حجت‌الاسلام رحیم کارگر، نویسنده و پژوهشگر حوزه و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان در تبیین ابعاد مختلف اربعین گفت: اربعین امتداد حزن حسینیان از عاشورا تا همیشه تاریخ است و روز پیوند با آرمان‌های حسینی و تجدید عهد با مولای مظلوم شیعیان می‌باشد، ما نه‌تنها درباره یک روز بلکه درباره یک فرهنگ بحث می‌کنیم، فرهنگ اربعین جایگاه بسیار مهمی در میراث فرهنگی تشیع دارد و برای بازشناسی این فرهنگ باید به مبدأ و ابعاد مختلف آن پرداخت یعنی راه شناخت ما از فرهنگ اربعین شناخت منشأ و خاستگاه آن است.

وی افزود: برای شناخت اربعین سه رویکرد را می‌توان در نظر گرفت، نخستین رویکرد، رویکرد تاریخی است؛ در این رویکر اربعین روزی است که اولین زایر حضرت ابا عبدالله (ع) یعنی جابر بن عبدالله انصاری در کربلا حاضر می‌شود. همچنین این روز، روز بازگشت اهل بیت (ع) از شام است که یا به سوی مدینه و یا به سمت کربلا رهسپار می‌شوند اما بر اساس برخی اقوال اهل بیت (ع) در اربعین سال بعد از حادثه عاشورا به کربلا آمدند. همچنین شیخ طوسی نقل می‌کند که علت سنت‌شدن زیارت امام حسین (ع) آن است که مراسم تدفین سرهای شهدا در همین روز انجام شده است.

این نویسنده و پژوهشگر حوزوی خاطرنشان کرد: رویکرد دوم ما در رابطه با اربعین بحث اعتقادی است یعنی بر اساس نقلی از امام حسن عسگری (ع) بزرگداشت اربعین و زیارت حضرت سیدالشهدا (ع) در این روز از نشانه‌های مؤمن شمرده می‌شود، به عبارت دیگر از لحاظ اعتقادی روز اربعین زمان پاسداشت عاشورا و حفظ هویت قیام عاشورا است. ما در این روز پیام‌های حضرت و نام و یاد ایشان را زنده نگاه می‌داریم و در واقع با آن حضرت تجدید عهد می‌کنیم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی رویکرد سوم بر واقعه عاشورا را رویکرد عرفانی دانست و گفت: بر اساس معارف عرفانی ما اربعین‌گرفتن و 40 روز چله‌نشینی یا 40 روز اخلاص‌داشتن و همچنین دعا برای 40 مؤمن جایگاه ویژه‌ای دارد و توجه وافری به نفس کلمه 40 و 40 روز شده است، بنابراین اربعین روز بزرگداشت حماسه و عرفان است و ما در این روز شاهد پیوند حماسه و عرفان هستیم.

حجت‌الاسلام کارگر در ادامه خاطرنشان کرد: اربعین روز سلوک حسینیان است که با قدم‌های حزن و غم و اندوه خود می‌توانند سلوک 40 روزه برای توحید و عرفان خداوندی داشته باشند، به همین دلیل اربعین مورد توجه و اهمیت جدی قرار گرفته است.

وی در ادامه با اشاره به روزهای ویژه در همه ادیان و مذاهب خاطرنشان کرد: همه ادیان، مکاتب و مذاهب برای خود ایامی را به عنوان ایام تجمع و بزرگداشت دارند که سعی می‌کنند اجتماعات میلیونی در این ایام داشته باشند اما عموما این مراسمات بی‌روح و تهی از پیام و معنا می‌باشد اما شیعه کانون‌های مختلفی از اتحاد، انسجام و شکوه و عظمت را در خود دارد.

این نویسنده و پژوهشگر حوزوی با اشاره به آیات قرآن خاطرنشان کرد: با تمسک به آیات قرآنی می‌توان بزرگداشت و حفظ شعائر اسلامی را از وظایف مهم شیعیان دانست که در همین راستا شیعه ایام مختلفی برای بزرگداشت اعتقادات و آیین‌های خود دارد که مهم‌ترین آنها اربعین است. کسانی که نتوانسته‌اند در عاشورا امام خود را یاری کنند سعی می‌کنند در اربعین یاری و همکاری خود را اعلام کنند، چنانکه جابر بن عبدالله انصاری چنین کرد.

وی افزود: نکته دوم که باید به آن توجه داشت این است که اربعین عظمت و اتحاد ما را نشان می‌دهد. دشمنان از اختلافات و دوگانگی‌های ما بسیار سوءاستفاده می‌کنند اما فرهنگ عاشورا تمام این توطئه‌ها را نقش بر آب می‌کند و باعث نزدیکی همه اقوام و احزاب می‌شود. در عاشورا اجتماعات میلیونی نه‌تنها از عراق بلکه از اکثر کشورهای اسلامی از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس گرفته تا پاکستان، آذربایجان، هندوستان، ایران و حتی کشورهای اروپایی همه در یک جا جمع می‌شوند و کانونی از همدلی و وحدت را فراهم می‌کنند تا این پیام را به جهان اعلام کنند که شیعه با بال سرخ عاشورا پایدار، مقاوم و مبارز است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی چنین ادامه داد که اجتماع اربعین یک نگاه نیز به آینده دارد چرا که اجتماع اربعینیان اجتماع یاران امام مهدی (ع) است و حضور در کربلا در این روز به منزله کنگره بزرگ اجتماع یاران امام مهدی (عج) است که با بال سبز مهدوی آینده را تحت اختیار خود قرار می‌دهد. ما اگر بتوانیم از این فرصت به‌خوبی استفاده کنیم هم پیام مظلومیت اهل بیت را به دنیا می‌رسانیم و هم پیام حقانیت تشیع را اعلام می‌کنیم. معرفی همه الگوها و اسوه‌های بی‌نظیر شیعه به جهانیان و نشان‌دادن زیبایی‌های دین اسلام و مذهب تشیع به دیگران نیز از دیگر فرصت‌هایی بود که حجت‌الاسلام کارگر به آنها اشاره کرد و افزود: با ارایه زیبایی‌های دین اسلام و مذهب تشیع به دیگران می‌توانیم نشان دهیم که آینده از آن ماست و با اتحاد و همدلی و انسجام زمینه‌های ظهور را فراهم کنیم. اربعین می‌تواند یکی از بسترهای مناسب برای ظهور حضرت و انقلاب جهانی ایشان باشد.

پایان پیام/