همه مراجع: فتوا دادن و اظهار نظر كردن در مسائل شرعى، براى كسى كه مجتهد نيست، حرام است. منبع: العروةالوثقى، ج 1 م 43؛آيت الله تبريزى، التعليقة على منهاج‏الصالحين، م 21.  

همه مراجع: بايد در اين مدت به احتياط عمل كند.  تبصره. هر كس بخواهد احتياط كند، همين بس كه در آراى مجتهدانى كه احتمال اعلم بودن آنان داده مى‏شود، احتياط كند. منبع: امام، استفتاءات، ج 1، احكام تقليد، س 21؛آيات عظام فاضل، مكارم، سيستانى و نورى، العروة الوثقى، ج1، م 50؛ دفتر:آيات عظام صافى، بهجت، خامنه‏اى، تبريزى و وحيد.  

همه مراجع: تقليد در مسائل اعتقادى دين جايز نيست و بايد آنها را از روى دليل دانست. منبع: توضيح‏المسائل مراجع، م 1؛آيت عظام نورى و وحيد، توضيح‏المسائل، م 1.

آيات عظام امام، بهجت، فاضل، و نورى: در يكى از سه صورت صحيح است:1. بفهمد به وظيفه واقعى خود رفتار كرده است.2. عمل او با فتواى مجتهدى كه وظيفه‏اش تقليد از او بوده مطابق باشد 3. عمل او با فتواى مجتهدى كه اكنون بايد از او تقليد كند، مطابق باشد.  آيات عظام صافى، تبريزى، مكارم و وحيد: عمل او در ...

آيات عظام امام، خامنه‏اى و نورى: آرى، مى‏توانيد بر تقليد او باقى بمانيد. آيت الله بهجت: در مسائلى كه به آنها عمل كرده‏ايد، واجب است بر او باقى بمانيد. آيت الله صافى: بنابر احتياط واجب، بايد بر تقليد او باقى بمانيد. آيات عظام سيستانى، فاضل و وحيد: بايد بر تقليد او باقى بمانيد. آيت الله مكارم: بايد در مسائلى كه ...

آيات عظام امام، خامنه‏اى، مكارم و نورى: بايد به اهل خبره مراجعه كنيد و در صورت تعارض بين شهادت آنان، احتياط واجب است كه از كسى تقليد كنيد كه احتمال اعلميت را در او مى‏يابيد. آيات عظام بهجت، فاضل، صافى و وحيد: بايد به اهل خبره مراجعه كنيد و در صورت تعارض بين شهادت آنان، واجب است از كسى تقليد ...

آيات عظام امام و خامنه‏اى: آرى، مى‏توانيد بر تقليد او باقى بمانيد. آيات عظام بهجت، تبريزى، سيستانى، صافى، نورى، فاضل و وحيد: خير، نمى‏توانيد بر تقليد او باقى بمانيد و بايد از مجتهد زنده اعلم تقليد  كنيد. منبع: امام، تحرير الوسيلة، ج 1، م 13؛ خامنه‏اى، اجوبةالاستفتاءات،س 35 و 39.  توضيح المسائل، م 9؛ آيات عظام نورى و وحيد، توضيح المسائل، ...

آيا تقليد از مجتهد بر هر كسى حتى تحصيل كرده‏ها واجب است؟ همه مراجع: اگر مجتهد نيستند و نمى‏توانند به احتياط عمل كنند، واجب است از مجتهد تقليد نمايند. تبصره. عمل به احتياط  نياز به اطلاعات وسيعى از مسائل فقهى دارد؛ از اين رو تنها راه براى عموم مردم، همان تقليد از مجتهد است.  منبع: توضيح المسائل مراجع، م 1،آيات عظام ...

اگر مرجع تقليدمان در مسأله‏ اى احتياط واجب نمود و ما هم به آن عمل كرديم، آيا مى‏ توانيم بعد از عمل، به مجتهد ديگرى -كه اعلم بعد از او است – رجوع كنيم؟ همه مراجع: آرى، مى ‏توانيد رجوع كنيد. منابع : دفتر همه مراجع

آيا انسان مى ‏تواند بدون انتخاب مرجع تقليد، در مسائل به احتياط عمل كند؟ همه مراجع: اگر طريق احتياط را بداند اشكال ندارد؛ ولى دانستن آن نياز به اطلاعات وسيعى از مسائل فقهى دارد كه براى افرادعادى دستيابى به آن دشوار است. تبصره. دستيابى به راه‏ هاى احتياط، بايد از روى اجتهاد و يا تقليد از مجتهد انجام گيرد. منابع ...

آيات عظام امام، تبريزى، سيستانى، مكارم، نورى و وحيد: اگر نشانه‏هاى حيض را داشته باشد (و اطمينان به حيض بودنش پيدا كند)، نشانه بلوغ او محسوب مى‏شود. آيات عظام صافى و فاضل: نمى‏تواند نشانه بلوغ او محسوب شود.  آيةاللَّه بهجت: بنا بر احتياط واجب، نمى‏تواند نشانه بلوغ او محسوب شود. منبع: توضيح‏المسائل مراجع، م 438؛آيت الله وحيد، توضيح‏المسائل، م 444؛آيت الله نورى، ...

همه مراجع: خير، امر ياد شده به هيچ وجه در بلوغ دختران تأثير ندارد. منبع: دفتر: همه مراجع.    

همه مراجع (به جزآيت الله سيستانى):نشانه بالغ شدن دختر يكى از سه چيز است:  1. روييدن موى درشت و خشن زير شكم (اطراف آلت تناسلى)،  2. بيرون آمدن منى،  3. تمام شدن 9 سال قمرى.  هر يك از اين سه نشانه به تنهايى، علامت بلوغ و رسيدن به حد تكليف شرعى محسوب مى‏شود.  آيةاللَّه سيستانى: نشانه بلوغ در دختر، تنها به ...

 همه مراجع: نشانه بالغ شدن پسر يكى از سه چيز است:  1. روييدن موى درشت و خشن زير شكم (اطراف آلت تناسلى)،  2. بيرون آمدن منى،  3. تمام شدن پانزده سال قمرى. هر يك از اين سه نشانه، به تنهايى علامت بلوغ و رسيدن به حد تكليف شرعى محسوب مى‏شود. منبع: توضيح‏المسائل مراجع، م 2225؛آيت الله نورى، توضيح‏المسائل، م 2246؛آيت الله وحيد، ...

همه مراجع (به جزآيات عظام بهجت و سيستانى): خير، نشانه بلوغ نيست. آيات عظام بهجت و سيستانى: آرى نشانه بلوغ است. تبصره. مسأله ياد شده در جايى است كه انسان از راه اين امور يقين به بلوغ خود پيدا نكند؛ و گر نه همه مراجع تقليد اتفاق نظر دارند كه در اين صورت با حصول يقين، شخص بالغ شده است. منبع: ...

همه مراجع: در هر زمان كه روزه صحيح باشد، اعتكاف نيز صحيح است. اعتكاف زمان خاصى ندارد؛ ولى بهترين زمان براى انجام آن، ماه مبارك رمضان به ويژه دهه آخر آن است. منبع: العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف.

همه مراجع: روزه گرفتن در روز سوم واجب است و اگر روزه قضا هم باشد، مانعى ندارد. منبع: العروة الوثقى، كتاب الاعتكاف، م 4.

همه مراجع: اگر شرايط اعتكاف را رعايت كند، اعتكافش صحيح است. منبع: آيات عظام امام، سيستانى، مكارم، فاضل و نورى، العروة الوثقى، ج 2 الاعتكاف، م 27؛آيت الله بهجت، استفتاءآت، ج 2، س3165؛آيت اللهصافى، هدايةالعباد، ج 1، م 1404 و دفتر: آيات عظامخامنه‏اى، تبريزى و سيستانى.    

همه مراجع: در اعتكاف قصد قربت شرط است و بدون آن اعتكاف باطل است؛ ولى اگر كسى براى رضاى خدا در اعتكاف شركت مى‏كند – هر چند به انگيزه در يافت تشويق مالى باشد – اعتكافش صحيح است. منبع: دفتر: همه مراجع.

همه مراجع: نيابت از انسان زنده اشكال دارد. البته اگر به قصد رجا باشد، نيابت جايز است. منبع: آيات عظام امام، نورى، سيستانى، مكارم و فاضل، تعليقات على العروة، ج2، الاعتكاف؛آيت الله بهجت، استفتاءآت، ج 2، ص3125 و دفتر: همه مراجع.

همه مراجع: توقّف جنب در مسجد حرام است و پس از احتلام، بايد فورى از مسجد خارج شويد و غسل كنيد. چنانچه در انجام دادن غسل تأخير كنيد و با حال جنابت در مسجد بمانيد، اعتكاف شما باطل است. منبع: آيات عظام امام، نورى، فاضل، مكارم، تعليقات على العروة، ج 1، احكام الاعتكاف، م 9؛آيت الله بهجت، وسيلة النجاة، ج ...

همه مراجع (به جزآيت الله صافى): اگر معتكف محتلم شود و غسل كردن در مسجد به جهت توقف يا نجس كردن مسجد ممكن نباشد، واجب است از مسجد خارج شود. آية اللَّه صافى: آرى، بايد از مسجد خارج شود، هر چند غسل در مسجد باعث مكث يا نجس كردن مسجد نشود. منبع: آيات عظام امام، نورى، فاضل و مكارم، تعليقات ...

همه مراجع: اگر ايام يا سال خاصى براى نذر اعتكاف تعيين نشده، در روز اول و دوم مى‏تواند به هم بزند و از اعتكاف خارج شود. منبع: العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، م 5.

كسى كه نذركرده اعتكاف به جاآورد،آن گاه باگذشت يك روزازاعتكافش آن رابه جهتى باطل كند،آياقضاى آن واجب است؟ همه مراجع (به جزآيات عظام تبريزى، سيستانى و وحيد): اگر نذرش معين باشد، بايد قضاى آن را به جا آورد و اگر معين نباشد، بايد آن را از سر  بگيرد. آيات عظام تبريزى، وحيد و سيستانى: اگر نذرش معين باشد بنابر احتياط ...

همه مراجع: مسجد جامع مسجدى است كه اقشار مختلف مردم، در آن شركت مى‏كنند و اختصاص به محله يا صنف خاصى ندارد. منبع: آيت الله مكارم، استفتاءآت، ج 2، س 456 ؛آيت الله فاضل، جامع‏المسائل، ج 1، س 617 ؛آيت الله تبريزى، منهاج‏الصالحين، الاعتكاف، الرابع و دفتر: همه مراجع.

همه مراجع: خير، چون روزه شرط صحّت اعتكاف است. تبصره. ترديدى نيست كه اصل توقف در مسجد و عبادت، خود مستحب و داراى ثواب است؛ هر چند به عنوان اعتكاف نباشد. منبع: العروة الوثقى، كتاب الاعتكاف، م 4.

همه مراجع (به جزآيات عظامتبريزى، نورى و وحيد): آرى، جايز است. آيات عظام تبريزى و وحيد: بنابر احتياط واجب جايز نيست. آية اللَّه نورى: جايز نيست. تبصره. بنابر فتواى كسانى كه رفتن به نماز جمعه را در ايام اعتكاف جايز مى‏دانند، بايد حداقل زمان لازم را رعايت كنند تا شكل و صورت اعتكاف، به هم نخورد. منبع: امام، تحريرالوسيله، ج ...

امام: مى‏تواند شرط كند كه اگر عذر عرفى يا شرعى برايش پيدا شد، بتواند از اعتكاف خارج شود؛ ولى بدون عذر جايز نيست. آيات عظام بهجت، صافى، فاضل و نورى: آرى، چنين شرطى جايز است و اگر شرط كرد – هر زمان كه خواست – مى‏تواند از اعتكاف خارج شود. آيات عظام سيستانى، مكارم و وحيد:  مى‏تواند شرط كند كه ...

در صورتى كه شخص در روز سوم اعتكاف مستحبى، مريض شود و يا اضطرارى پيش آيد، مى‏تواند اعتكاف را به هم زند؟ آيا در اين صورت كفاره دارد؟ همه مراجع: در صورتى كه معذور از گرفتن روزه باشد، اعتكاف باطل مى‏شود؛ ولى كفاره ندارد. منبع: العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، م شروط الاعتكاف، الرابع و م 19 و احكام الاعتكاف، ...

همه مراجع: اگر جزء مسجد باشد، صحيح است. منبع: العروة الوثقى، شرائط الاعتكاف، م 20.

همه مراجع: آرى، مى‏تواند خارج شود. منبع: العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، م 30.

آيات عظام امام، بهجت، خامنه‏اى، صافى و فاضل: اشكال ندارد. آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم، نورى و وحيد: بنابر احتياط واجب جايز نيست. منبع: آيات عظام امام و فاضل، تعليقات على العروة، ج 1، الاعتكاف، م 30؛آيت الله صافى، هدايةالعباد، ج 1، م 1412؛آيت الله بهجت، وسيلةالنجاة، ج1 1203 ، آيات عظامنورى و مكارم، تعليقات على العروة، ج 1، الاعتكاف، م ...

آيات عظام امام، بهجت، فاضل و نورى: اعتكافش باطل نمى‏شود. آيات عظام تبريزى و سيستانى: اعتكافش باطل مى‏شود. آيات عظام صافى، مكارم و وحيد: بنابر احتياط واجب باطل مى‏شود. تبصره. چنانچه خروج از اعتكاف به حدى طولانى شود كه از صورت اعتكاف خارج گردد، اعتكاف باطل مى‏شود. منبع: آيات عظام امام، فاضل، نورى، تعليقات على العروة، ج 2 الاعتكاف؛آيت الله ...

آيا جايز است اعتكاف را در دو مسجد و يا دو شبستان انجام داد؟  همه مراجع: خير، جايز نيست؛ مگر آنكه دو مسجد و يا دو شبستان به هم متصل باشد؛ به گونه‏اى كه يك مسجد محسوب شود. منبع: العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، م 18.  

امام: زن بايد با اجازه شوهرش به اعتكاف برود و اگر اجازه ندهد – چنانچه باعث تضييع حق (زناشويى) او شود – بنابر احتياط واجب اعتكافش باطل است و اگر با حق او منافات نداشته باشد، اعتكافش صحيح است. آيات عظام فاضل و وحيد: زن بايد با اجازه شوهرش به اعتكاف برود و اگر اجازه ندهد – چنانچه باعث تضييع ...

همه مراجع: آرى، اعتكافش باطل مى‏شود. منبع: العروة الوثقى، ج 2 الاعتكاف، الثامن.

آيات عظام امام، بهجت و خامنه‏اى: اگر آمپول جنبه غذايى و تقويتى دارد مى‏تواند اعتكاف كند ولى بنا بر احتياط واجب بايد از تزريق آن خوددارى كند(چون روزه را باطل مى‏كند) و اگر جنبه دارويى دارد و يا عضو را بى‏حس مى‏كند، مى‏تواند جهت تزريق از مسجد خارج شود.  آيات عظام تبريزى، سيستانى، صافى، مكارم، نورى و وحيد: مى‏تواند اعتكاف ...

آيات عظام امام، نورى، فاضل و سيستانى: كار حرامى كرده ولى اعتكافش باطل نمى‏شود. آيات عظام مكارم و وحيد: كار حرامى كرده و اعتكافش باطل مى‏شود. آيات عظام صافى و تبريزى: كار حرامى كرده و بنابراحتياط واجب اعتكافش باطل مى‏شود. آيت الله بهجت: كار حرامى كرده ولى اعتكافش باطل نمى‏شود مگر آنكه به جز اين مكان جاى ديگرى نباشد اعتكافش ...

آيات عظام امام، بهجت، خامنه‏اى، صافى و فاضل: درس خواندن، حل مسائل و مباحثه – به ويژه در امور دينى – بسيار كار پسنديده‏اى است؛ ولى اگر مباحثه و مجادله به منظور غلبه بر ديگرى و اظهار فضل باشد، حرام است و بنابر احتياط واجب اعتكاف را نيز باطل مى‏سازد. معيار تشخيص آن، قصد و نيت شخص است. آية اللَّه ...

اگر اعتكاف را نذر كند و در ايام اعتكاف مريض شود، يا ضرورتى پيش آيد، مى‏تواند اعتكاف را به هم بزند؟ آيا در اين صورت كفاره و قضا دارد؟  همه مراجع: اگر ايام يا سال خاصى براى نذر اعتكاف تعيين نشده و به واسطه بيمارى نتواند روزه بگيرد يا ضرورتى (مانند حيض) براى خانم‏ها پيش آيد، اعتكاف به هم مى‏خورد ...

همه مراجع: آرى، مى‏تواند در آغاز نيت اعتكاف شرط كند كه اگر عذر عرفى يا شرعى برايش پيدا شد، بتواند اعتكاف را بر هم زند؛ هر چند در روز سوم باشد. منبع: العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، م 40.

همه مراجع: خير، متعيّن نمى‏شود. منبع: العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، م 18.

كسى كه نذركرده ايام البيض(روزهاى سيزدهم تاپانزدهم)ماه رجب رااعتكاف كند،چنانچه دراين ايام بيمارشود،تكليف چيست؟  همه مراجع: اگر نذرش به سال خاصى تعيين شده – چنانچه به واسطه بيمارى نتواند روزه بگيرد يا در اعتكاف شركت كند – تكليف از او ساقط است و كفاره هم ندارد؛ ولى اگر براى نذرش سال تعيين نشده، مى‏تواند در سال‏هاى بعد اعتكاف كند. منبع: ...

همه مراجع: اگر به قدرى باشد كه صورت اعتكاف را به هم زند، اعتكاف او باطل مى‏شود. منبع: العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، م 30.

همه مراجع: به قصد قربت، صيغه نذر اعتكاف را به عربى يا فارسى چنين مى‏خواند: “لِلَّهِ عَلىَّ اَنْ اَعْتَكِفَ شَهْرَ رَجَب ثَلاثَةَ اَيَّام” يا “براى خدا به گردن من باشد كه در سه روز از ماه رجب را اعتكاف كنم” و اگر صيغه نخواند، نذر منعقد نمى‏شود. تبصره 1. ماه رجب و سه روز به عنوان مثال آمده است. تبصره ...

آيات عظام امام، خامنه‏اى، فاضل و نورى: نشستن او در زير سايه جايز نيست (مگر در هنگام ضرورت) و بنا بر احتياط واجب در آفتاب نيز اشكال دارد ولى راه رفتن در زير سايه اشكال ندارد.  آيات عظام بهجت و صافى: نشستن او در زير سايه جايز نيست (مگر در هنگام ضرورت) و بنا بر احتياط واجب در آفتاب نيز ...

همه مراجع: اگر ضرورتى اقتضا نمى‏كند، نبايد از مسجد خارج شوند. منبع: العروة الوثقى، ج 1، الاعتكاف، م 30 و اللمعة الدمشقيه، ج 2، ص 150.

همه مراجع: اگر ضرر نداشته باشد، اشكال ندارد. منبع: دفتر: همه مراجع.

همه مراجع: خروج از مسجد و شركت در كلاس‏هاى درسى، اشكال دارد. منبع: آيت‏الله نورى، استفتاءات، ج 2، س 276؛ آيت‏اللهسيستانى، Sistani.org، اعتكاف؛ آيت‏الله صافى، جامع الاحكام، ج 1، س 515؛ آيت‏الله فاضل، جامع‏المسائل، ج 2، س 462 و دفتر امام،آيت‏الله خامنه‏اى، آيت‏الله مكارم، آيت‏الله تبريزى، آيت‏الله وحيد و آيت‏الله بهجت.

مراجع تقليد، اعتكاف را تنها در مساجد جامع جايز مى‏دانند؛ آيا دانشجويان مى‏توانند نذر كنند كه سه روز در مسجد دانشگاه اجتماع كنند؟ همه مراجع: آرى، نذر فوق صحيح است و از ثواب عبادت و دعا بهره‏مند مى‏شوند؛ ولى اين امر اعتكاف محسوب نمى‏شود. تبصره. متعلق نذر به هر صورت كه نيت شود، بايد طبق آن عمل شود. بنابراين در ...