1. بلوغ 2. عقل 3. بي هوش نبودن  4. مسافر نبودن 5. حائض و نفساء نبودن 6. ضرر يا سختي فوق العاده نداشتن 7. از افرادي نباشد كه رخصت در افطار دارند. توضيح: روزه بر افرادي واجب است كه واجد شرائط فوق باشند؛ بنابراين، روزه بر كودك نابالغ، ديوانه، بيهوش، فردي كه توانايي گرفتن روزه ندارد، مسافر، زن حائض و ...

  الف- اگر عمدا تا انتهاي زمان -نيمه شب شرعي- نخوانده: آيات عظام زنجاني، مكارم، فاضل: نمازش قضا شده و بعد از آن بايد به نيت قضا بخواند. بقيه مراجع: بنابر احتياط واجب تا اذان صبح به نيت ما في الذمه بايد بخواند.  ب- اگر از روي عذر نخوانده: آيات عظام امام، فاضل: بنابر احتياط واجب تا اذان صبح به نيت ...

استفاده از قطره چشم، در صورتى كه مزه يا بوى آن به حلق برسد، مكروه است و در بيني اگر به حلق برسد جايز نيست. پي نوشت: توضيح المسائل مراجع، ج‌1، ص 926‌

همه مراجع: كسي كه نماز صبحش قضا شده، روزه ‏اش صحيح است ولي بايد نمازش را قضا كند. پي نوشت: دفتر همه مراجع.

الف- مقدار مسافت شرعي به فرسخ: همه مراجع: مسافت شرعي هشت فرسخ است. ب- محاسبه تقريبي به كيلومتر: آيات عظام امام، رهبري، بهجت، فاضل: 45 كيلومتر آيات عظام سيستاني، وحيد، صافي، نوري، تبريزي، گلپايگاني، خويي: 44 كيلومتر آيت الله مكارم: 43 كيلومتر آيت الله زنجاني: 40 كيلومتر پي نوشت: —————— امام: تحرير الوسيله، فصل في صلوة المسافر، احدها المسافة، ص ...

مختصات وطن اصلي : امام: جايي كه شخص در آنجا متولد شده و وطن پدر و مادرش باشد. رهبري: جايي كه متولد شده و مدتي در آنجا مانده و رشد و نمو پيدا كرده است. (اين مدت عرفي مي باشد؛ چه بسا با دو الي سه سال نيز اين شرط صدق كند.) آيت الله سيستاني: وطن اصلي، اقامتگاه اصلي فرد ...

موقعي كه امام جماعت تكبيرة الاحرام نماز را گفته، آيا مامومين صفهاي بعد مي توانند قبل از صف جلو تكبير بگويند؟   آيت الله بهجت: بنابر احتياط واجب جايز نيست. بقيه مراجع: اگر صفهاي جلو آماده تكبيرند، صفهاي عقب مي توانند تكبير بگويند.   پي نوشت: —————————— امام: تحرير الوسيلة، نماز جماعت، شرائط نماز جماعت، م 9. رهبري: اجوبة الاستفتائات، ...

كسى كه نمى‏ داند قضاى روزه دارد، آيا مى‏ تواند روزه ما فى الذمه بگيرد؟ يعنى نيت كند اگر روزه قضا داشته باشد، آن را به جا آورد؛ وگرنه به عنوان روزه مستحبى حساب شود؟   همه مراجع: آرى، با اين نيت مى ‏تواند روزه بگيرد.   منبع:——————– العروة الوثقى، ج 2، نية الصوم.

آيت الله سيستاني:  اول: خاك، ريگ، كلوخ و سنگ. دوم: گل. سوم: گرد و غباري كه روي فرش يا لباس است. بقيه مراجع: اول: خاك، ريگ، كلوخ و سنگ. دوم: گرد و غباري كه روي فرش يا لباس است. سوم: گل. نكته: اگر بتوان گل را خشك نمود و از آن خاك تهيه كرد، بايد اين كار را انجام داد ...

تعريف وطن اتخاذي: جايي كه انسان در آنجا متولد نشده؛ ولي به عنوان محل زندگي در آنجا قصد توَطُّن (ماندن به قصد زندگي) نموده است. نظر مراجع در تحقق وطن اتخاذي عبارت است از: آيات عظام امام، سيستاني، وحيد، بهجت، فاضل، تبريزي، خويي: قصد دوام، شرط است؛ يعني نيت توطن و ماندن هميشگي داشته باشد. رهبري: قصد سكونت يك سال ...

همه مراجع: اشكال ندارد، اما اگر آن را از دهان بيرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد، روزه باطل مي شود و در صورتي كه رطوبت آن در آب دهان به طوري از بين برود كه رطوبت خارج به آن گفته نشود روزه صحيح است. ( آيات عظام گلپايگاني، صافي، نوري: ولي اگر بداند ...

1. خوردن و آشاميدن. 2. رساندن غبار غليظ به حلق. 3. دروغ بستن به خدا و پيامبر(ص) و جانشينان ايشان 4. استمناء. 5. جماع. 6. فرو بردن تمام سر در آب. 7. باقي ماندن بر جنابت و حيض و نفاس تا اذان صبح. 8. اماله كردن بر چيزهاي روان. 9. قي كردن (استفراغ). تبصره: آيات عظام سيستاني و زنجاني، فرو ...

توضيح: مثلا مي دانسته تا يك شنبه در شهري مي ماند ولي فكر مي كرده تا يك شنبه ده روز مي شود، لذا قصد اقامت ده روز كرده و نماز را تمام خوانده است. الان كه مثلا روز پنج است متوجه شده تا يك شنبه نه روز مي شود، حال تكليف نمازهاي چهار روز گذشته و روزهاي آينده چيست؟ الف- ...

روزه ‏هايم راعمدا نگرفتم؛ ولى نمى ‏دانستم افزون بر قضا، كفاره هم دارد، آيادر اين فرض كفاره واجب ميشود؟   همه مراجع: آرى، افزون بر قضاى روزه‏ ها، بايد كفاره نيز بدهيد و ناآگاهى از كفاره، باعث سقوط آن نمى‏ گردد. منبع: آيت‏الله سيستانى، منهاج‏الصالحين، ج‏1، كفارةالصوم؛ آيت‏الله خامنه‏اى، اجوبةالاستفتاءات، س‏822 و دفترهمه مراجع.

همه مراجع: نيت براى روزه ماه رمضان و نذر معيّن، از اول شب تا اذان صبح و براى روزه غير معين (مانند روزه قضا و نذر مطلق)، ازاول شب تا ظهر روز بعد است. نيت روزه مستحبى، از اول شب شروع شده و تمام روز – تا موقعى كه به اندازه نيت كردن به مغربوقت مانده باشد – ادامه دارد. ...

همه مراجع(به جزآيات عظام تبريزى و وحيد): اگر مبطلات روزه را مرتكب نشده، بايد نيت كند و روزه‏ اش صحيح است و اگر يكى از آنها را مرتكب شده، روزه او باطل است؛ ولى [ به احترام ماه رمضان‏] بايد تا اذان مغرب، از كارى كه روزه را باطل مى‏ كند، خود دارى و بعد ازماه رمضان، آن روز را ...

واجبات نماز: 1. نيت.  2. قيام (ايستادن). 3. تكبيرة الاحرام (گفتن «الله اكبر» در اول وقت نماز). 4. ركوع. 5. سجود. 6. قرائت (مانند سوره حمد، سوره توحيد و تسبيحات). 7. ذكر. 8. تشهد. 9. سلام. 10. ترتيب. 11. موالات(انجام پي در پي اجزاي نماز). اركان نماز:  نيت تكبيرة الاحرام قيام در وقت گفتن تكبيرة الاحرام و قيام متصل به ركوع(ايستادن ...

آيت الله بهجت: جايز است در شب اول ماه، نيت روزه همه ماه را بنمايد و احتياط واجب به تجديد نيت در هر شب ترك نشود. بقيه مراجع: انسان مي تواند در هر شب از ماه رمضان براي روزه فرداي آن نيت كند و بهتر است كه شب اول ماه هم، نيت روزه همه ماه را بنمايد. پي نوشت: ————— ...

ملاك در ضرر (براي گرفتن يا نگرفتن روزه)، تشخيص پزشك است يا تشخيص خود شخص؟ همه مراجع: تشخيص خود بيمار ملاك است. همين اندازه كه ترس نسبت به ضرر عقلايى باشد، كافى است. خوف ضرر گاهى از قول متخصص و زمانى از تجربه مريض‏ هاى مشابه و گاهى از تجربه خود انسان، به دست مى‏ آيد. منبع: توضيح المسائل مراجع، ...

همه مراجع: اگر آن را فرو نبرد، اشكال ندارد. منبع: توضيح المسائل مراجع، م 1582 ؛ آيت الله وحيد، توضيح المسائل، م 1590.  

الف- روزه: آيت الله سيستاني: روزه اش صحيح است، ولي كراهت شديد دارد. آيات عظام وحيد، نوري، بهجت، تبريزي، خويي: روزه اش باطل مي شود. آيت الله زنجاني: اين كار حرام است، اما روزه اش صحيح است. بقيه مراجع: بنابر احتياط واجب روزه اش باطل مي شود. ب- كفاره: آيات عظام خويي، تبريزي، بهجت، وحيد، نوري: كفاره افطار عمدي دارد. ...

همه مراجع(به جزآيات عظام تبريزى و سيستانى): اگر پيش از ظهر مسافرت كند، روزه ‏اش باطل است؛ ولى قبل از آنكه به حد ترخّص برسد،نمى‏ تواند روزه را بخورد. آيت الله تبريزى: اگر از سر شب تصميم بر سفر داشته و پيش از ظهر مسافرت كند، روزه ‏اش باطل است؛ ولى قبل از آنكه به حد ترخص برسد، نمى ‏تواند ...

همه مراجع: از بين حيوانات فقط سگ و خوك هستند كه تمام اجزائشان نجس است ولي ما بقي حيوانات آب دهانشان پاك است. پي نوشت: ———————— توضيح المسائل مراجع، ج1، م 89و 105. جامع احكام، م 29.

همه مراجع: اگر هنگام غرغره كردن، آب از حلق به پايين برود، روزه باطل مى ‏شود. منبع: آيت الله تبريزى، استفتاءات، س 699 ؛ دفتر: همه مراجع.  

همه مراجع: خواندن نماز مغرب و عشا بهتر است؛ ولى اگر كسى منتظر او است يا بسيار گرسنه است كه نمى ‏تواند نماز را با حضور قلب بخواند، افطار كردن بهتر است. منبع: توضيح المسائل مراجع، م 1750 ؛ آيت الله وحيد، توضيح المسائل، م 1758.

كفاره به عنوان عقوبت ارتكاب محرمات است، بر خلاف فديه كه رويكرد جبراني دارد. ضمن آنكه كفاره اعم از مال و غير مال است. در باب روزه، زماني فديه واجب مي شود كه شخص بر اثر عذري مانند پيري، وضع حمل، شير دادن به بچه و بيماري تا رمضان آينده بيماري اش ادامه داشته باشد و روزه نگيرد.

آيات عظام امام، تبريزى، خامنه‏ اى، مكارم و وحيد: بنابر احتياط واجب، بايد از تزريق سرم خوددارى كند؛ خواه جنبه غذايى و تقويتى داشته باشد، يا جنبه دوايى و مانند آن. آيات عظام سيستانى، صافى و نورى: تزريق سرم روزه را باطل نمى‏ كند؛ خواه جنبه غذايى و تقويتى داشته باشد، يا جنبه دوايى و مانندآن. آيت الله فاضل: اگر سرم جنبه ...

توضيح و تعريف: جلسه استراحت، بعد از دو سجده در ركعت اول و نيز سوم نماز است كه تشهد ندارند. معناي جلسه استراحت اين است كه در ركعتي كه تشهد ندارد، بايد بعد از سجده دوم بنشيند و بعد بايستد؛ نه اينكه پس از سجده، بدون نشستن بلافاصله بايستد.   آيات عظام امام(ره)، رهبري، سيستاني، صافي، نوري، گلپايگاني(ره): بنابر احتياط ...

1. شك در ركعتهاي نماز دو ركعتي واجب 2. شك در ركعتهاي نماز سه ركعتي  3. شك در نماز چهار ركعتي، هر گاه يك طرف شك، 1 باشد. 4. شك در نماز چهار ركعتي، پيش از اتمام سجده دوم، در حالي كه يك طرف 2 باشد. 5. شك بين 2 و 5 يا بيشتر از 5. 6. شك بين 3 ...

همه مراجع (به جز آيات عظام بهجت، سيستانى و مكارم): دروغ بستن به خدا، پيامبر اسلام ‏صلى الله عليه وآله، امامان‏ عليهمالسلام و بنابر احتياط واجب پيامبران و جانشينان آنان و حضرت زهراعليها السلام. آيت‏ الله مكارم: بنابر احتياط واجب دروغ بستن به خدا، پيامبر اسلام ‏صلى الله عليه وآله و امامان(عليهم السلام)، پيامبران وجانشينان آنان و حضرت زهراعليها السلام. ...

همه مراجع: اگر روزه بگيرد، صحيح نيست و بايد پس از ماه رمضان آن را قضا كند. منبع: العروة الوثقى، ج 2، شرايط صحة الصوم، السادس.

اگر شخصي بااعتقادبه اينكه هنوزاذان صبح را نگفته ‏اند، مشغول سحرى بشود؛ سپس متوجه گردد كه اذان صبح گذشته است حكم روزه او چيست؟ همه مراجع (به جز آيت‏الله بهجت): اگر بدون بررسى و تحقيق در طلوع فجر، مشغول سحرى شده، روزه ‏اش باطل است و بايد قضا كند. آيت‏الله بهجت: اگر بدون بررسى و تحقيق در طلوع فجر مشغول سحرى ...

حضرت امام : در همه سفرها شكسته است. آيت الله خامنه اي : بين شكسته و كامل خواندن جمع كند. آيت ‏الله سيستانى: بايد در ماه اول احتياط كند؛ يعنى، نماز را شكسته و تمام بخواند و اگر روزه گرفت، آن را قضا كند. آيات عظام صافى، فاضل و نورى: بايد نماز را شكسته بخواند و روزه صحيح نيست. آيت ...

همه مراجع(به جزآيات عظام تبريزى، سيستانى و وحيد): آنچه كه باعث افطار روزه مى‏شود، خوف ضررى است كه منشأ عقلايى داشته باشد وميزان در مقدار آن، عرف عقلا است؛ به گونه‏ اى كه اثر مترتب بر روزه را ضرر بدانند. آيات عظام تبريزى، سيستانى و وحيد: آنچه كه باعث افطار روزه مى‏ شود، خوف ضررى است كه منشأ عقلايى داشته ...

مضمضه كردن يعني آب را در دهان چرخانيدن و سپس بيرون ريختن آن. اينكه فرد روزه دار به چه جهتي آب را مضمضه كرده و اين اتفاق افتاده، در حكم فقهي اثر گذار است، لذا با چند صورت مواجه هستيم: الف- براي خنك شدن مضمضه كرده باشد: آيت الله بهجت (ره): بنابر احتياط واجب، روزه باطل است. بقيه مراجع: روزه باطل ...

همه مراجع: اگر يقين داريد وقت داخل شده، اشكال ندارد و اگر شك يا گمان داريد، افطار روزه جايز نيست. منبع : توضيح المسائل مراجع ج 1، م742.  

براى سجده واجب قرآن همين اندازه كه پيشانى را به قصد سجده بر زمين بگذارد، كافى است. البته گفتن ذكر مستحب است و هر ذكرى بگويد، اشكال ندارد؛ ولى بهتر است بگويد: «لا اله الا اللَّه حقا حقا، لااله الا اللَّه ايمانا و تصديقا، لااله الا اللَّه عبودية ورقا، سجدتُ لَكَ يارَبِ تعبدا ورقا لا مستنكفا و لامستكبرا بل اَنا ...

شخصي به علت ندانستن مساله، «غسل جنابت» خود را انجام نداده است، نماز و روزه او چه حكمي دارد؟ آيات عظام امام (ره)، مكارم، بهجت (ره)، تبريزي(ره): نمازها و روزه ها بايد قضا شود. مقام معظم رهبري: بايد نمازها را قضا نمايد، روزه ها هم در صورتي كه مي دانسته جنب است ولي جاهل به وجوب غسل بر جنب براي ...

مقدار خوني كه وجود آن در بدن يا لباس نمازگزار اشكالي در نماز او ايجاد نمي كند، چه مقدار است؟ آيت الله سيستاني: بنابر احتياط واجب بايد به اندازه بند سر انگشت ابهام (انگشت شست) حساب شود. آيت اله زنجاني: چون قُطر دِرهم متعارف در زمانهاي سابق حداقل 23 ميليمتر بوده، لازم است از اين مقدار كمتر باشد. بقيه مراجع: ...

 بر چند نفر مستحب است در ماه رمضان اگر چه روزه نيستند از كارى كه روزه را باطل مى‌كند خوددارى نمايند: اول: مسافرى كه در سفر، كارى كه روزه را باطل مى‌كند انجام داده باشد و پيش از ظهر به وطنش يا به جايى كه مى‌خواهد ده روز بماند برسد. دوم: مسافرى كه بعد از ظهر به وطنش يا به ...

اگر روزه دار، در روزه واجب معين مانند ماه رمضان، نيت انجام كاري را بكند كه روزه را باطل مي نمايد – يعني قصد مفطر كند- اما آن را انجام ندهد، روزه اش چه حكمي دارد؟ آيات عظام امام(ره)، فاضل(ره): روزه باطل نمي شود. آيات عظام رهبري، سيستاني: بنابر احتياط واجب روزه را تمام كند و بعدا قضا نمايد. بقيه مراجع: ...

الف- حكم نماز جماعت: آيات عظام امام، رهبري، صافي، نوري، بهجت: معصيت كرده، ولي جماعتش صحيح است.  آيات عظام سيستاني، وحيد، زنجاني، مكارم، تبريزي، خويي: جماعتش باطل مي شود و بايد نمازش را به صورت فرادا تمام نمايد. آيت الله فاضل: احتياطا بايد نماز را به جماعت تمام كند و آن را اعاده نمايد. تبصره: بر طبق نظر همه مراجع، ...

زنى كه زاييدن او نزديك است و روزه براى حملش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست. و بايد براى هر روز يك مد طعام (750 گرم گندم يا جو و مانند اينها )به فقير بدهد وبعد از برطرف شدن عذر، روزه ها را قضا كند. پي نوشت: توضيح المسائل مراجع، ج‌1، ص957‌

همه مراجع (به جز آيات عظام بهجت و سيستانى): فرو بردن خلط – چنانچه به فضاى دهان نيامده باشد – اشكال ندارد؛ ولى اگر به فضاى دهان برسد، احتياط واجب آن است كه فرو نبرد. آيت‏الله بهجت: فرو بردن خلط اگر در حال غير روزه امر عادى باشد و به فضاى دهان نيز نيامده باشد، اشكال ندارد؛ ولى اگر به فضاى ...

  همه مراجع: اگر باعث ضعف شود، خون گرفتن مكروه است. منبع: توضيح المسائل مراجع، م 1657 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 1665.

همه مراجع: خود سفر معصيت باشد (مانند سفر زن بدون اجازه شوهر) يا سفر به خاطر معصيت باشد(مانند سفر براي شركت در مجلس حرام) و گرنه نماز شكسته است. نكته: در سفر معصيت، بر مكلف روزه گرفتن واجب است. پي نوشت: ———– امام: تحرير الوسيله، نماز مسافر، شرط پنجم. آيات عظام سيستاني، مكارم، فاضل: عروة الوثقي، صلاة المسافر، الخامس. آيات ...

كسى كه شب ماه رمضان جنب شده و مى ‏داند كه اگر بخوابد، بعد از اذان صبح بيدار مى‏ شود، تكليف او چيست؟ همه مراجع (به جز آيت الله مكارم): اين شخص بايد پيش از خواب غسل كند و اگر بدون غسل بخوابد و بعد از اذان صبح بيدارشود، روزه ‏اش باطل است و بايد علاوه بر قضاى آن، كفّاره ...

هنگامى كه روزه مى‏ گيرم، به شدت بدنم سست مى‏ شود و نمى ‏توانم كارهايى مثل درس خواندن راانجام دهم، وظيفه چيست؟ همه مراجع: اين گونه ضعف و سستى‏ها تا حدودى لازمه روزه است و براى نوع افراد پيش مى ‏آيد و به جهت آن نمى‏ توان روزه را خورد؛ ولى اگر ضعف به قدرى باشد كه معمولاً نمى‏ شود ...

اگر روزه ‏دار به جهت حالت تهوع، قى (استفراغ) كند؛ روزه ‏اش چه حكمى دارد؟   همه مراجع: اگر بى اختيار باشد، اشكال ندارد؛ ولى اگر از روى عمد باشد، روزه را باطل مى ‏كند و كفاره افطار عمدي لازم مي شود. منبع: توضيح المسائل مراجع، م 1646 ؛آيت الله وحيد، توضيح المسائل، م 1654.

همه مراجع: به جز تكبيرة الإحرام كه از واجبات نماز است، گفتن شش تكبير ديگر قبل از تكبيره الاحرام مستحب است كه به مجموع اين هفت تكبير تكبيرات افتتاحيه گفته مي شود.   پي نوشت: 1. العروة الوثقى، ج‌1، فصل في تكبيرة الإحرام، م10 2. تحرير الوسيلة؛ ج‌1، القول في تكبيرة الإحرام‌، م2