فواید عزاداری بر اباعبدالله الحسین(ع) از دیدگاه آیتالله مظاهری
۱۳۹۲/۰۸/۲۰
–
۶۲ بازدید
آیتالله حسین مظاهری در جلسه بیان احکام با اشاره به اهمیت ماه محرّم و جایگاه عزاداری در تعالیم دینی اظهار کرد: در روایات و سیره حضرات معصومین «سلامالله علیهم» تأکید فراوانی بر عزاداری شده است و علت این امر نیز آن است که عزاداری، رمز بقاء تشیّع است و برگزاری مجالس عزاداری و اهتمام به آن، فواید، آثار و برکات فراوانی دارد.
اوّل: آمرزش گناهان
اوّل: آمرزش گناهان
آیتالله مظاهری با اشاره به اینکه اولین نتیجۀ عزاداری، آمرزش گناهان است گفت: طبق روایات، اگر کسی وارد جلسۀ عزای امام حسین «سلاماللهعلیه» شود و عزاداری کند، گناهان او آمرزیده میشود، چنانکه از پیامبر«صلّیاللهعلیهوآلهوسلّم» و ائمۀ طاهرین«سلامالله علیهم» روایاتی در اهمیت عزاداری و اینکه گریه بر مصائب اهلبیت«سلامالله علیهم» بهشت را واجب میگرداند، وارد شده است و به حمدالله همیشه جلسات عزاداری رونق داشته و سزاوار نیست کسی خود را از فیض آن و نتایج مفید آن محروم سازد.
دوّم: ثواب فراوان
رئیس حوزه علمیه اصفهان در ادامه خاطرنشان کرد: در روایات معصومین «سلامالله علیهم» برای عزاداری و زیارت امام حسین«سلامالله علیه»، ثواب حج و عمره بیان شده و حتی در روایات آمده است که افضل از همۀ اعمال است، همچنین در روایات فرمودهاند ثواب عزاداری و زیارت ابیعبدالله الحسین«سلام الله علیه» مانند آن است که خدای سبحان را در عرش زیارت کند، البته خداوند متعال مجسّم نیست که روی عرش و کرسی بنشیند، پس معنای عرش خدا، استیلای خداوند بر عالم وجود است و این روایت از باب کنایه و تأکید بیان شده است و بر این اساس، ثواب زیارت امام حسین«سلاماللهعلیه»، از دور یا نزدیک، مانند آن است که اگر پروردگار متعال عرشی داشت و شما میتوانستید خدا را زیارت کنید، از چنان ثوابی بهرهمند میشدید.
تحلیل آمرزش گناهان و اعطای ثواب در عزاداری
وی با تاکید بر اینکه عزاداری و گریه برای امام حسین«سلامالله علیه» یکی از اسباب آمرزش گناهان است و ثوابها و پاداشهای شگفتآوری نیز برای آن وضع شده است ادامه داد: تحلیل این مطلب آن است که عزادار امام حسین«سلاماللهعلیه» باید با آن حضرت رابطۀ عاطفی برقرار کند؛ به این معنا که به اندازۀ عشق و محبتی که به ایشان و شعائر حسینی دارد، از گناهانش افسرده و ناراحت بوده، به پیروی از اهلبیت «سلامالله علیهم» علاقه داشته باشد. پس، به تعبیر دیگر، معنای روایت چنین میشود که اگر کسی برای عزاداری امام حسین «سلامالله علیه» وارد جلسۀ عزا شد و توبه کرد و از گناهان خود پشیمان شد، گناه او هرچه بزرگ و فراوان باشد، آمرزیده میشود.
وی در ادامه افزود: بنابراین برقراری رابطۀ عاطفی و رابطۀ عملی با امام حسین «سلاماللهعلیه»، نوعی توبه به شمار می رود و طبق تصریح قرآن کریم، گناه هرچه بزرگ و فراوان باشد، با توبه، آمرزیده میشود، خدا در قرآن آورده است: «قُلْ یا عِبادِیَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ»، توبۀ حقیقی، عبارت از سرافکندگی در محضر حقتعالی و خجالتزدگی از اهلبیت«سلاماللهعلیهم» است که ناظر بر اعمال انسان هستند. چنین توبهای ثوابی بیشتر از حج و عمره و حتی بیش از زیارت ابیعبدالله الحسین«سلاماللهعلیه» دارد و در تعالیم دینی بسیار حائز اهمیت است، لذا اینکه در روایات میخوانیم گریه برای مظلومیت امام حسین«سلاماللهعلیه» موجب آمرزش گناهان است، به این معناست که اگر کسی عزاداری کند، به شرط آنکه به اندازۀ عشق به امام حسین«سلاماللهعلیه»، رابطۀ عاطفی و عملی با آن حضرت پیدا کند، بالاترین ثوابها را میبرد و پروردگار عالم به خاطر این عزاداری، گناهان او را میآمرزد.
رئیس حوزه علمیه اصفهان با تاکید بر اینکه جلسات عزاداری به خصوص مجالس دهۀ اول محرم، فرصت مناسبی برای برقراری رابطۀ عملی و عاطفی با امام حسین«سلاماللهعلیه» است بیان کرد: انسان در دهۀ اول محرم میتواند علاوه بر عشقی که به امام حسین«سلاماللهعلیه» دارد، یک رابطۀ مفید و ثمربخش هم با آن امام بزرگوار برقرار کند.
نقش تأثیرگذار عمل نیکو در تثبیت ایمان
آیتالله مظاهری با ذکر داستانی تاریخی از سیره ائمه علیهالسلام افزود: شخصی به نام ابو دعامه نقل میکند در زمان بیماری امام هادی«سلاماللهعلیه» که منتهی به شهادت ایشان شد، برای عیادت خدمت آن حضرت رفتم، وقتی میخواستم از نزد ایشان مرخص شوم، حضرت فرمودند: تو با عیادت خود بر من حقی پیدا کردی، دوست داری در ازای آن یک روایت برایت نقل کنم؟ راوی میگوید: اظهار خرسندی کردم. سپس آن حضرت فرمودند: پدرم از پدرش از پدرانش، از جدم رسول خدا«صلّیاللهعلیهوآلهوسلّم» نقل فرمود: «الْإِیمَانُ مَا وَقَرَ فِی الْقُلُوبِ وَ صَدَّقَتْهُ الْأَعْمَالُ» یعنی تشیّع و ایمان، آن است که از نظر دل، شیعه باشید و عمل شما کاشف از آن عقیده باشد، به حمدالله در زمان حاضر، مردم، از نظر عقیده، وضعیت مطلوبی دارند، اما آنچه نیازمند توجه بیشتر است، عمل بر طبق عقیده است که به آن رابطۀ عاطفی میگوییم.
لزوم سرمشق گرفتن از درسهای اخلاقی عاشورا
وی در ادامه گفت: در مجالس عزاداری باید توجه شود که امام حسین«سلاماللهعلیه» در روز عاشورا، در آن بحبوحۀ جنگ، نماز خواندند، پس شیعۀ ایشان هم باید به نماز اهمیت بدهد. در عزاداریها میفهمیم که امام حسین«سلاماللهعلیه» به خاطر دین، همۀ هستی خود، حتی بچۀ شیرخوار را در راه خدا فدا کردند، پس ما نیز باید دربارۀ دین، از هیچ کوششی دریغ نکنیم و در رابطه با دیگران، ایثار و گذشت و فداکاری داشته باشیم. امام حسین «سلامالله علیه» برای احیای تشیّع، تلاش کردند، ما نیز باید با عمل و رفتار خود، تشیع را سربلند کنیم. وقتی اینگونه رفتار کردیم، مسلماً ثواب این عزاداری بالاترینِ ثوابهاست. از وقتی کسی وارد مجلس عزاداری امام حسین«سلاماللهعلیه» میشود، به خاطر توبه و رابطۀ عاطفی با آن حضرت، گناهان او میریزد و بالاترین ثوابها را که از حج و عمره نیز بالاتر است، میبرد، بنابراین، حتی در یک شبانهروز یا یک جلسۀ عزا، انسان میتواند جداً خود را اصلاح کند و با برقراری رابطۀ عاطفی با امام حسین «سلاماللهعلیه»، در قیامت همراه با آن حضرت زیر لوای حمد رفته، از آب کوثر بنوشد تا سایر مردم از حسابوکتاب فارغ شوند، سپس با امام حسین«سلاماللهعلیه» به بهشت برود.
سوّم: دستیابی به حسن عاقبت
آیتالله مظاهری ادامه داد: فایدۀ سوم عزاداری، عاقبت به خیری است، به عبارت دیگر، دست عنایت امام حسین «سلاماللهعلیه» روی سر عزاداران قرار میگیرد و به این واسطه، از عاقبت سوء و سرنوشت بد، مصون و در امان خواهند ماند. حسن عاقبت سه معنا دارد: اوّل اینکه ذلت بعد از عزت پیدا نمیکند. دوم اینکه تا آخر عمر، حالت انحراف برای او پدید نمیآید و سوّم اینکه هنگام مرگ، اهلبیت«سلاماللهعلیهم» را میبیند، آن بزرگواران به فریاد او میرسند و او نزد ایشان سربلند است. جلسات عزاداری، هر سه معنای حسن عاقبت را برای عزاداران پدیدار میسازد. به تجربه هم اثباتشده افرادی که با مسجد، روحانیت و جلسات عزاداری رابطه دارند، عاقبت به خیر میشوند.
حسن عاقبت، از دنیا و آنچه در دنیاست، ارزشمندتر است. اینکه انسان بعد از عمری عزت، ذلیل شود، یا پس از عمری دینداری، با یک شبهه، دچار انحراف گردد و به تشیّع شک کند، یا هنگام مرگ، معصومین«سلاماللهعلیهم» به بالین او نیایند، خسارت بزرگی است و عزاداری، رافع این خسارات است.
چهارم: ابقای اسلام و احیای تشیّع
رئیس حوزه علمیه اصفهان گفت: فایدۀ چهارم عزاداری، که از فواید قبلی بالاتر و ارزشمندتر است، این است که عزاداری، عامل بقای اسلام و احیای تشیّع است. امام حسین «سلاماللهعلیه» برای احیای اسلام و تشیّع به کربلا آمدند. در آن زمان، اسلام در خطر و تشیع در حال نابودی بود و شیعیان نمیتوانستند ابراز عقیده کنند، اما شهادت امام حسین«سلاماللهعلیه» ورق را برگرداند؛ اسلام باقی ماند و تشیع زنده شد. در واقع، زحمات رسالت پیامبر اکرم«صلّیاللهعلیهوآلهوسلّم» در تبلیغ اسلام و معرفی تشیّع که پس از جریان نامبارک سقیفه بنی ساعده، در حال از بین رفتن بود، زنده شد. در آن دوران، حتّی امیرالمؤمنین«سلاماللهعلیه» چه قبل از خلافت و چه بعد از آن، به شدّت در تنگنا بودند. پس از ایشان نیز امام مجتبی«سلاماللهعلیه» تنها بودند و بدین سبب محبور به صلح با معاویه شدند. امام حسین«سلاماللهعلیه» تا زمان مرگ معاویه، به صلح برادر خویش پای بند بودند. امّا پس از آن و با روی کار آمدن یزید که عهدشکنی آشکاری بود، اقدام به قیام کردند، زیرا میدانستند با وجود یزید، باید فاتحۀ اسلام را خواند، لذا فرمودند: اگر کسی مثل یزید حاکم باشد، اسلام نابود میشود: «عَلَى الْإِسْلَامِ السَّلَامُ إِذْ قَدْ بُلِیَتِ الْأُمَّةُ بِرَاعٍ مِثْلِ یَزِید»، لذا قیام کردند و طبق گواهی تاریخ، پس از شهادت ایشان، طولی نکشید که ریشۀ بنیامیه خشکید و اسلام عزیز باقی ماند. از این جهت، تردیدی وجود ندارد که بقای اسلام و احیای تشیّع مرهون شهادت امام حسین«سلاماللهعلیه» است. اما آن شهادت و آثار عظیم آن سزاوار نبود که در کربلا تمام شود. آن امام بزرگوار نیز توجّه داشتند که موج کربلا باید در جهان اسلام سراسری شود؛ لذا خاندان و فرزندان را نیز به همراه خود بردند. در آستانۀ مسافرت، محمد بن حنفیه گفت: اگر شما برای شهادت میروید، چرا زنان و کودکان را میبرید؟ فرمودند: «إِنَّ الله قَدْ شَاءَ أَنْ یَرَاهُنَّ سَبَایَا»،
وی در ادامه گفت: یعنی اینها ادامۀ دهندۀ رسالتی هستند که با شهادت آغاز میشود. بر این اساس، پس از عاشورا، و شهادت امام، نوبت به حضرت زینب«سلاماللهعلیها» و اهلبیت امام حسین«سلاماللهعلیه» رسید که با اسارت خود، موج شهادت امام«سلاماللهعلیه» و وقایع کربلا را سراسری کنند.
وی افزود: اسارت این خانواده، موجی در عالم اسلام ایجاد کرد. پس از اسارت نیز با عزاداری، به خصوص توسط سایر ائمۀ معصومین«سلاماللهعلیهم» موج شهادت، عالمگیر شد. در واقع، حرکت حسینی، ابتدا با اسارت خاندان رسول خدا«صلیاللهعلیهوآلهوسلّم» و سپس با عزاداری شیعیان، جاودان و سراسری شد و همیشه باقی خواهد ماند. از این رو میتوان گفت: شهادت، اسارت و عزاداری در یک راستا هستند.
آیتالله مظاهری با تاکید بر اینکه استمرار عزاداری، تا روز قیامت، سبب و عامل بقای اسلام و احیای تشیّع است گفت: بنابراین اگر ثواب آن از حج و عمره بالاتر باشد، تعجب ندارد و تأکید مکرر تعالیم دینی بر عزاداری نیز به خاطر نقش مؤثر آن بر بقای تشیّع است.
رئیس حوزه علمیه اصفهان گفت: در روایات میخوانیم کسانی که به عزاداری اهمیت میدهند، مانند اصحاب اباعبدالله در روز عاشورا هستند. امام حسین«سلاماللهعلیه» به اصحاب خود فرمودند: مثل شما نیامده و نخواهد آمد. حال اگر کسی در این مجالس شرکت کند، مثل اصحاب امام حسین«سلاماللهعلیه» میشود. مثلاً عزاداران میتوانند با شرکت در عزاداری، حالت توبه و انابه پیدا کنند و مثل حر، فایده اوّل، یعنی آمرزش گناهان را ببرند.
پنجم: استجابت دعا
آیتالله مظاهری از دیگر فواید عزاداری را استجابت دعا ذکر نمود و گفت: بحث دعا و استجابت آن در جلسات عزاداری مفصّل است و انشاءالله در آینده به آن خواهیم پرداخت و در این جلسه، صرفاً به بیان یک نمونه از موارد متعدّد استجابت دعا در مجالس عزاداری بسنده میکنیم: مرحوم آیتالله دستغیب«ره» نقل میکنند: در شیراز حصبه آمده بود و بسیاری از افراد مبتلا شده بودند. در آن زمان، حصبه دارویی نداشت و همه دم مرگ رفته بودند، آقای دستغیب از قول یکی از افرادی که خانوادۀ او دچار حصبه شده بودند، نقل میکنند که گفته بود: روزی همسایۀ ما جلسۀ روضه داشت. من به آن جلسه رفتم و برای امام حسین«سلاماللهعلیه» گریه کردم و از حضرت زهرا«سلاماللهعلیها» شفای زن و بچهام را خواستم. وقتی به خانه آمدم، دیدم که زن و بچهام نشسته و غذا میخورند و سالم هستند. تعجب کردم. دخترم گفت: پدر جان، حضرت زهرا«سلاماللهعلیها» در این اتاق آمدند و سیاهپوش بودند. وقتی نشستند، به امام حسین«سلاماللهعلیه» گفتند: روی سر اینها دست بکش تا خوب شوند. امام حسین«سلاماللهعلیه» روی سر ما دست کشیدند و همه خوب شدیم، اما روی سر مادر دست نکشیدند. حضرت زهرا«سلاماللهعلیها» فرمودند: چرا روی سر مادرشان دست نکشیدی؟ امام حسین«سلاماللهعلیه» فرمودند: مادر جان! او نماز نمیخواند. فرمودند: شوهرش شفای آنها را از من خواسته است، پس روی سر او هم دست بکش. پس آن حضرت روی سر مادرم دست کشیدند و او هم خوب شد.
این وقایع به تجربه اثباتشده و حاکی از عنایت خاص معصومین«سلاماللهعلیهم» به عزاداران است.
دعا برای فرج و دعا به نظام جمهوری اسلامی
رئیس حوزه علمیه اصفهان در ادامه خاطرنشان کرد: به تناسب بحث دعا، لازم است یادآوری و تقاضا کنم که در وضع فعلی، به جمهوری اسلامی دعا کنید. همین طور که در ایام پیش رو و در جلسات عزاداری برای حوائج خودتان دعا میکنید، برای این نظام مقدس هم دعا کنید. نظام جمهوری اسلامی، همان طور که قبلاً نیز بارها متذکر شدهام، مبتلا به سه فساد اقتصادی، اخلاقی و اداری است و رفع این مفاسد هم بسیار مشکل است. از این رو بهبود این وضعیت و بهبود وضعیت زندگی مردم نیاز به دعا دارد، همچنین در عزاداریها، دعا برای سلامتی حضرت ولیعصر«ارواحنافداه» و تعجیل در ظهور آن حضرت فراموش نشود تا انشاء الله مورد نظر لطف آن حضرت قرار گیرید.
سابقۀ عزاداری توسط اهلبیت(ع)
وی ادامه داد: ائمۀ طاهرین«سلاماللهعلیهم» علاوه بر اصرار و پافشاری بر برگزاری عزاداری، خود نیز به ذکر مصیبت میپرداختند. مثلاً امام صادق«سلاماللهعلیه» روضه میخواندند، اما معمولاً غیرمستقیم بود؛ در فرصتها گریه میکردند و عطش یا سایر مصائب کربلا را یادآوری میفرمودند. امام سجاد«سلاماللهعلیه» وقتی آب و غذا میدیدند، گریه میکردند و میفرمودند: اباعبدالله را گرسنه و تشنه کشتند. ائمّه طاهرین«سلاماللهعلیهم» در جلسات عزاداری نیز به شدّت گریه میکردند و مدّاح هرچه سعی میکرد روضه را تمام کند، آنها با اصرار میفرمودند باز هم ادامه بده، پیامبر «صلّیاللهعلیهوآلهوسلّم» نیز خود برای امام حسین«سلاماللهعلیه» گریه میکردند و روضه میخواندند. آن حضرت وقتی امام حسین«سلاماللهعلیه» را میدیدند، او را روی دامن خود مینشاندند، گلوی او را میبوسیدند و برخی از اوقات، روضۀ آن حضرت را میخواندند که چگونه کشته میشود، امیرالمؤمنین، حضرت زهرا و ائمّه اطهار«سلاماللهعلیهم» چنین روشی داشتهاند.
واکنش تاریخی بدخواهان تشیّع نسبت به عزاداری
آیتالله مظاهری در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه در طول تاریخ، بدخواهان تشیّع و به خصوص بنیامیه و بنیعباس، تشکیل مجالس عزاداری را ممنوع کرده و مانع زیارت کربلا میشدند گفت: آنان به خوبی دریافته بودند که عزاداری، مایۀ بقا و حیات تشیع است. حتی در روایات میخوانیم که امام صادق«سلاماللهعلیه» هرگاه مداحی میدیدند، جلسۀ عزا به پا میکردند؛ بین زنان و مردان پرده میکشیدند و مداح روضهخوانی میکرد و زنان و مردان گریه میکردند. روزی هم جاسوسان خلیفه با شنیدن صدای گریه و زاری درب منزل آن حضرت آمدند و یکی از افراد خانه برای آنکه مأموران به داخل خانه نریزند و اذیت نکنند، با ترفندی آنها را رد کرد.
وی در ادامه گفت: در زمان پهلوی هم در راستای اجرای دستورات انگلیس، عزاداری ممنوع شد. در آن دوران، مبارزه با روحانیت، مساجد و حسینیهها و مخصوصاً عزاداریها در دستور کار پهلوی و ایادی او قرار داشت. در واقع، هدف بیگانگان براندازی تشیع بود و رسیدن به این هدف، مستلزم تعطیلی رمز بقای آن، یعنی عزاداری بود. اما در همان دوران نیز با وجود خفقان شدید، علما و بزرگان، آشکارا یا مخفیانه مجالس عزاداری برگزار کردند و مانع تعطیلی این فیض عظیم شدند. پهلوی هم طولی نکشید که با عاقبت عبرتآموزی نابود شد؛ او را به جزیرهای منتقل کردند و یک بیماری واگیردار گرفت. نقل میکنند در روزهای آخر عمرش، از دور تکه نانی در مقابل او میانداختند تا بخورد و به او نزدیک نمیشدند.
لزوم برگزاری عزاداری به شیوه سنّتی و پرهیز از افراط و تفریط
رئیس حوزه علمیه اصفهان با تاکید بر اهمیت توجه به نحوه عزاداریها گفت: مطلبی که نیاز به توجه جدی، به خصوص از سوی روحانیت و جوانان دارد، این است که باید در عزاداری سوژه و بهانه به دست معاندان تشیع ندهند. عزاداری باید به روش سنّتی که ائمۀ طاهرین«سلاماللهعلیهم» داشتند و در زمان ما مراجع و علما و بزرگان دارند، برگزار شود. برگزارکنندگان جلسات باید از افراط و تفریط بپرهیزند و برای رسانههای بیگانه سوژه تهیه نکنند.
آیتالله مظاهری اضافه کرد: اصل عزاداری با سخنرانی، ذکر مصیبت، گریه کردن، سینه زدن و آنچه عرف مردم به آن عزاداری میگویند، حتماً باید باشد، امّا افراط و تندی که همیشه بد بوده و در زمان ما بدتر است، باید نباشد و در زمانی که دشمن به دنبال موقعیت و سوژه برای کوبیدن و تمسخر تشیع میگردد، نباید بهانه دست او داد، گاهی دیده میشود در پایگاهها و خبرگزاریها، به خاطر رفتار برخی از جوانان در عزاداریها، به شیعه توهین میکنند، لذا باید همگان مواظب باشند در عین اهتمام به عزاداری که رمز بقای تشیع است، از انجام کارهایی که موجب وهن تشیع است، بپرهیزند.
آیتالله مظاهری تاکید کرد: در طول تاریخ، زحمات فراوانی کشیده شده تا تشیع به دست ما برسد و ما باید مواظب باشیم با رفتار خود، به تشیع ضربه نزنیم.
ضرورت تحکیم بنیۀ اعتقادی
وی در سخنان پایانی خود اظهار کرد: آنچه در این مبحث توجه جدی میطلبد، این است که اگرچه اعتقادات تشیّع ریشهدار و مستحکم است، امّا متأسفانه جامعه و به خصوص جوانان، آن طور که شایسته است، در جهت تحکیم مبانی اعتقادی تلاش نمیکنند. حاصل کوتاهی در تقویت بنیۀ اعتقادی، تأثیر شبهات رنگارنگ بر ذهن و فکر جوانان است. به خصوص در زمان ما که زمان شبهه شده است و متأسفانه بدخواهان تشیع، بسیار پرکارند و هر روز برای تشیع، برای ولایت و برای عزاداری به شبهه پراکنی میپردازند.
آیتالله مظاهری با اشاره به انتشار یک مقاله در یکی از نشریات کشور در مورد ولایت گفت: امروز معاندان تشیع با جنگ نرم به مصاف تشیع آمدهاند و به طرز مرموز و زیرکانهای در دانشگاهها و در بین جوانان شبهه افکنی میکنند. کار به جایی رسیده که در شب عید غدیر، یک مقالۀ بیادب در یک روزنامۀ بیادب منتشر شد که در آن، نصب امیرالمؤمنین «سلامالله علیه» از جانب پیامبر اکرم«صلّیاللهعلیهوآلهوسلّم» به خلافت، انکار شد. نظیر این شبهات زیاد مطرح میشود، به خصوص اینگونه حرکتهای انحرافی در آستانۀ محرم بیشتر میشود تا جوانان نسبت به شرکت در جلسات عزاداری، سرد و بیانگیزه شوند. لذا همه باید مواظب باشند و همه باید برای تحکیم و تقویت اعتقادات خود و اطرافیان بکوشند.
پایگاه اطلاعرسانی حوزه علمیه اصفهان