قال الصادق عليه السلام: «الفَقرُ موتُ الاحمر، فقيل: الفقر من الدنانير و الدراهم؟ قال: لا و لكن مِن الدّينِ.»[1]   بطور كلي مي توان مرگ را به دو نوع تقسيم كرد: يكي مرگ سرخ است كه فرد به قتل مي رسد و كشته مي شود و ديگري مرگ سياه است كه فرد از راه طبيعي از دنيا مي رود.  اما در ...

سوره طور، آيه 6: «وَ البَحرِ المَسجُورِ» براى «مسجور» دو معنى در لغت ذكر شده: يكى «برافروخته» و ديگرى «مملو». راغب در مفردات مى‏ گويد: «سجر» (بر وزن فجر) به معنى شعله ‏ور ساختن آتش است، و آيه فوق را نيز به همين معنى مى ‏داند، او سخنى از معنى دوم به ميان نياورده، ولى مرحوم طبرسى در مجمع البيان، نخستين معنى را همين معنى ذكر مى ‏كند، ...

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: «در ليلة المعراج، هر ملكى كه به من رسيد خندان بود، به ملكى رسيدم كه عبوس و گرفته بود و بر روى من نخنديد. از جبرئيل پرسيدم او كيست؟ گفت: او مالك دوزخ است، از وقتى كه آفريده شده تاكنون همين طور است، بر روى كسى نخنديده است. پيغمبر صلى الله عليه ...

 قال رسول اللَّه صلى الله عليه و آله: سبعة فى ظلّ عرش اللَّه عزّوجلّ يوم لا ظلّ الّا ظلّه امام عادل، و شابّ نشأ فى عبادة اللَّه عزّوجلّ، و رجل تصدّق بيمينه فأخفاه عن شماله، و رجل ذكر اللَّه عزّوجلّ خاليا ففاضت عيناه من خشية اللَّه عزّوجلّ، و رجل لقى اخاه المؤمن فقال: انّى لأحبّك فى اللَّه عزّوجلّ، و رجل ...

 از كشّاف حقايق، از جعفر بن محمّد الصادق عليه السلام مروى است كه فرمود:  «پروردگار جلّ جلاله در (چند مورد از) قرآن مجيد، جدّم رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله را ياد فرموده است: اوّل: محمّد در آيه شريفه: مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَآ أَحَدٍ مّنْ رِجَالِكُمْ وَلكِنْ رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيّينَ …»[1]. دوّم: احمد؛ چنانچه مى ‏فرمايد: … وَمُبَشّرَاً ...

سوره ص، آيه 44: «… إنّا وجدناه صابراً نِعم العَبد إنّه أوّاب» در حديثى مى‏ خوانيم شخصي از امام صادق (ع) پرسيد: بلائى كه دامنگير ايوب شد براى چه بود؟ خلاصه پاسخ امام صادق(ع) چنين بود: بلائى كه بر ايوب وارد شد به خاطر اين نبود كه كفران نعمتى كرده باشد، بلكه به عكس به خاطر شكر نعمت بود كه ابليس بر او ...

 قرآن مى ‏فرمايد: «وَ الْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذِي خَبُثَ لا يَخْرُجُ إِلَّا نَكِداً»[1]  اگر آيه شريفه،  مستقل از آيات قبل خود ملاحظه شود به منزله مثال عامي است با اين مفهوم كه اعمال حسنه و آثار ارزنده از گوهر پاك سرچشمه مي گيرد و اعمال ناشايست از گوهر ناپاك. و اگر به انضمام آيات قبل از خود بررسي شود اين معنا ...

سوره ص، آيه32 : («… إِنَّا وَجَدْناهُ صابِراً نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّاب‏»)  مقام اوابين مقامي والا و ارجمند است. هنگامى كه به منابع لغت مراجعه مى‏ كنيم مى ‏بينيم  “اواب” از ماده “اوب” (بر وزن قول) به معنى رجوع و بازگشت است. اين رجوع و بازگشت – مخصوصا با توجه به صورت ادبي «اواب» كه صيغه مبالغه است دلالت بر تكرار و كثرت دارد ...

سوره ص، آيه 44: « وَ خُذْ بِيَدِكَ ضِغْثاً فَاضْرِبْ بِهِ وَ لا تَحْنَث‏ …»   پس از پايان آزمون هاي متعدد و مستمر خداوند بر حضرت ايوب(ع) و صبر و استقامت ايشان و خانواده اش در برابر آن، دوران بازگشت نعمتها دميدن گرفت. خداوند هدف بازگشت مواهب را دو چيز مى‏ شمرد: يكى «رحمت الهى بر او» كه جنبه فردى دارد، و در حقيقت پاداش ...

سوره مريم، آيه 50: «… و جَعَلنا لَهُم لِسانَ صِدقٍ عليّاً» «لسان» در اينگونه موارد به معنى يادى است كه از انسان در ميان مردم مى ‏شود و هنگامى كه آن را اضافه «صدق» كنيم و لسان الصدق بگوئيم معنى ياد خير و نام نيك و خاطره خوب در ميان مردم است، و هنگامى كه با كلمه «عليا» كه به معنى عالى و ...

سوره فرقان، آيه 45: («أَ لَمْ تَرَ إِلى‏ رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَ لَوْ شاءَ لَجَعَلَهُ ساكِناً...») در اين آيه به نعمت سايه ‏هاى گسترده و متحرك اشاره شده، سايه‏ هايى كه يك نواخت باقى نمى ‏مانند بلكه در حركت اند و انتقال مي يابند، ولى در اينكه منظور از اين سايه، دقيقا كدام يك از سايه ‏ها است در ميان مفسران‏ گفتگو ...

سوره فرقان، آيه 61: «تَبارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّماءِ بُرُوجاً وَ جَعَلَ فِيها سِراجاً وَ قَمَراً مُنِيراً»   «بروج» جمع «برج» در اصل به معنى «ظهور» است، و لذا آن قسمت از ديوار اطراف شهر يا محل اجتماع لشگر را كه بلندتر و آشكارتر است «برج» مى ‏نامند، و نيز به همين دليل هنگامى كه زن زينت خود را آشكار سازد «تبرجت المرأة» مى‏ گويند. اين ...

سوره لقمان، آيه 12: («وَ لَقَدْ آتَيْنا لُقْمانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ وَ مَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّما يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيد»)   در قرآن كريم تنها در سوره لقمان است كه با نام اين حكيم مواجه مي شويم، علت چنين ساختاري نيز تناسبى است كه داستان سراسر حكمت او با داستان خريدار لهو الحديث داشته، چون اين دو نفر در دو نقطه ...

سوره توبه، آيه 69: («أُولئِكَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ …»)؛ آنها اعمالشان در دنيا و آخرت نابود و باطل گشت. اگر در آيه شريفه فوق، حبوط به معناى بطلان ثواب باشد كه فقط در آخرت است و اگر به معناى بطلان منفعت باشد كه اعمال منافقان در دنيا چنين نيست بلكه پوشش نفاق براى حفظ جان و خون و ...

سوره الرحمن، آيه 46:  («وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ»‏): “براى كسى كه از مقام پروردگارش بترسد دو باغ بهشت است”.  «خوف از مقام پروردگار» يا به معنى خوف از مواقف قيامت و حضور در پيشگاه او براى حساب است، و يا به معنى خوف از مقام علمى خدا و مراقبت دائمى او نسبت به همه انسانها است‏ [1]. تفسير دوم ...

سوره آل عمران، آيه 36: («فَلَمَّا وَضَعَتْها قالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُها أُنْثى‏ وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما وَضَعَتْ وَ لَيْسَ الذَّكَرُ كَالْأُنْثى‏ وَ إِنِّي سَمَّيْتُها مَرْيَمَ …»)    از تواريخ و اخبار اسلامى و گفته مفسران استفاده مى ‏شود كه سالها از زندگي عمران و همسرش «حنّه» مي گذشت و فرزندى از ايشان متولد نشد. تا خداوند به عمران وحى فرستاده بود كه پسرى پر بركت ...

 سوره معارج، آيه 4 («تَعْرُجُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ“)[1] سوره سجده، آيه 5: («يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّماءِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ‏»)[2]   چرا در سوره سجده طول روز قيامت را هزار سال ذكر نموده و در سوره معارج پنجاه هزار سال معرفى فرموده است؟ در پاسخ ...

سوره اعراف، آيه 21-22: (“وَ قاسَمَهُما إِنِّي لَكُما لَمِنَ النَّاصِحِينَ * فَدَلَّاهُما بِغُرُورٍ …”)   (” وَ قاسَمَهُما إِنِّي لَكُما لَمِنَ النَّاصِحِينَ”)؛ «مقاسمه» به معناى مبالغه در قسم است، و معناى جمله مزبور اين است كه ابليس با قَسَم ‏هاى شديد و اكيد به آن دو گفت كه من خيرخواه شما هستم و نمى ‏خواهم شما را فريب دهم.  آدم كه هنوز تجربه كافى ...

سوره اعراف، آيه 142: («وَ واعَدْنا مُوسى‏ ثَلاثِينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَة...») ” ميقات” از ماده” وقت” به معنى وقتى است كه براى انجام كارى تعيين‏ شده است، و معمولا بر زمان اطلاق مى ‏شود، اما گاهى به مكانى كه بايد كارى در آن انجام پذيرد، گفته مى‏ شود، مانند “ميقات حج” يعنى مكانى كه ...

سوره اعراف، آيه 142: («وَ واعَدْنا مُوسى‏ ثَلاثِينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَة…»)  «ميقات» از ماده «وقت» به معنى وقتى است كه براى انجام كارى تعيين‏ شده است، و معمولا بر زمان اطلاق مى‏ شود، اما گاهى به مكانى كه بايد كارى در آن انجام پذيرد، گفته مى ‏شود، مانند “ميقات حج” يعنى مكانى كه هيچ كس بدون ...

سوره بقره، آيه 158: («إنّ الصفا و المروة مِن شَعائرِ الله …») سعي بين صفا و مروه از تردد هاجر(عليها‌السلام) بين اين دو كوه الگو گرفته شده است كه براي فرزند خود، اسماعيل(عليه‌السلام) در طلب آب بود. در اين آيه، عاقبت صبر و تسليم و طاعت بيان شده و لحظات سختي يادآوري مي‌ شود كه در راه طاعت خداوند و پيروي ...

سوره اعراف، آيه 142: («… و قال موسي لأخيه هارون اخلُفني في قومي و أصلِح و لا تتّبع سَبيلَ المُفسدين») حضرت موسي(ع) به برادر خود گفت در اصلاح قوم بكوشد و از پيروي مفسدان خودداري كند، در حاليكه هارون، پيامبر و معصوم بود و هرگز پيرو طريق مفسدان نبود. پس معناي چنين اندرز و نصيحتي چيست؟  مي توان گفت اولا اين اندرز ...

سوره بقره، آيه 198: («… فَاِذا اَفَضتُم مِن عَرَفتٍ فَاذكُروا اللّهَ عِندَ المَشعَرِ الحَرامِ واذكُروهُ كَما هَدكُم واِن كُنتُم مِن قَبلِهِ لَمِنَ الضّالّين») «افاضه» از فيض و فَيَضان به معناي سرريز شدن است. «أفاض إنائه» يعني ظرفش را پر كرد تا سرريز شد. معناي «اَفَضتُم مِن عَرَفت» نيز خروج دسته ‏جمعي از صحراي عرفات است؛ گويا قرآن كريم كوچ انبوه حاجيان را ...

خوابهاى انبياء هرگز خواب شيطانى، يا مولود فعاليت قوه واهمه نيست بلكه گوشه اى از برنامه نبوت و وحى آنها است و به اين ترتيب در خواب هاى آنها هيچ گونه خطا و اشتباهى رخ نمى دهد و آنچه در خواب مى بينند درست همانند چيزى است كه در بيدارى مى بينند. خواب عجيب و شگفت انگيز حضرت ابراهيم(ع) بيانگر شروع يك ...

«مشعر الحرام» نام بخشي از محدوده حرم است كه ميان عرفات و منا قرار دارد. مشعر، اسم مكان از «شعور» به معناي ادراك دقيق و احساس لطيف، يا از شعار به معناي علامت است. اين سرزمين به نام «مُزْدَلَفه» و «جَمْع» نيز معروف است. حرام، به معناي بازداشتن و ممنوعيت است. قرآن كريم بعضي مكانهاي مقدس (مانند مسجد الحرام) و زمان ...

سوره صافات، آيه 102: («… قالَ يا بُنَيَّ إِنِّي أَرى‏ فِي الْمَنامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانْظُرْ ما ذا تَرى‏ قالَ يا أَبَتِ افْعَلْ ما تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِنْ شاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ»)   ابراهيم كه بارها از كوره داغ امتحان الهى سرافراز بيرون آمده بود، اين بار نيز بايد دل به دريا مي زد و سر بر فرمان حق گذارده، و فرزندى را كه يك عمر ...

  در تفسير «حليم» گفته‏ اند كسى است كه در عين توانايى، در هيچ كارى  قبل از وقتش شتاب نمى ‏كند، و در كيفر مجرمان عجله ‏اى به خرج نمى‏ دهد. روحى بزرگ دارد و بر احساسات خويش مسلط است. راغب اصفهاني در «مفردات» مى ‏گويد: حلم به معنى خويشتن دارى به هنگام هيجان غضب است، و از آنجا كه اين حالت از عقل و ...

سوره صافات، آيات 101 و 102: (« فَبَشَّرناه بِغُلامٍ حَليم * فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ ...») در قرآن كريم به صورت مستقيم سخني از سن حضرت اسماعيل(ع) در هنگام ذبح نيامده است اما با كنار هم گزاردن قرائن موجود در آيات مرتبط مي توان حدود سن احتمالي را استنباط كرد.  در آيه 101 سوره صافات، سه بشارت به حضرت ابراهيم(ع) داده شده است: ...

  گاه مى‏ شود انسان در عالم اسباب چنان غرق مى ‏شود كه خيال مى‏ كند اين‏ آثار و خواص از آن خود اين موجودات است، و از آن مبدأ بزرگى كه اين آثار مختلف را به اين موجودات بخشيده غافل مى ‏شود، در اينجا خداوند براى بيدار ساختن بندگان دست به  «سبب سازى» و  «سبب ‏سوزى» مى ‏زند. موجوداتى كه ظاهرا كارى ...

سوره سبأ، آيه 14: «فَلَمَّا قَضَيْنا عَلَيْهِ الْمَوْتَ ما دَلَّهُمْ عَلى‏ مَوْتِهِ إِلَّا دَابَّةُ الْأَرْضِ تَأْكُلُ مِنْسَأَتَهُ‏ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ الْجِنُّ أَنْ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ الْغَيْبَ ما لَبِثُوا فِي الْعَذابِ الْمُهِينِ» قرآن حضرت سليمان (ع) را پيغمبر بزرگ خدا شمرده و او را به عنوان سمبل قدرت و صاحب حكومت بى نظير و داراي مواهب الهي مطرح كرده است. اما مرگ عجيب و عبرت‏ انگيز او اين واقعيت را ...

سوره مريم، آيه 12: («… و آتيناه الحُكمَ صَبيّاً») درست است كه دوران شكوفايى عقل انسان معمولا حد و مرز خاصى دارد ولى مى‏ دانيم هميشه در انسانها افراد استثنايى وجود داشته ‏اند، چه مانعى دارد كه خداوند اين دوران را براى بعضى از بندگانش به خاطر مصالحى فشرده ‏تر كند و در سال هاى كمترى خلاصه نمايد، همانگونه كه ...

حضرت موسي بن جعفر(عليه السلام) امام گرانقدر، عظيم الشان، كوشاي در عبادت، بلند آوازه در كرامات و معجزه ها، فرو برنده خشم و در گذرنده از مردم و عبد صالح خداست و مردم عراق آن حضرت را «باب الحوائج الي الله» مي خوانند. لقب «باب الحوائج» حضرت، بيشترين شهرت و گردش در واگويه ها را دارد. عموم مردم و خواص از ...

 سوره شعراء، آيات 10 تا 15: («وَ إِذْ نادى‏ رَبُّكَ مُوسى‏ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ * قَوْمَ فِرْعَوْنَ أَ لا يَتَّقُونَ * قالَ رَبِّ إِنِّي أَخافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ * وَ يَضِيقُ صَدْرِي وَ لا يَنْطَلِقُ لِسانِي فَأَرْسِلْ إِلى‏ هارُونَ * وَ لَهُمْ عَلَيَّ ذَنْبٌ فَأَخافُ أَنْ يَقْتُلُونِ * قالَ كَلاَّ فَاذْهَبا بِآياتِنا إِنَّا مَعَكُمْ مُسْتَمِعُونَ»)   هنگامي كه پروردگار به حضرت موسي كليم الله، امر نمود ...

سوره كهف، آيه 10: (« إِذْ أَوَى الْفِتْيَةُ إِلَى الْكَهْفِ فَقالُوا رَبَّنا آتِنا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً وَ هَيِّئْ لَنا مِنْ أَمْرِنا رَشَداً »‏): “زمانى را بخاطر بياور كه اين گروه جوانان به غار پناه بردند، و گفتند پروردگارا ما را از سوى خودت رحمتى عطا كن، و راه نجاتى براى ما فراهم ساز!”   «فتية» جمع «فتى» در اصل به معنى «جوان نوخاسته و شاداب» است، ...

سوره كهف، آيه 16: («وَ إِذِ اعْتَزَلْتُمُوهُمْ وَ ما يَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ فَأْوُوا إِلَى الْكَهْفِ‏ يَنْشُرْ لَكُمْ رَبُّكُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ‏ و يهيئ‏ لَكُمْ مِنْ أَمْرِكُمْ مِرْفَقاً»): و هنگامى كه از آنها و آنچه را جز خدا مى ‏پرستند كناره ‏گيرى كرديد به غار پناهنده شويد، كه پروردگارتان (سايه) رحمتش را بر شما مى ‏گستراند، و راه آسايش و نجات به رويتان ...

سوره شعراء، آيات 33 و 33: («فَأَلْقى‏ عَصاهُ فَإِذا هِيَ ثُعْبانٌ مُبِينٌ * وَ نَزَعَ يَدَهُ فَإِذا هِيَ بَيْضاءُ لِلنَّاظِرِينَ»)   «نزع» در اصل به معنى برگرفتن چيزى از مكانى است كه در آن قرار گرفته، مثلا برگرفتن عبا از دوش و لباس از تن در لغت عرب، از آن تعبير به نزع مى‏ شود، و همچنين جدا شدن روح از تن ...

سوره كهف، آيه 9: « أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحابَ الْكَهْفِ وَ الرَّقيمِ‏ كانُوا مِنْ آياتِنا عَجَباً»: “آيا گمان كردى اصحاب كهف و رقيم از آيات عجيب ما بودند؟!” در احاديث نقل شده كه سر مقدس امام حسين (عليه السلام) آيه فوق را قرائت كرد و يا فرمود: «عجيب تر از اصحاب كهف ماجراي كشتن من و حمل سر من است.» افرادي مثل ...

 سوره اعراف، آيه 128: (« قالَ مُوسى‏ لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا بِاللَّهِ وَ اصْبِرُوا إِنَّ الْأَرْضَ لِلَّهِ يُورِثُها مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِين»)‏   پس از پيروزي حضرت موسي(ع) بر ساحران و نمايش دست اعجاز قدرت الهي، فرعون نيز براي مقابله دست به يك مبارزه ريشه ‏دار و عميق مي زند و تصميم بر كارى مى‏ گيرد كه در آينده به كلى قدرت بنى ...

سوره يوسف، آيه 9: («اقْتُلُوا يُوسُفَ أَوِ اطْرَحُوهُ أَرْضاً يَخْلُ لَكُمْ وَجْهُ أَبِيكُمْ وَ تَكُونُوا مِنْ بَعْدِهِ قَوْماً صالِحِين»)‏    اين آيه تتمه گفتار برادران يوسف است، و از مشورت دوم مذاكرات ايشان در باره يوسف حكايت مى‏ كند. شور اول درباره دلائل اظهار علاقه پدر نسبت به يوسف و بنيامين بود كه سرانجام يعقوب(ع) را محكوم به ضلالت كردند. در اين شور، موضوع گفتگو درباره راه حل ...

سوره شعراء، آيه 44: («فَأَلْقَوْا حِبالَهُمْ وَ عِصِيَّهُمْ وَ قالُوا بِعِزَّةِ فِرْعَوْنَ إِنَّا لَنَحْنُ الْغالِبُونَ‏») ساحران دنياپرست معاصر فرعون، همانند همه متملقان چاپلوس كه بر قدرتهاي پوشالى تكيه مي كنند، نيرنگهاى خود را به نام و به عزت او آغاز كردند: گفتند به عزت فرعون سوگند كه ما پيروز خواهيم شد. عصاها و طناب هاى مخصوص، به صورت مارهاى كوچك و بزرگ به حركت در ...

سوره اعراف، آيه 201: («إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ تَذَكَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ»). ” طائف از شيطان” آن شيطانى است كه پيرامون قلب آدمى طواف مى ‏كند تا رخنه ‏اى پيدا كرده وسوسه خود را وارد قلب كند يا آن وسوسه‏ اى است كه در حول قلب مى ‏چرخد تا راهى به قلب باز كرده، وارد شود. ...

سوره الحاقه، آيات 44-46: («وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنا بَعْضَ الْأَقاوِيلِ* لَأَخَذْنا مِنْهُ بِالْيَمِينِ* ثُمَّ لَقَطَعْنا مِنْهُ الْوَتِينَ»)   «وتين» به معنى «رگ قلب» و شاهرگى است كه خون را به تمام اعضا مى ‏رساند و اگر قطع شود مرگ انسان فورا و بدون يك لحظه تاخير فرا مى ‏رسد، و اين سريع ترين مجازاتى است كه در مورد يك نفر ممكن است انجام ...

سوره نمل، آيه 33: («قالُوا نَحْنُ أُولُوا قُوَّةٍ وَ أُولُوا بَأْسٍ شَدِيدٍ وَ الْأَمْرُ إِلَيْكِ فَانْظُرِي ما ذا تَأْمُرِينَ»‏) مضمون نامه اي كه حضرت سليمان(ع) براي ملكه سبأ و حكومت وي فرستاد، در واقع سه جمله بيش نبود: يك . ذكر نام خدا و بيان وصف رحمانيت و رحيميت او. دو. توصيه به كنترل هواى نفس و ترك برترى جويى كه سرچشمه ...

سوره انبياء، آيه 87: «وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنادى‏ فِي الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِين‏» كلمه «نون» در لغت به معنى ماهى عظيم، يا به تعبير ديگر نهنگ يا وال است. و «ذا النون» يعنى صاحب ماهي عظيم؛ او حضرت يونس (ع)، فرزند متى است كه از طرف پروردگار براي هدايت سرزمين نينوى ...

سوره صف، آيه 5: «وَ إِذْ قالَ مُوسى‏ لِقَوْمِهِ يا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِي وَ قَدْ تَعْلَمُونَ أَنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ فَلَمَّا زاغُوا أَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفاسِقِين‏»    ماده «زيغ»[1] به معناى منحرف كردن از استقامت است: «الميل عن الاستقامة»[2] و لازمه‏ آن انحراف از حق به سمت باطل است. اين ريشه در قرآن كريم همواره به همين معناست.  در آيه شريفه فوق به ...

سوره هود، آيه 48: («قِيلَ يا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلامٍ مِنَّا وَ بَرَكاتٍ عَلَيْكَ وَ عَلى‏ أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَكَ وَ أُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذابٌ أَلِيم‏») آيه مباركه فوق در فضايي صادر شده كه كشتى حضرت نوح (ع) بر كوه جودى استقرار يافته است و مي دانيم در اين هنگام غير از تني چند از انسانها و حيوانات زوجي كه در كشتى بودند هيچ نفس ...

سوره طه، آيه 48: («إِنَّا قَدْ أُوحِيَ إِلَيْنا أَنَّ الْعَذابَ عَلى‏ مَنْ كَذَّبَ وَ تَوَلَّى»)  در آيات 42 تا 48 سوره طه، طرز برخورد مؤثر حضرت موسي و هارون (عليهما السلام) با فرعون تشريح شده است. محور كلام در آيات مذكور اين است كه براى نفوذ و اثرگذاري در فرعون «با زبان نرم با او سخن بگوئيد، شايد متذكر شود يا از خدا بترسد». اما با بررسي آيات متوجه ...

سوره نمل، آيه 19: («فَتَبَسَّمَ ضاحِكاً مِنْ قَوْلِها وَ قالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَك‏ …») هنگامي كه لشكر حضرت سليمان (عليه السلام) از سرزمين مورچگان مي گذشت مورچه‏ اى از مورچگان، همنوعان خود را مخاطب ساخت و گفت: ” اى مورچگان داخل لانه ‏هاى خود شويد تا سليمان و لشكريانش شما را پايمال نكنند در حالى كه نمى ‏فهمند”! (قالَتْ نَمْلَةٌ ...

سوره صافات، آيه 79: («سلامٌ علي نوحٍ في العالمين») يكي از ويژگي هاي حضرت نوح (عليه السلام) اين است كه خداوند درباره وي با چنين تعبيري سلام فرموده است: «درود بر نوح در همهٴ عوالم». عالمين، به مقتضاي اينكه جمع است و توأم با الف و لام ذكر شده است نه تنها همه انسانها و امتها تا روز قيامت، بلكه عوالم ...

خداوند در قرآن كريم محبوب هاي خود را برشمرده و براي محبت نيز درجاتي ذكر مي‌كند: 1. اهل توبه و طهارت و پاكيزگي محبوبان الهي هستند: ﴿إن الله يحب التوابين و يحب المتطهرين) [1] 2. اهل تقوا و پرهيزكاري محبوبان خدايند: ﴿إن الله يحب المتقين) [2]  3. مبارزان و مجاهدان نستوه محبوب اويند: ﴿إن الله يحب الذين يقاتلون في سبيله صفاً ...