همه مراجع: خير،براي مس عكس مكه مكرمه و مدينه منوره وضو لازم نيست. پي نوشت : توضيح المسائل مراجع، ج 1،م 316

همه مراجع: اگر شرايط مرجعيت را نداشته، بايد به مجتهد داراى آن شرايط، رجوع كند. منبع: العروة الوثقى، ج 1، م 37.

«تيمم» در لغت به معناى قصد و اراده كردن است و در اصطلاح فقه «عملى است كه در شرايط خاص، جايگزين وضو و غسل مى ‏شود». تيمم به اين صورت انجام مى‏ گيرد: ابتدا كف دو دست را بر چيزى كه تيمم بر آن جايز است، مى ‏زنيم. سپس هر دو دست را بر تمام پيشانى و دو طرف آن – ...

همه مراجع: خير صحيح نيست. منبع: آيت الله تبريزى، استفتاءات، س 288 ؛ العروة الوثقى، ج 1، فيما يصح التيمم به.  

همه مراجع: اگر باعث مفسده نشود، اشكال ندارد. منبع: العروة الوثقى، ج‏1، (الستر).  

همه مراجع: چنانچه كتاب، مورد نياز و در شأن شخص باشد، خمس ندارد. منبع: العروة الوثقى، ج 2، م 61؛آيت الله خامنه‏اى، اجوبة، س 899.

همه مراجع: بايد طبق اجازه حاكم شرع مصرف شود. منبع: توضيح‏المسائل مراجع، م 1834؛آيت الله نورى، توضيح‏المسائل، م 830؛آيت الله وحيد، توضيح‏المسائل، م  1843؛آيت الله خامنه‏اى، اجوبة، س 1003 و 1004.

آيات عظام امام و فاضل: تصرف در اين خانه حرام و نماز در آن باطل است؛ مگر آنكه بدهى او را بدهند يا تصميم داشته باشند، بدون سهل‏انگارى بپردازند. آيات عظام نورى و صافى: تصرف در اين خانه حرام و نماز در آن باطل است؛ مگر آنكه بدهى او را بدهند يا ضامن شوند كه بپردازند، بهگونه‏ اى كه از عهده ...

اگر بانك مبلغي را به مشتري به عنوان قرض بدهد (كه به اين نوع وام ها، وام قرض الحسنه گفته مي شود)، آن پول ملك قرض گيرنده مي‏ شود و مصرف آن در هر موردي كه مشتري بخواهد صحيح است مگر شرط شده باشد كه آن را در مورد خاصي مصرف كند كه در اين صورت از نظر حكم تكليفي، ...

همه مراجع: طلاقى كه از روى اجبار و اكراه باشد صحيح نيست؛ ولى اگر با حكم حاكم شرع يا به وكالت از طرف شوهر انجام گرفته، صحيح مى ‏باشد. منبع: آيت الله خامنه‏اى، استفتاء، س 886 و دفتر همه مراجع.

  همه مراجع: آنچه حرام است گوش دادن به موسيقى است ؛ ولى شنيده شدن آن بدون توجه، اشكال ندارد. منبع: آيت الله تبريزى، صراط النجاة، ج 1، س 1004 و ج 2، س 919 ؛آيت اللهمكارم، استفتاءات، ج 2، س 716 ؛آيت اللهخامنه‏اى، اجوبةالاستفتاءات، س 1064 و 1138 و 1158 و 1159 ؛ امام، استفتاءات، ج 2، (مكاسب محرمه)، ...

همه مراجع: اگر از حال نمازگزار خارج نشود، نمازش باطل نيست و ذكرى را كه در حال حركت گفته ‏است – بنابر احتياط واجب -دوباره در حال آرامش بدن تكراركند. تبصره. تكرار ذكر به نظر آيات عظام سيستانى، تبريزى و وحيد، بنابر احتياط مستحب است. منبع: توضيح‏المسائل مراجع 968؛ آيت‏الله نورى، توضيح‏المسائل، م 965 و آيت‏الله وحيد،توضيح‏المسائل، م 977.   ...

آيات عظام امام، بهجت، خامنه ‏اى، فاضل، مكارم و نورى: خير، اين شرط صحيح و نافذ نيست؛ ولى اگر شرط كند كه: «زن وكيل شوهر باشد، چنانچه شوهر ازدواج مجدد نمايد، خود را طلاق دهد»، صحيح است. آيات عظام تبريزى، سيستانى و صافى: آرى، اين شرط صحيح و نافذ است و اگر شوهر بعد از ازدواج، به اين شرط عمل ...

همه مراجع: خير، چنين شرطى باطل است؛ ولى مى ‏تواند شرط كند كه اگر موارد ياد شده براى مرد اتفاق بيفتد، زن از طرف شوهر براى طلاق خود وكيل باشد. منبع: توضيح المسائل مراجع، م 2539 و آيت الله وحيد، توضيح المسائل، م 2603 و دفتر: آيت الله خامنه‏اى.

نگاه به زنان نامحرم – به ويژه فاميل و آشنا – بدون قصد لذت و تنها از روى علاقه و محبت (مثلاً به چشم خواهرى) باشد، چه حكمى دارد؟ همه مراجع (به جزآيت الله صافى): اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، نگاه به صورت و دست‏ها تا مچ جايز است، ولى نگاه به جاهاى ديگر (هر ...

آيات عظام امام، بهجت، خامنه ‏اى، فاضل و نورى: اين اعمال، در يكى از سه صورت صحيح است: 1. شخص بفهمد به وظيفه واقعى خود رفتار كرده است. 2. عمل او با فتواى مجتهدى كه وظيفه ‏اش تقليد از او بوده، مطابق باشد. 3. عمل او با فتواى مجتهدى كه اكنون بايد از او تقليد كند، مطابق باشد. آيات عظام ...

همه مراجع: خير. تنها راه دستيابى به احكام الهى، اجتهاد، تقليد و يا احتياط است و با تكيه بر عقل و درايت خود، نمى ‏توان به احكام شرعى دست يافت. منبع: توضيح ‏المسائل، م 1؛ آيت الله نورى و وحيد، توضيح ‏المسائل، م 1؛آيت الله خامنه ‏اى، اجوبةالاستفتاءات، س 1.    

همه مراجع: اگر طريق احتياط را بداند اشكال ندارد؛ ولى دانستن آن نياز به اطلاعات وسيعى از مسائل فقهى دارد كه براى افراد عادى دست يابى به آن دشوار است.  تبصره. دستيابى به راه ‏هاى احتياط، بايد از روى اجتهاد و يا تقليد از مجتهد انجام گيرد. منبع: آيت الله خامنه ‏اى، اجوبةالاستفتاءات، س 2؛ العروةالوثقى، ج 1، التقليد، م ...

استفاده از موسيقى براى تعليم مسائل شرعى و پيام‏هاى اخلاقى و بهداشتى چه حكمى دارد؟ به عنوان مثال بسيارى از احكام را مى ‏توان در قالب نظم آورد و با موسيقى موزون تنظيم و به صورت نرم افزارهاي ديجيتالي به بازار عرضه كرد كه مورد پسند و علاقه كودكان، نوجوانان و جوانان قرار گيرد و از اين راه آنها را با ...

همه مراجع: مجتهد اعلم را از سه راه مى ‏توان شناخت: 1. خود شخص يقين كند؛ مثل آنكه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد اعلم را بشناسد. 2. دو نفر عالم عادل – كه مي ‏توانند مجتهد اعلم را تشخيص دهند – اعلم بودن او را تصديق نمايند؛ به شرط آنكه با گفته دو عالم عادل ديگر تعارض نيابد. ...

همه مراجع: ملاك نوع مردم (متدين) است؛ نه شخص مكلّف. منبع: آيت الله مكارم، استفتاءات، ج 2، س 659 ؛آيت اللهصافى، جامع‏الاحكام، ج 1، س 994 و 1018 و 1020 ؛آيت اللهتبريزى، استفتاءات، س 1077 و 1050 و 1059 ؛آيت اللهفاضل، جامع المسائل، ج 1، س 996 ؛آيت اللهخامنه‏اى، اجوبةالاستفتاءات، س 1154 و 1127 ؛آيت اللهسيستانى، منهاج‏الصالحين، ج 2، م ...

اگر با آزمايش‏هاى تخصصى يقين پيدا شود؛ كه جنين بعد از تولد و يا در ماه‏هاى آخر از دنيا مى‏ رود؛ آيا سقط آن جايز است؟  همه مراجع: خير، جايز نيست. منبع: آيت الله فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1756؛آيت الله نورى، استفتاءات، ج 2، س 878؛آيت اللهمكارم، استفتاءات، ج 1، س 1500؛آيت اللهبهجت، استفتاءات پزشكى، سقط جنين، ص ...

آيات عظام امام خميني ، سيستانى ، فاضل و مكارم : اگر پول سپرده‏ گذارى از درآمد كسب باشد ، خمس دارد. [اما در صورتى كه] با پرداخت خمس ( هر چند به صورت اقساط ) نتواند زندگى خود را اداره كند ، خمس ندارد. آيات عظام بهجت ، تبريزى و نورى : اگر از درآمد كسب باشد ، آن ...

اين مساله دو فرض دارد: – مبلغ مذكور را به ايشان قرض داده ايد كه در اين صورت نمي توانيد مبلغ اضافه اي دريافت نمائيد چون اين عمل رباي قرضي بوده و دريافت اضافه حرام است. – اينكه به فرد گيرنده وكالت داده ايد كه با سرمايه شما كار كند و هر چه سود نصيبش شد مقداري را براي خودش ...

همه مراجع: اگر در آن شرط سود شده باشد، حرام است و رضايت دو طرف آن را حلال نمى ‏كند. اما اگر بدون شرط، خود قرض گيرنده مقدارى زيادتر پس بدهد، اشكال ندارد ; بلكه مستحب است. پي نوشت: توضيح ‏المسائل مراجع، م 2283 ;آيت الله وحيد، توضيح ‏المسائل، م 2335 ;آيت الله نورى، توضيح ‏المسائل، م 2277.

همه مراجع (به جز آيت‏ الله بهجت): خير، حق ندارد آن را در غير كار معين شده، مصرف كند. آيت ‏الله بهجت: به طور كلى گرفتن وام با بهره از بانك حرام است؛ مگر آنكه خودش با بانك معامله شرعى انجام دهد. تبصره : نظر آيت اللّه بهجت اين است كه به عنوان مثال بانك جنسى را [ هر چه ...

از نظر برخى از كارشناسان اقتصادى، بدهكار ضامن كاهش ارزش پول است و بايد آن را جبران كند و اين امر نزد آنان ربا محسوب نمى ‏شود ; آيا نظر آنان، مى ‏تواند معيار قرار گيرد؟ پاسخ: همه مراجع: خير، احكام شرعى بر محور موضوعاتى دور مى ‏زند كه از عرف عام مردم گرفته شود. نظر برخى كارشناسان اقتصادى – ...

آيات عظام امام، تبريزى، سيستانى، فاضل، نورى و وحيد: خير، جايز نيست بيشتر از مقدار قرض، از او دريافت كند.  آيات عظام بهجت و خامنه ‏اى: خير، طلبكار تنها بايد اصل طلب خود را دريافت كند و حق ندارد قيمت كاهش ارزش پول را بگيرد ; مگر آنكه فاصله طولانى و تفاوت فاحش باشد كه در اين صورت بنا بر ...

همه مراجع ( به جز آيات عظام فاضل، صافى و مكارم ): خير، گرفتن خسارت تأخير پرداخت، جايز نيست.  آيت اللَّه فاضل: خير، گرفتن خسارت تأخير پرداخت، جايز نيست ، مگر با سه شرط : 1. در ضمن عقد لازم شرط شود ، 2. طرف مقابل بتواند آن را بپردازد، 3. مقدار آن نيز معلوم باشد.  آيت اللَّه صافى: خير، ...

همه مراجع: حرام است. منبع: دفتر: همه مراجع.

همه مراجع: زن مسلمان نمى ‏تواند با مرد غير مسلمان، ازدواج كند؛ خواه آن مرد كافر كتابى باشد يا غيركتابى و خواه ازدواج دائم باشد يا موقت. منبع: توضيح‏المسائل مراجع، م 2397 ؛آيت الله وحيد، توضيح‏المسائل، م 2461؛آيت الله نورى، توضيح‏المسائل، م 2393.

همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد؛ تنها نگاه به جاهايى از بدنشان كه معمولاً آن را نمى‏ پوشانند، جايزاست. منبع: توضيح‏المسائل مراجع، م‏2434؛ امام خمينى، تحريرالوسيله، ج‏2، (النكاح)، م‏27؛ آيت اللّه نورى، توضيح‏المسائل م، 2430؛ آيت اللّه مكارم، تعليقات على‏العروة، (النكاح)، م‏27؛ آيت اللّه وحيد، توضيح‏المسائل م، 2443؛ دفتر آيت اللّه خامنه‏اى. 

همه مراجع: اگر شخص مسلمان از دنيا برود و هيچ وارث مسلمانى نداشته باشد اموال او به حاكم شرع مي رسد . منبع: امام، تحرير الوسيله، ج 2، الميراث . آيت الله صافى، هدايه العباد، ج 2، الميراث، الامر الثالث . آيت الله وحيد، منهاج الصالحين، ج 3، م 1708 . آيت الله سيستانى، منهاج الصالحين، ج 3، م 957 ...

همه مراجع (به جز آيات عظام سيستانى و مكارم): آرى، بايد به آنان بگويد. آيت ‏الله مكارم: بنابر احتياط واجب، بايد به آنان بگويد. آيت‏ الله سيستانى: اگر احتمال بدهد ميهمانان به گفته او ترتيب اثر مى‏ دهند، بايد به آنان بگويد؛ ولى اگر بداند ترتيب اثر نمى ‏دهند، گفتن لازم نيست. منبع: توضيح ‏المسائل مراجع، م 145؛ آيت ‏الله وحيد،توضيح ...

همه مراجع (به جزآيات عظام تبريزى و سيستانى): خوردن آن پيش از پرداخت خمس آن يا بدون اجازه حاكم شرع، جايز نيست. آيات عظام تبريزى و سيستانى: خوردن آن براى ميهمان اشكال ندارد؛ ولى صاحب خانه ضامن خمس است. تبصره. آيةاللَّه مكارم در كتاب استفتاءات اجازه داده كه در غذاى غيرمخمس تصرف كنيم و خمس آن را به سادات نيازمند ...

همه مراجع: وقت غسل جمعه از اذان صبح است تا اذان ظهر (هر چند نزديك ظهر بهتر است) و اگر تا اين موقع انجام نداد، مى‏ تواند آن را بدون قصد ادا و قضا بعد از ظهر به جا آورد. منبع: توضيح المسائل مراجع، م 644 و آيت الله وحيد، توضيح المسائل، م 650. 

همه (به جز آيات عظام وحيد، سيستانى و تبريزى): اگر يقين ندارد كه به خانه او خمس تعلق گرفته، اشكال ندارد. آيات عظام سيستانى و تبريزى: خير، اشكال ندارد. وحيد: اگر شك داشته  باشيد كه به اين خانه خمس تعلق گرفته يا نه، بنابر احتياط واجب خواندن نماز در آنجا جايز نيست. منبع: توضيح‏المسائل مراجع، م 1795. آيت الله نورى، توضيح‏المسائل، ...

همه مراجع(به جز آيت الله سيستانى و آيت الله وحيد): چنانچه در معرض استفاده و در شأن شخص باشد، خمس ندارد؛ هر چند به طور اتفاق، يك سال از آن استفاده نكنيد. آيت الله سيستانى و آيت الله وحيد:بايد خمس آن را بپردازد.  منبع: امام، استفتاءات، ج 1، س 91، آيت الله خامنه‏اى، اجوبة، س 899؛آيت الله فاضل، جامع‏المسائل، ج 1، ...

همه مراجع: در اهداى خون اجازه شوهر لازم نيست؛ ولى براى بيرون رفتن از منزل اجازه او شرط است. منبع: دفتر همه مراجع.  

شخص با حالت احتلام از خواب بيدار مى ‏شود و به خيال اين كه وقت تنگ است، تيمم مى‏ كند و نماز مى ‏خواند، بعد متوجه مى ‏شود كه وقت براى غسل داشته است. تكليف غسل و نمازش چه مى‏ شود؟   همه مراجع: تيمم و نمازش اشكال دارد و بايد غسل كند و نمازى كه خوانده قضا كند. منبع: امام ...

همه مراجع: اگر نشانه‏ هاى منى را داشته باشد، غسل واجب مى ‏شود و در صورت شك غسل واجب نيست. منبع: توضيح‏المسائل مراجع، م 346؛ آيت‏الله وحيد، توضيح‏المسائل، م 352؛ آيت‏الله نورى، توضيح‏المسائل، م 347؛ آيت‏الله خامنه‏اى، اجوبة الاستفتاءات، س 180.

همه مراجع: از نظر شرعى تعيين مهريه حق دختر است؛ ولى مشورت و رعايت احترام پدر و مادر و بستگان، كار بسيار پسنديده ‏اى است. منبع: امام خمينى، تحرير الوسيله، ج 2، فصل فى المهر، م 12 ؛ آيت الله صافى، هداية العباد، ج 2، فصل فى المهر، م 12؛ آيت الله سيستانى، منهاج الصالحين، ج 3، م 296 ؛ ...

همه مراجع: پوست هاى مختصر لب و جاهاى ديگر بدن – كه به آسانى كنده مى‏ شود و در حال افتادن است – پاك است. منابع : همه مراجع ، توضيح ‏المسائل مراجع، ج 1، م 91؛ آيت ‏الله نورى، توضيح ‏المسائل، م 91؛ آيت‏ الله خامنه ‏اى،اجوبة الاستفتاءات، س 272، آيت‏ الله وحيد، توضيح ‏المسائل، م 92 .

همه مراجع: آرى، نجس است؛ هر چند خشك شده باشد اما زردابه‌اى كه در حال بهبودى زخم در اطراف آن پيدا مى‌ شود، چنانچه معلوم نباشد خون است يا با خون مخلوط است و به آن نيزخون زرد  نگويند، پاك مى‌ باشد. منبع : توضيح المسائل مراجع، ج‌1، م 104 دفتر همه مراجع.

همه مراجع: رنگ بدون جِرم، مانع نيست. منبع: حضرت امام، استفتاءات، ج 1، س 42؛ آيت‏ الله فاضل، جامع ‏المسائل، ج 1، س 127؛ آيت ‏الله خامنه ‏اى اجوبة الاستفتاءات، س 140؛ آيت‏ الله تبريزى، استفتاءات، س 176؛ دفتر آيت ‏الله سيستانى، آيت ‏الله بهجت، آيت ‏الله صافى، آيت‏ الله نورى، آيت ‏الله مكارم و آيت ‏الله وحيد.

لباس نمازگزار شش شرط دارد: اوّل: آن كه پاك باشد. دوّم: آن كه مباح باشد. سوم: آن كه از اجزاء مردار نباشد. چهارم: آن كه از حيوان حرام گوشت نباشد. پنجم: آن كه اگر نمازگزار مرد است، لباس او ابريشم خالص و طلاباف نباشد. پي نوشت: توضيح المسائل مراجع،ج1، 798 

همه مراجع: اگر با رضايت تمام بخشيده و عين مال هم هنوز باقى است و يا اينكه اصلا با ميل و رضايت نداده، مى‏ تواند از آنان پس بگيرد؛ ولى اگر به عنوان جعاله داده است، نمى‏ تواند. منبع: آيت الله فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1497؛ امام خمينى، تحريرالوسيله، ج2، فصل فى المهر، م 9؛آيت اللهصافى، هداية العباد، ج ...

آيات عظام امام، تبريزى، خامنه ‏اى، سيستانى و وحيد: آرى، رقص زن براى شوهر و بر عكس آن جايز است. آيات عظام صافى، فاضل، مكارم و نورى: تنها  رقص‏زن براى‏ شوهر جايزاست. آيةاللَّه بهجت: بنابر احتياط واجب رقص زن و شوهر، براى يكديگر جايز نيست. تبصره 1 . فرض مسئله جايى است كه زن و شوهر براى يكديگر در خلوت ...

در اين صورت يك سجده ديگر انجام دهيد ونماز صحيح است. پي نوشت: استفتاء مركز پاسخگويي به سوالات ديني انوار طاها ازدفتر مراجع تقليد

بايد توجه داشت كه در سجده نماز، نبايد بين پيشانى و مهر چيزى فاصله شود و اگر حائلى در اين وسط باشد، سجده باطل است. پس اگر آرايش هاي غليظ، مانع از رسيدن پوست پيشاني به مهر شود بايد برطرف گردد و در غير اين صورت سجده با آرايش مانعي ندارد. پي نوشت: توضيح المسائل مراجع، ج1، م 1060