قرآن پژوهان درباره حکمت تقسیم قرآن به سوره هاى مختلف، نظریه هاى گوناگونى را بیان کرده اند. برخى در این باره گفته اند: حکمت تقسیم قرآن به سوره ها، براى اثبات این مسئله است که هر سوره اى از قرآن- حتى در حداقل آیات آن- معجزه و آیتى از نشانه هاى الهى است. همچنین اشاره به آن است که هر سوره، داراى روش و سبک مستقل و مخصوص به خود است.

براى مثال سوره «یوسف» از داستان یوسف و سوره «برائت» از احوال و اسرار منافقان صحبت مى کند. «1» به علاوه هر سوره داراى حداقل یک هدف اصلى و پیام ویژه اى مى باشد که آیات سوره بر محور آن دور مى زند. «2» برخى نیز به حکمت هاى دیگرى اشاره کرده اند؛ از جمله: تقسیم قرآن به آیات و سوره هاى مختلف موجب ملاحظه و شناخته شدن معانى و نظم بیشتر مى گردد. «3»

در پایان لازم است به دو نکته اشاره شود:

یکم. تقسیم قرآن به سوره ها به دستور خدا بوده و در زمان پیامبر صلى الله علیه و آله تعیین شده است. هر سوره با «بسم اللَّه الرحمن الرحیم» شروع و با نزول «بسم اللَّه» بعدى، سوره پیشین ختم مى شده است.

دوم. تقسیم قرآن به سوره ها، اختصاص به این کتاب آسمانى ندارد؛ زیرا کتاب هاى آسمانى پیشین (مانند تورات و انجیل) هم به شکل تبویب و سوره بندى نازل شده است؛ چنان که زمخشرى بدین موضوع اشاره کرده است. «1»