همه مراجع: آرى، اشكال ندارد؛ ولى تا پيش از اداى خمس نمى‏تواند در اموال تصرف كند. منبع: العروة الوثقى، ج 2، (كتاب الخمس)، م 75.

همه مراجع: آرى، چنانچه تا سر سال خمسى زياد بيايد، خمس دارد. تبصره. دانشجويان بورسيه دبيرى و غيره كسانى‏اند كه چند سالى آموزش مى‏بينند و در اين مدت حقوقى از سوى دانشگاه يا وزارتخانه مربوطه دريافت مى‏كنند و تعهد مى‏دهند كه پس از پايان تحصيلات، در مقابل حقوق دريافت شده، خدمت كنند. اين حقوق تفاوتى با ساير درآمدها ندارد؛ از ...

آيات عظام امام، خامنه‏اى و نورى: خير، خمس ندارد. آيات عظام بهجت، فاضل و مكارم: اگر تا سر سال خمسى زياد بيايد، بنابر احتياط واجب خمس دارد. آيات عظام تبريزى و وحيد: اگر ارزش آن زياد و قابل توجه باشد و تا سر  سال خمسى زياد بيايد، خمس دارد.  آيات عظام سيستانى و صافى: اگر تا سر سال خمسى زياد ...

همه مراجع (به جزآيات عظام فاضل، مكارم و صافى): خمس ندارد. آيةاللَّه فاضل: مقدار افزوده، جزء درآمد سال شمرده مى‏شود و چنانچه تا سر سال زياد بيايد، بنابر احتياط خمس آن را بدهد. آيات عظام مكارم و صافى: مقدار افزوده، جزء درآمد سال فروش شمرده مى‏شود و چنانچه تا سر سال زياد بيايد، بايد خمس آن را بدهد. منبع: امام، ...

همه مراجع: اگر جوان مجرد، درآمد شخصى – هر چند به مقدار كم – داشته باشد، بر او واجب است كه سال خمسى داشته باشد و درآمد سالانه خود را محاسبه كند تا اگر چيزى از درآمد او تا پايان سال زياد آمد، خمس آن را بپردازد. تبصره. كسانى كه معتقدند به سودهايى مانند هديه، جايزه و… خمس تعلق مى‏گيرد، ...

آيا جايز است شخص قبل از رسيدن سال، اموال خود را به قصد فرار از خمس به همسرش ببخشد تا بعد از سال خمسى، او دوباره همان پول را به شوهرش ببخشد؟ همه مراجع (به جزآيت الله مكارم): خير، بايد خمس آن را سر سال بپردازد.  آيةاللَّه مكارم: بنابر احتياط واجب، بايد خمس آن را سر سال بپردازد. منبع: امام، ...

همه مراجع: اگر وسيله كسب نباشد و مورد نياز و در شأن شخص و خانواده‏اش باشد، خمس ندارد. تبصره. فرض مسأله جايى است كه وسايل نقليه را از درآمد همان سال تهيه كرده باشد. منبع: العروة الوثقى، ج 2، م 61؛آيت الله خامنه‏اى، اجوبة، س 923.

همه مراجع: آرى، بايد خمس آن را بدهد؛ ولى اگر مقدارى از آن را در نيازهاى زندگى خرج كرده باشد، تنها بايد خمس باقى مانده را بدهد. منبع: توضيح‏المسائل مراجع، م 1757؛آيت الله نورى، توضيح‏المسائل، م 1753؛ العروة الوثقى، ج 2، م 83؛آيت اللهخامنه‏اى، اجوبة، س 997؛ دفتر:آيت اللهوحيد.    

 همه مراجع: آرى، اشكال ندارد؛ ولى تا پيش از اداى خمس نمى‏تواند در اموال تصرف كند. منبع: العروة الوثقى، ج 2، (كتاب الخمس)، م 75.

آيات عظام امام، خامنه‏اى و نورى: خير، خمس ندارد. آيات عظام بهجت، فاضل و مكارم: اگر تا سر سال خمسى زياد بيايد، بنابر احتياط واجب خمس دارد. آيات عظام تبريزى و وحيد: اگر ارزش آن زياد و قابل توجه باشد و تا سر  سال خمسى زياد بيايد، خمس دارد.  آيات عظام سيستانى و صافى: اگر تا سر سال خمسى زياد ...

همه مراجع (به جزآيات عظام فاضل، مكارم و صافى): خمس ندارد. آيةاللَّه فاضل: مقدار افزوده، جزء درآمد سال شمرده مى‏شود و چنانچه تا سر سال زياد بيايد، بنابر احتياط خمس آن را بدهد. آيات عظام مكارم و صافى: مقدار افزوده، جزء درآمد سال فروش شمرده مى‏شود و چنانچه تا سر سال زياد بيايد، بايد خمس آن را بدهد. منبع: امام، ...

همه مراجع: اگر جوان مجرد، درآمد شخصى – هر چند به مقدار كم – داشته باشد، بر او واجب است كه سال خمسى داشته باشد و درآمد سالانه خود را محاسبه كند تا اگر چيزى از درآمد او تا پايان سال زياد آمد، خمس آن را بپردازد. تبصره. كسانى كه معتقدند به سودهايى مانند هديه، جايزه و… خمس تعلق مى‏گيرد، ...

آيا جايز است شخص قبل از رسيدن سال، اموال خود را به قصد فرار از خمس به همسرش ببخشد تا بعد از سال خمسى، او دوباره همان پول را به شوهرش ببخشد؟ همه مراجع (به جزآيت الله مكارم): خير، بايد خمس آن را سر سال بپردازد.  آيةاللَّه مكارم: بنابر احتياط واجب، بايد خمس آن را سر سال بپردازد. منبع: امام، ...

همه مراجع: اگر وسيله كسب نباشد و مورد نياز و در شأن شخص و خانواده‏اش باشد، خمس ندارد. تبصره. فرض مسأله جايى است كه وسايل نقليه را از درآمد همان سال تهيه كرده باشد. منبع: العروة الوثقى، ج 2، م 61؛آيت الله خامنه‏اى، اجوبة، س 923.

آيات عظام امام، تبريزى، سيستانى، صافى و مكارم: خمس دارد. آيت‏الله خامنه‏اى: اگر براى تهيه هزينه‏هاى ازدواج درآينده نزديك (مثلاً تا سه ماه پس از سال خمسى)، پس‏انداز شده باشد و باپرداخت خمس آن، نتواند آنها را تهيه كند، خمس ندارد. آيات عظام بهجت و فاضل: چنانچه پس‏انداز كوتاه مدت ودر حد متعارف (مثلاً تا سه سال) باشد، خمس ندارد. ...

همه مراجع: آرى، مى‏تواند. منبع: توضيح‏المسائل مراجع، م 1786 و 1787؛ايت الله خامنه‏اى، اجوبة، س 873؛آيت الله نورى، توضيح‏المسائل، م 1782 و1783؛آيت الله وحيد، توضيح‏المسائل، م 1794 و 1795.

آيات عظام امام و خامنه‏اى: بدون اجازه حاكم شرع جايز نيست. بهجت، فاضل، مكارم، نورى و وحيد: نسبت به سهم امام بدون اجازه حاكم شرع جايز نيست و در سهم سادات، بنابر احتياط واجب بايد با اجازه حاكم شرع انجام گيرد. تبريزى، سيستانى و صافى: سهم سادات را مى‏توان داد؛ ولى در سهم امام بايد با اجازه حاكم شرع باشد. تبصره. ...

  همه مراجع: چنانچه از درآمد كسب تهيه شده باشد، خمس دارد. تبصره 1. ابزار كار جزء سرمايه محسوب مى‏شود. تبصره 2. فرض مسأله در جايى است كه با پرداخت خمس ابزار كار، مى‏تواند امرار معاش كند.  منبع: آيت الله خامنه‏اى، اجوبة، س 971؛ العروة الوثقى، ج 2، كتاب الخمس، م59 و 62؛ آيت الله بهجت، توضيح‏المسائل، م 1401.

همه مراجع: آرى، خمس دارد. منبع: توضيح‏المسائل مراجع، م 1752؛آيت الله نورى، استفتاءات، ج 2 س 369؛آيت الله خامنه‏اى، اجوبة، س 995؛آيت اللهوحيد، توضيح‏المسائل، م 1760.

همه مراجع(به جزآيت الله بهجت): خير. آيت اللهبهجت: اگر به مال هديه شده خمس تعلق گرفته، در صورتى كه معاشرت و تعامل با آنان به حد ضرورت برسد، تصرف درآن جايز است. منبع: توضيح‏المسائل مراجع، م 1764؛آيت الله نورى، توضيح‏المسائل، م 1760؛آيت الله وحيد، توضيح‏المسائل، م  1772 .آيت الله بهجت، وسيلة النجاة، ج 1، م 1422.ودفترآيت الله خامنه‏اى.     ...

همه مراجع(به جزآيات عظام بهجت، تبريزى، سيستانى و وحيد): خير، مصالح تهيه شده براى خانه مسكونى، خمس ندارد. آيت اللهبهجت: چنانچه نمى‏تواند خانه را يك مرتبه تهيه كند، به مصالح ساختمانى، خمس تعلق نمى‏گيرد. آيات عظامتبريزى و وحيد: آنچه از مصالح ساختمان كه قبل از سال سكونت در ساختمان به كار برده يا باقى مانده، بايد خمس آن را به قيمت ...

همه مراجع: آرى. منبع: آيت الله نورى، استفتاءات، ج 2، س 360؛آيت الله خامنه‏اى، اجوبة، س 858؛آيت الله تبريزى، التعليقة على منهاج الصالحين، م 1213؛آيت الله صافى،جامع الاحكام، ج 1، س 684؛آيت الله مكارم، توضيح المسائل، م 1492؛آيت الله فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 859؛ تحرير، ج 2، م 8؛ وسيلة النجاة، ج 1،م 1380؛آيت الله سيستانى، منهاج الصالحين، ...

آيات عظام امام، فاضل، سيستانى، مكارم و خامنه‏اى: سرمايه خمس دارد؛ مگر اينكه با پرداخت خمس آن – هر چند به صورت اقساط – نتواند با بقيه آن، زندگى خود را اداره كند. آيات عظام نورى، تبريزى و بهجت: آن مقدار از سرمايه (ماشين) كه اداره زندگى به آن بستگى دارد، خمس ندارد، ولى به مقدار بيش از آن خمس تعلق مى‏گيرد. ...

آيا در پرداخت خمس، قصد قربت شرط است؟ همه مراجع(به جزآيت الله سيستانى): آرى، قصد قربت شرط است. آيت الله سيستانى: بنابر احتياط واجب قصد قربت شرط است. تبصره. قصد قربت در پرداخت خمس اين است كه آن را  به جهت انجام دادن دستور خداوند بپردازد؛ نه به جهت غرض‏هاى دنيوى.  منبع: آيت الله نورى، استفتاءات، ج 2، س 312؛ آيت الله ...

امام: اگر در همان سال (سال خريد) فروخته شود. چنانچه پول آن تا سر سال خمسى زياد بيايد، بايد خمس آن را بپردازد و اگربعد از آن سال بفروشد، بايد فوراً خمس آن را بدهد. آيت الله نورى: اگر در همان سال (سال خريد) فروخته شود، چنانچه پول آن تا سر سال خمسى زياد بيايد، بايد خمس آن را بپردازد ...

آيات عظام امام و خامنه‏اى: اگر داشتن آنها، مورد نياز و در شأن شخص باشد، خمس ندارد. آيات عظام بهجت، سيستانى، فاضل و نورى: آرى، خمس دارد، مگر آنكه نتوانيد آنها را در سال آينده تهيه كنيد؛ در اين صورت خمس ندارد.  آيات عظام تبريزى، صافى، مكارم و وحيد: آرى، خمس دارد.  منبع: امام، استفتاءات، ج 1، س 89؛آيت‏الله خامنه‏اى، ...

همه: چنانچه كتاب، مورد نياز و در شأن شخص باشد، خمس ندارد. منبع: العروة الوثقى، ج 2، م 61؛ خامنه‏اى، اجوبة، س 899 

همه مراجع: آن مقدار از وام كه اقساط آن تا آخر سال خمسى (از درآمد كسب) پرداخته شود، خمس دارد. تبصره 1. سود حاصل از وام – چنانچه از مخارج سال زياد بيايد – خمس دارد. تبصره 2. اگر به سرمايه مزبور نياز داشته باشد، حكم سرمايه مورد نياز را پيدا مى‏كند كه در جاى خود ذكر شده است.   منبع: امام، ...

همه مراجع: آرى پولى كه در راه حرام صرف شود، جزء مؤونه نيست و بايد خمس آن پرداخت شود. تبصره. طلاى سفيد (پلاتين اصل)؛ بر مرد حرام نيست و خمس‏ندارد.   منبع: العروة الوثقى، ج 2، م 61؛آيت الله فاضل، جامع‏المسائل، ج 1، س 9؛آيت الله مكارم، توضيح‏المسائل، م‏1523؛ دفتر خامنه‏اى.  

آيات عظام امام، خامنه‏اى و نورى: خير، خمس ندارد. فاضل، بهجت و مكارم: بنابر احتياط واجب خمس دارد.  سيستانى و صافى: آرى، خمس دارد. تبريزى و وحيد: چنانچه مقدار آن زياد و قابل توجه باشد، خمس دارد.  تبصره 1. حقوق خانواده شهيدان، درآمد نيست و در مقابل كار شمرده نمى‏شود؛ بلكه نوعى هديه است. از اين رو فتواى فقها درباره ...

همه مراجع(به جز آيات عظام سيستانى و تبريزى): بر شخص گيرنده واجب است، خمس آن را بدهد. آيات عظام سيستانى و تبريزى: خمس آن بر عهده بخشنده است و بر شخص گيرنده چيزى واجب نيست.  منبع: توضيح المسائل مراجع، ج 2، م 1763؛ آيت الله بهجت، وسيلة النجاة، ج 1، م 1422.  

اشخاصى كه حقوق بگير دولت هستند، آيا به مجرد واريز شدن حقوق در حساب بانكىشان، در حالى كه قبض نكرده اند و سال خمسى آنها برسد، بر آن خمس تعلق مىگيرد و يا اينكه تا قبض نشده، خمس آن واجب نيست؟ همه مراجع: به مجرد واريز شدن به حساب بانكى، خمس تعلق ميگيرد؛ هر چند دريافت نكند. منبع: ايت الله ...

آيات عظام امام و خامنه‏اى: بدون اجازه حاكم شرع جايز نيست. آيات عظام بهجت، فاضل، مكارم، نورى و وحيد: نسبت به سهم امام بدون اجازه حاكم شرع جايز نيست و در سهم سادات، بنابر احتياط واجب بايد با اجازه حاكم شرع انجام گيرد. آيات عظام تبريزى، سيستانى و صافى: سهم سادات را مى‏توان داد؛ ولى در سهم امام بايد با اجازه ...

آيات عظام امام، فاضل، مكارم و خامنه‏اى: اگر خانه اضافي است و از پول غير مخمس تهيه شده حكم سرمايه را دارد و بايد خمس آن را بپردازد؛ مگر آنكه با پرداخت خمس آن، نتواند امرار معاش كند(گفتني است پول كه بابت اجاره گرفته مي شود هر مقدار از آن كه همه سال از مخارج  زندگي اضافه بود بايد تخميس ...

آيات عظام امام و سيستانى: خمس دارد و هر زمان دريافت شد يا دريافت آن ممكن باشد، بايد فوراً خمس آن را بپردازد. آيات عظام مكارم و صافى: پول «رهن» جزء مؤونه است و خمس ندارد؛ ولى اگر آن را باز پس گرفت و نيازى به آن نداشت، بنابر احتياط خمس آن را بپردازد.  آيات عظام بهجت، تبريزى، فاضل و ...

همه مراجع: خير، لازم نيست دوباره خمس بدهيد. منبع: توضيح المسائل مراجع، م 1848 و آيت الله وحيد، توضيح المسائل، م 1866  

امام و فاضل: اگر حج بر او مستقر بوده و راه رفتن به حج، جز با ثبت‏نام و واريز كردن پول به حساب ممكن نيست، خمس ندارد و در غير اين صورت، بايد خمس آن را بپردازد. آيت الله خامنه‏اى: مبلغ واريز شده، اگر به عنوان قيمت يا اجرت سفر حج بر اساس قرارداد منعقده با سازمان حج و زيارت ...

همه (به جزآيت الله سيستانى و تبريزى): خوردن آن پيش از پرداخت خمس آن يا بدون اجازه حاكم شرع، جايزنيست. آييات عظام سيستانى و تبريزى: خوردن آن براى ميهمان اشكال ندارد؛ ولى صاحب خانه ضامن خمس است …….و.. تبصره. آيت‏الله مكارم در كتاب استفتاءات اجازه داده كه در غذاى خمس نداده تصرف كنيم و خمس آن را به سادات نيازمند بپردازيم. ...

همه مراجع: «خمس» يك واجب الهى و عبادى است كه در آن قصد قربت معتبر است؛ ولى «ماليات» يك حكم قانونى و حكومتى و تابع شرايط زمان و مكان است و هيچ‏گونه منافاتى با خمس ندارد. از اين رو پرداخت ماليات، نمى‏تواند جايگزين خمس گردد.ا منبع: مام،استفتاءات، ج‏1، س 199؛ آيت الله مكارم، استفتاءات، ج‏1، س 333؛ آيت الله تبريزى، ...

همه (به جز آيات عظام بهجت و وحيد): تفاوتى ميان آن دو نيست و هر دو كفايت‏مى‏كند. آيت الله بهجت: كشاورز و هر كس كه مانند او كارش مطابق سال شمسى انجام مى‏گيرد، مى‏تواند حساب سال خود را نيز به شمسى قراردهد؛ ولى ديگران حساب سال خود را به قمرى قرار دهند. آيت الله وحيد: بنابر احتياط واجب، به سال ...

همه (به جز آيت الله بهجت): خير، مهريه زن خمس ندارد. آيت الله بهجت: بنابر احتياط واجب خمس دارد.   منبع: توضيح المسائل مراجع، م 1754 و آيت الله وحيد، توضيح المسائل، م 1771 .

همه مراجع: اگر به مقدار متعارف و مناسب شأن او باشد، خمس ندارد. منبع: العروة الوثقى، ج 1، 61؛ توضيح‏المسائل مراجع، م 1775؛ آيت الله خامنه‏اى، اجوبة، س 900؛ آيت الله وحيد، توضيح‏المسائل، م 1783.

همه: آرى، چنانچه يك سال از آن بگذرد، خمس دارد. منبع: امام، استفتاءات، ج 1، س 108؛ آيت الله خامنه‏اى، اجوبة، 908؛ نورى،توضيح‏المسائل، م  1748؛ توضيح‏المسائل مراجع، م 1752؛ آيت الله تبريزى، استفتاءات، س 873؛ آيت الله وحيد، توضيح‏المسائل، م 1760.  

همه: آرى، چناچه يك سال از آن بگذرد، خمس دارد. منبع: توضيح‏المسائل مراجع، ج 2، م 1756؛ آيت الله نورى، توضيح‏المسائل، م 752 و آيت الله وحيد، توضيح‏المسائل، م 1764؛ آيت الله خامنه‏اى، اجوبة، س 955.  

همه مراجع:«دست گردان» آن است كه كسى به اموالش خمس تعلق گرفته و نمى‏تواند فوراً كل آن را پرداخت كند يا اينكه با پرداخت آن در عسر و حرج قرار مى‏گيرد، در اين صورت خمس آن را به مجتهد جامع شرايط يا نماينده‏اش مى‏دهد، سپس همان را از او قرض مى‏كند تا به تدريج در آينده بپردازد. منبع: آيت الله تبريزى، استفتاءات، ...

همه (به جزآيات عظام سيستانى، وحيد و تبريزى): خير، حقوق معوقه جزء درآمد سال دريافت محسوب مى‏شود و چنانچه تا سر سال خمسى زياد بيايد، خمس دارد. آيت‏الله سيستاني: آرى، بايد خمس آن فوراً پرداخته شود. آيت‏الله وحيد خراساني: بنابر احتياط واجب، خمس آن فوراً پرداخته شود. منبع: حضرت امام، استفتاءات، ج 1، س 141؛ آيت الله فاضل، جامع‏المسائل، ج 1، ...

همه مراجع: آرى، مبلغى كه در مقابل كار و پژوهش دانشگاهى دريافت مى‏شود – چنانچه تا سرسال خمسى زياد بيايد خمس دارد. منبع: توضيح‏المسائل مراجع، م 1752؛ نورى، توضيح‏المسائل، م 1748؛ آيت الله خامنه‏اى، اجوبة، س 995 و آيت الله وحيد، توضيح‏المسائل، م 1760.  

اگر دليل يك مسأله شرعى، به طور صد در صد براى مجتهد روشن باشد، درباره آن مسأله به صراحت فتوا مى ‏دهد؛ ولى گاه به عللى از فتوا و نظر دادن خوددارى كرده و در مسأله احتياط مى‏ كند. اين عمل يا به جهت آن است كه دليل مسأله، به خوبى و به طور صد در صد براى او روشن ...

(اجتهاد)در لغت به معناى تلاش و كوشش تا سرحد توانايى است؛ به گونه‏اى كه با تحمل رنج و سختى همراه باشد. در اصطلاح فقه عبارت است از: به كار بردن تلاش و كوشش خويش در راه به دست آوردن احكام شرعى از راه‏ها و منابعى(1) كه نزد فقيهان اسلام، معمول و متعارف است. در نتيجه مجتهد كسى است كه بتواند ...

“جاهل قاصر” كسى است كه در تحصيل علم كوتاهى نكرده است؛ يعنى، در شرايطى است كه امكان دسترسى به حكم خدا براى او وجود ندارد و يا خود را جاهل نمى‏داند و احتمال بطلان اعمالش را نمى‏دهد. اما “جاهل مقصر” كسى است كه در تحصيل علم كوتاهى كرده است؛ يعنى، امكان آموختن و يادگيرى معارف اسلامى و احكام الهى را ...