اخیرا جبهه تکفیری النصره با صدور بیانیه ای حضور رسمی خود را در خاک لبنان اعلام کرده است. البته پیش از این در لبنان این گروه عملیات خرابکارانه و تروریستی نیز انجام داده بود، اما این که در این برهه زمانی به صورت رسمی حضورش را اعلام کرده، نیاز به بررسی دارد. با توجه به ابعاد مختلف تحولات حول فعالیت های النصره، در این مطلب صرفا به چرایی حضور آن در لبنان پرداخته می شود.

با وجود گذشت بیش از هزار روز از شروع بحران سوریه، وضعیت میدانی این کشور بر خلاف پیش بینی گروه های مخالف پیش رفته و ارتش سوریه نقاط استراتژیک مانند القصیر، تلکلخ، القلمون و… را از مخالفان بازستانده و در مسیر پیروزی نهایی گام نهاده است. بنابر اذعان اکثر کارشناسان منطقه ای و فرا منطقه ای، ارتش اسد یک دست و وفادار بوده و میزان ریزش آن با میزان رویش ها قابل مقایسه نیست. حمایت های مردمی از اسد در کنار ارتش یکپارچه و منظم سوریه عاملی جهت حفظ تمامیت ارضی سوریه و دوام حکومت موجود آن بوده است. اما جدای از این، یک متغیر مهم و تاثیرگذار دیگری نیز وارد معادلات سوریه شده که ورق بازی را کاملا به نفع بشار اسد برگردانده است. حزب الله به عنوان تنها حزب منسجم عربی که در مقابل اشغال فلسطین تاکنون در چندین جنگ به صورت مستقیم و غیر مستقیم ورود داشته است در کنار بشار اسد وارد کارزار خونین سوریه شده است. حزب الله در ابتدا سعی داشت خود را در بحران سوریه درگیر نکند و تنها در مناطق زینبیه و حرم حضرت رقیه، تعدادی نیرو داشت. دلیل این امر نیز تجربه تلخ انفجار و انهدام مرقد عسگریین(ع) در سامرا بود. حزب الله به دلیل آگاهی از این تهدید و همچنین تبعات تعرض به مرقد حضرت زینب(س) که باعث واگرایی مذهبی در سوریه خواهد شد، در اطراف حرم مستقر شد. اما زمانی که هزاران سلفی- تکفیری وارد سوریه شدند و از لبنان به عنوان پشت جبهه استفاده می‌کردند، وضعیت تغییر کرد. در روستاهای شیعه‌نشین آن سوی مرز در بقاع سوریه، در اطراف القصیر، حدود 53 آبادی شیعه نشین وجود دارد. از این تعداد، شهروندان 23 آبادی، لبنانی‌ هستند. درست است که روستاها متعلق به سوریه است، اما شهروندان آن لبنانی هستند. کشتارهایی که سلفی‌های تکفیری انجام دادند، حزب الله را وادار کرد که در این منطقه حضور یابد و از این شهروندان دفاع کند. سیدحسن نصرالله به صورت کاملاً آشکار و با اشاره به وقایع روستای “زیتا” اعلام کرد: “ما وظیفه داریم از هموطنان خود حمایت کنیم”. با این اوصاف نیروهای حزب الله موفق شدند تمام این روستاها را تحت کنترل درآورند و امنیت شهروندان شیعه را حفظ کنند.

اما نقطه اوج فعالیت های حزب الله در لبنان مربوط به فتح القصیر بود. این شهر که به عنوان اتاق عملیات تروریست ها محسوب می شد، در نبردی که ارتش سوریه به همراه حزب الله انجام داد، بازپس گرفته شد و این شکست آن چنان بر تروریست های سلفی تاثیرگذار بود که سرآغاز شکست های استراتژیک دیگری را برای آنان رقم زد. به همین دلیل گروه های تکفیری از جمله النصره، حزب الله را در این ماجرا مقصر اعلام کردند و به دنبال انتقام برآمدند. جبهه النصره که شاخه ای از القاعده است و هدف اعلامی خود را حمایت از شامات (لبنان، فلسطین، سوریه و اردن) عنوان کرده، تاکنون علاوه بر سوریه، در لبنان نیز عملیات هایی را انجام داده است. شروع رسمی فعالیت های این گروه در لبنان از خرداد 92 بود و هدف از این اقدامات را پاسخ و واکنش به حضور نیروهای حزب الله در خاک سوریه بیان کرد.

اما سیر حوادث، چنان با سرعت تکفیری ها را در سوریه با شکست مواجه کرد که این گروه چاره ای جز انتقام گیری از حزب الله در لبنان برای خود ندید. در واقع عامل اصلی که باعث گردیده النصره در این بازه زمانی به صورت رسمی حضور خود را در لبنان اعلام کند به قدرت و میزان تاثیرگذاری حزب الله در سوریه مرتبط است.

از آن جا که این جبهه توان مقابله با نیروهای حزب الله و ارتش سوریه را نداشته و بازی را در سوریه واگذار کرده است، به دنبال سرایت بحران به لبنان است تا هم با حزب الله برخوردهایی داشته باشد و بتواند بخشی از شکست های خود را در برابر حزب الله در سوریه جبران کند و این حزب را در لبنان متمرکز کند و هم زمان مرگ خود را با گسترش حوزه فعالیت خود به تعویق بیندازد.

اما تاریخ پرفراز و نشیب حزب الله نشان داده که این حزب در مواقعی که دشمن، وی را در حالت تدافعی می بیند، برعکس حملات غافلگیرانه ای را انجام داده و بازی را به نفع خود رقم می زند. در حال حاضر شاید جبهه النصره به گمان خویش می تواند حزب الله را در لبنان غافلگیر کند و دلیل این امر را درگیری حزب الله در دو جبهه دیگر یعنی سوریه و جنوب لبنان بداند، اما استراتژی های اعلامی حزب الله نشان داده که این حزب برای موقعیت های مختلف، تاکتیک های متناسبی دارد. شاید یکی دیگر از اهداف النصره از انتقال زمین بازی به لبنان تلاش برای احیای پروژه قدیمی و نخ نمای خلع سلاح مقاومت باشد که در این مورد باید گفت حزب الله اکنون به عنوان یک نیروی فعال و مردمی که در راه استقلال لبنان می کوشد شناخته شده است و این برنامه ها صرفا ماهیت طراحان آن را برملا می کند.

بنابراین باید گفت که همانند تلاش های نافرجام احمدالاسیر که در شهر صیدا علیه نیروهای مقاومت و مقدسات شیعه فعالیت می کرد، تلاش های النصره نیز ختم به نتیجه نخواهد شد و صرفا باعث وارد آمدن خسارت های دیگری به مردم لبنان خواهد شد./

منبع:

چرا النصره زمین بازی را به لبنان گسترش داد؟/محمدرضا مرادی/بصیرت/یکشنبه 08 دی 1392