حلقه در دور کردن مردم از این ابزار تعالی بخش و محروم کردن دیگران از این ابزار رحمانی، گوی سبقت را از وهابیت هم ربوده است. اگر وهابیت در این میدان یورتمه رفته، عرفان حلقه چهار نعل تاخته است؛ چرا که وهابی ها تنها بخشی از نذرها را ممنوع اعلام کرده ولی عرفان حلقه اساس نذر حتی نذرهای رحمانی را انکار کرده است. در عرفان حلقه مغالطه این گونه است که بی نیازی خدا از نذر انسان ها را مساوی با بی نیازی انسان ها از نذر معرفی کرده اند؛ یعنی گفته می شود چون خدا به نذر ما نیاز ندارد، پس نذر سودی به حال ما هم ندارد. در حالی که در تمامی عبادات و اعمالِ دینی مسئله همین است. خداوند نه به نماز و نه به روزه و نه صدقه و نه هیچ عمل دیگری نیازمند نیست، او بی نیاز مطلق است. در این میان بندگانند که برای رشد و تعالی خویش به این اعمال نیازمندند.

برای اطلاع بیشتر به مصاحبه پیروی «عرفان حلقه» از وهابیت در انحراف از یک بحث اعتقادی، که در سایت نوظهور قابل دسترسی می‌باشد، مراجعه کنید.