مذهبی

مشاهدات نشان می دهد که رعد و برق فقط زمانی رخ می دهد که توده های عظیمی از آب مایع و یخ به سطوحی با میزان دمای 20 درجه سانتی گراد برخورد می کند، از این روبه عنوان یک قاعده کلی، توفانها فقط درارتباط با هوای گرم و مرطوب و غیر پایدار به ظهور می رسد. این توفانها در عرض ...

«والعادیات ضبحاً. فالموریات قدحاً. فالمغیرات صبحاً. فَأثرنَ به نقعاً.فَوَسَطنَ بهِ جمعاً…» سوگند به اسبان دونده ای که نفس نفس می زنند.سوگند به اسبانی که با سم از سنگ آتش می جهانند. و سوگند به اسبانی که بامدادان هجوم آورند.و در آنجا غبار برانگیزند.و درآنجا همه را در میان گیرند… . زمینه: وقتی سوره «عادیات» را می خوانی تنها با واژه ...

انسان در ادیان، مذاهب و آ ئین های مختلف، از آن جهت که مخلوق مورد عنایت خداوند است، حائز اهمیت می باشد. اما در این نوشتار نگاه ما به طور خاص معطوف به اسلام است؛ یعنی جایگاه انسان را در دین اسلام بررسی می کنیم. در قرآن آیات فراوانی پیرامون جایگاه انسان آمده که ما با بررسی آنها، سعی در ...

یکی از روش های فهم یات قرآن، شناخت مفهوم کلمات قرآنی از راه مقابله آنها با متضادشان است. مثلاً در سوره قیامت یات 31 و 32 می فرماید: «فلا صدّق و لا صلّی. ولکن کذب و تولّی؛ پس نه تصدیق کرد و نه نمازگزارد؛ بلکه تکذیب کرد و پشت نمود.» در آیات فوق مشاهده می کنیم که«صدق» در برابر«کذب» و«صلّی» ...

گـر چـه دیـوار افـکــنـد سایــه دراز    بـاز گــردد ســوی او آن سایــه بــاز ایـــن جهان کوه اسـت و فعـل ما نـد    ســــوی مـــا ایـــد نــداهـــا را صـد چون که بد کردی بترس ایمن مباش    زانکه تخم است و برو یا ند خـداش در قرآن با واژه های گوناگونی از گناه یاد شده است: ذنب، اثم، سیئه، معصیت، ...

در این مقاله سعی شده، به موضوع خنده با محوریت آیات، روایات و تا حدودی به علم روانشناسی پرداخته شود. بررسی لغوی «ضحک» راغب اصفهانی می گوید:ضحک؛ باز شدن و شادابی چهره و ظاهر شدن دندان ها از سرور و شادی روح است. ضواحک: دندان هایی که هنگام تبسم ظاهر می شوند. خنده اختصاص به انسان دارد و در غیر ...

مبنای تشریع الهی: از آنجا که خداوند انسشان را بر فطرت پاک آفرید،شریعت و احکام نیز بر همان مبنا تشریع کرد و این فطرت در همه انسان ها و در همه اقوام یک جور است و انسان فطرتاً عدالت خواه، جورستیز، کمال جو و خواهان سعادت است. عرف و آداب و فرهنگ ها و سنت ها، در هر جامعه ای ...

مطالعه تاریخ باستان به ما ثابت می کند که در دوران ما قبل تاریخ افراد به بهتر نشان دادن ظاهر خود علاقه مند بودند.با مطالعه در نحوه مجسمه سازی، نقاشی های قدیمی این واقعیت بیشتر ملموس است.ظاهر آراسته بیانگر و منعکس کننده اعتبار و شخصیت است.وقتی با ظاهری مرتب و تمیز در مقابل دیگران ظاهر شویم برایمان ارزش بیشتری قائل ...

عبرت در لغت به معنی (نگریستن و تأمل کردن در احوال) است ولی در قرآن کریم به معنی از حال دیگران پند گرفتن است چنانکه این آیه می فرماید:«فاعتبروا یا اولی الابصار؛پس عبرت بگیرید ای دارندگان دانش». روشی را که قرآن برای اعتبار انتخاب کرده، زبان داستان است به طوری که با مطرح کردن داستان هایی از زندگی پیامبران پندهایی ...

تواضع یکی از ویژگی های برجسته انسان است. فروتنی و تواضع سبب برتری و بلندی آدمی می شود. تواضع مایه سربلندی انسان می گردد. محبوب ترین افراد نزد خداوند افراد متواضع هستند. خداوند تبارک و تعالی در قرآن کریم سفارش می کند که در برابر مؤمنان تواضع و در برابر کافران سر سخت و نیرومند باشید:«اذلّة علی المؤمنین و اعزّة ...

منظوراز طبیعت، عالم مادی و جهانی است که با حواسمان با آن در ارتباط هستیم. درقرآن کریم، بیشتر از هفتصد و پنجاه آیه، وجود دارد که در آنها به پدیده های طبیعی اشاره شده است. در غالب این ایات، به مطالعه کتاب آفرینش و تدبّر در آن توصیه شده، اما قرآن کتابی در علوم طبیعی نیست، بلکه کتاب هدایت است، ...

“بگو اگر خدا را دوست داريد از من پيروى كنيد تا خدا دوستتان بدارد و گناهان شما را بر شما ببخشايد و خداوند آمرزنده مهربان است” “بگو خدا و پيامبر [او] را اطاعت كنيد پس اگر رويگردان شدند قطعا خداوند كافران را دوست ندارد”(سوره نساء, آيات ۳۱ و ۳۲). تصويري كه از خداوند در قرآن مجيد رسم شده است , ...

چکیده: از آنجا که اصلی ترین بحث در رشته زبانشناسی، “زبان و ساختار آن” می باشد، بر آن شدم تا در قرآن کمی دقیق تر شده و موارد استعمال کلمه “زبان” در قرآن و نحوه استفاده از آن را بیابم. در قرآن کلمه زبان در معانی گوناگونی بکار رفته است که به آن اشاره خواهیم نمود. در قسمتی از این ...

مقدمه انسان به عنوان خلیفه و نماینده خدا برروی زمین،سرشار از استعداد و توانایی است. او می تواند، هستی و موجودات را به اراده خود درآورد و در جهت ساختن و اصلاح جامعه ای پویا و موفق به کارگیرد، اما انسانی با این ویژگی و توانایی ذاتی، از بسیاری از ظرفیت ها و استعدادهای خود غافل مانده است و چه ...

نهمین سوره قرآن کریم سوره توبه یا برائت می باشد. «توبه»،از آن جهت که در این سوره، بارها از توبه انسان و بازگشت الطاف الهی سخن به میان آورده و «برائت»، بر این اساس که این سوره با اعلام برائت و بیزاری از مشرکان آغاز شده است. این سوره به دلیل محتوای قهرآمیزش نسبت به کفار، منافقین و اهل کتاب، ...

(و قال الرسول یا ربّ اِنّ َقومی اتّخذوا هذا القرآن مهجورا)(سوره; فرقان،آیه;30) خداوند تبارک و تعالی آیات را به دو دسته تقسیم نمودند. یک گروه از نشانه ها آیات تکوینی است و دسته; دوم آیات تشریعی میباشد. همانطور که بهره انسانها از عالم تکوین متفاوت میباشد، انسانها نیز به سه گروه تقسیم میشوند: گروهی فقط از دیدن عالم تکوین لذت ...

مقدمه طبیعت، نخستین اسباب دنیوی تجلّی ساحت الهی برای انسان است. در این میان کمتر چیزی است که بتواند زودتر از درخت، اندیشه کمال را به ذهن آورد، زیرا درخت شاخه هایش به بیرون و بالا متوجه است، کمال آن بسته نیست، بلکه باز است. قرآن مجید همین مثل را برای خود یعنی کلمه; طیبه را به کار میبرد،زیرا خود ...

برخی از نتایج دنیایی استغفار در قرآن کریم به این قرار است: ـ مشمول رحمت الهی واقع شدن ﴿لو لا تستغفرون الله لعلکم ترحمون﴾(سوره نمل، آیه 46) چرا از پیشگاه خدا تقاضای آمرزش گناهان خویش نمی کنید تا مشمول رحمت او واقع شوید؟ این آیه به دنبال تقاضای قوم صالح(علیه السلام) برای نزول عذاب الهی بر آنها نازل شده است؛ چون ...

اعتماد به نفس یا عزّت نفس از اصلی­ ترین عوامل رشد مطلوب شخصیت است. نیاز انسان به اعتماد به نفس در راستای رسیدن به اهداف خود در زندگی امری انکار ناپذیر است؛ در تعریفی دیگر اعتماد به نفس به معنای ایمان به توانایی­ های ذاتی و استعدادهای درونی فرد بر مبنای توکّل بر خداوند تعبیر شده است. یعنی همانگونه که ...

از آيات قرآن استفاده می شود که از نظر هستى شناختى زن و مرد از هستى همسان برخوردارند، هر دو انسانند، هر دو مخاطب خدا هستند. هر دو دعوت به کمال شدند. هر دو قابليت کمال را دارند و به لحاظ انسانى بين آنها تفاوتى نيست. تنها تفاوت در بدن است که يکى مذکر و ديگرى مؤنث شده است و ...

عبادت و ويژگى هاى آن خداوند سبحان در قرآن کريم، هدف نهايى از خلقت انسان را عبادت پروردگار معرفى نموده است1 و ارزش انسان را در دعا و عبوديت او مى داند.2 حقيقت عبادت آن است که بنده، خود را در مقام ذلت و عبوديت بداند و رو به سوى مقام رب خود آورد. بنابراين، اعمال عبادى که با اعضا ...

الگو در تربيت اقتصادى هر چند موارد نادرى را مى توان فرض کرد که فعاليت هاى اقتصادى به صورت فردى است، ولى بيشتر فعاليت هاى اقتصادى با تعامل اجتماعى همراه است. قرآن کريم در تربيت بانوان، در ابعاد اقتصادى، ضمن صحه گذاردن بر تلاش اقتصادى آنان، به نکات قابل توجهى در مورد چگونگى فعاليت هاى اقتصادى بانوان اشاره مى کند ...

مفهوم از خودبيگانگى، كه در زبان انگليسى با واژه Alienation از آن ياد مى‏شود، مفهومى جامعه‏شناختى، روان‏شناختى، انسان‏شناختى، فلسفى و حتى مفهومى ارزشى و اخلاقى است كه در اكثر علوم انسانى جديد از آن سخن به ميان آمده است. دائره اين مفهوم گاه آن قدر توسعه مى‏يابد كه شامل انسان نابسامان يا آنوميك دوركيم، دوگانگى شخصيت در روان‏شناسى و امثال ...

بيان و زبان يكى از نعمت هاى بزرگ خداوندى است كه در آيات بسيارى به اشكال گوناگون به اين نعمت اشاره شده است. گاه در وصف زبان و لب ها و گاه ديگر از توان گويايى، سخن به ميان مى آورد. زمانى كسانى را كه از آن ها به درستى بهره نمى گيرند و يا درامور خلاف و زشت به ...

عبادت، راز آفرينش قال الله تبارك و تعالى : «و ما خلقت الجنّ و الانس الاّ ليعبدون»[1] « من جن و انس را نيافريدم جز براى اينكه عبادتم كنند (و از اين طريق تكامل يابند و به من نزديك شوند». از مهمترين سؤالاتى كه هر كس از خود مى‌كند اين است كه «ما براى چه آفريده شده‌ايم؟» و «هدف آفرينش ...

عبادت، راز آفرينش قال الله تبارك و تعالى : «و ما خلقت الجنّ و الانس الاّ ليعبدون»[1] « من جن و انس را نيافريدم جز براى اينكه عبادتم كنند (و از اين طريق تكامل يابند و به من نزديك شوند». از مهمترين سؤالاتى كه هر كس از خود مى‌كند اين است كه «ما براى چه آفريده شده‌ايم؟» و «هدف آفرينش ...

فراسوى پديده اى جامعه شناختى در پى انقلاب اسلامى در ايران ، مردمان سراسر جهان به دين و بويژه اسلام نگاهى دوباره کردند و اين سبب شد دين در مناسبات بين المللى حضورى فعال پيدا کند. از طرفى ، دين پژوهان از منظرى جديد و پويا به پژوهش هاى دينى روى آوردند. با اين همه تاکنون بر سرتعريف ، خاستگاه ...

اگر آياتى از قرآن را که پيرامون دعا نازل شده مرور کرده و با کمى تفکر و تأمل قرائت کنيم به يقين به اين نتيجه خواهيم رسيد که مقوله دعا يکى از مهمترين وظايفى است که خداوند از بندگان خود خواسته و به آن ترغيب نموده و تضمين کرده که حوائج بندگان را به اجابت برساند. خداوند کسانى را که ...

مقدمه قرآن كتاب آسمانى خاتم الانبياء حضرت محمد ابن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم) و دربردارنده همه نيازهاى بشرى تاروز قيامت است. و فقه اصطلاحى «علم به احكام شرعيه ازطريق ادله آن است» و احكام شرعيه زندگى سعادتمندانه انسان ها را تضمين مى نمايد؛ بنابراين مى بايست بين قرآن و فقه رابطه تنگاتنگى وجود داشته باشد؛ زيرا هدف نهايى ...

مفهوم ازدواج ازدواج، در عرف و شرع، پيمان زناشويى است كه براساس آن، براى مرد و زن در برابر هم، تعهدات اخلاقى و حقوقى پديد مى آيد كه سرپيچى (از بسيارى) از آن ها، عقوبت و كيفر درپى خواهد داشت. در هر آيينى، ازدواج با قوانين و مقررات ويژه اى صورت مى گيرد و اسلام به آداب و رسوم ديگر ...

در دائرة المعارف تشييع 1 درباره«آية الكرسي» آمده است: در قرآن مجيد، دو آيه هست كه احاديث بسيارى در بيان عظمت آنها از رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه اطهار وارد شده است، اين دو آيه عبارتند از: آيه نور و آية الكرسي. ابوالفتوح رازى مى نويسد: ابى بن كعب گفت: رسول خدا(ص) پرسيد: كدام ايت در ...

انسان عصر خويشتن بودن از آموزه‏هاى فكرى مهمى است كه دين مبين اسلام، انسان را به آن توجه داده است. قرآن كريم على رغم اصالت بنيادينى كه دارد، از تازگى و طراوت هميشگى برخوردار است. انسان معاصر به ويژه پيروان قرآن كريم، در عصرى زندگى مى‏كنند كه پديده‏هاى فكرى جديد آنها را احاطه كرده است و در بسيارى از زمينه‏ها ...

خوش تر آن باشد که سرّ دلبران ،                                             گفته آید در حدیث دیگران؛ 1. فيليپ.ك.حتي، دانشمند معاصر و استاد دانشگاه پرينستون آمريكا كه دربارة تاريخ عرب تحقيقات ارزنده‌اى كرده و چندين كتاب در اين زمينه نگاشته است، در ...

يكي از راه‌هاي شناخت قرآن، بررسي تأثير وحي در ميان افرادي است كه مسلمان نيستند. اعتراف اين دسته از افراد نشانه آن است كه جاذبه‌هاي وحي فراتر از كرانه‌ها و در آن سوي جهان در ميان مردمي با مذهب متفاوت اثر گذاشته و آنها را شيفته و علاقه‌مند به قرآن كرده است. حقيقتاً اگر كتابي از شيفتگي خاصي برخوردار نباشد، ...

چكيده تاريخ تفسير قرآن در يك قرن اخير با نهضت هاى اجتماعى به ويژه نهضت هاى اصلاح دينى كه چون رستخيز فكرى سراسر اقاليم اسلامى را درنورديده؛ درهم تنيده شده، به طورى كه بدون توجه و ارجاع به نهضت هاى اصلاحى نمى توان تفسير را در چارچوب تاريخى اش ملاحظه كرد. نهضت هاى اصلاح گرايانه ى دينى كما بيش از ...

«لو انزلنا هذا القرآن على جبل لرايته خاشعا متصدعا من‏خشية الله و تلک الامثال نضربها للناس لعلهم يتفکرون.» «اگراين قرآن را بر کوهى فرو مي‏فرستاديم، يقينا آن [کوه] را ازبيم خدا فروتن [و] از هم پاشيده مي‏ديدي. و اين مثل‏ها را براي‏مردم مي‏زنيم باشد که آنان بينديشند.» اين کريمه که در باره‏ قرآن‏شناسى است در حقيقت ناظر به عظمت و ...

«لو انزلنا هذاالقرآن على جبل لرايته خاشعا متصدعا من خشية‏الله و تلك الامثال نضربها للناس لعلهم يتفكرون .» (1) «اگر اين قرآن را بر كوهى فرو مى‏فرستاديم، يقينا آن [كوه] را از بيم خدا فروتن [و] از هم پاشيده مى‏ديدى . و اين مثل‏ها را براى مردم مى‏زنيم باشد كه آنان بينديشند .» اين كريمه، هم مى‏تواند اميدبخش و نشانه ...

با مطالعه و بررسى زبان قرآن مى توان به ارزش سبك يا معانى بلاغى آن، به گونه اى كه عيناً در اين متن آمده است، پى برد. در صورتى كه براى كسى جالب باشد، مى تواند در اين باره نيز به بحث و احتجاج بپردازد كه آيا قرآن، آن چنان كه مسلمانان مى انديشند، واجد جمال الهى هست يا نه؛يا ...

واژه‌ «قرآن‌» معروفترين‌ نام‌ كتاب‌ آسماني‌ مسلمين‌ است‌ كه‌ خداي‌ تعالي‌ خود اين‌ نام‌ را براي‌ كتاب‌ خويش‌ برگزيده‌ است‌، چنانكه‌ در سوره‌ مزمل‌ كه‌ از نظر ترتيب‌ نزول‌، سومين‌ سوره‌ بعد از «علق‌» و «قلم‌» است‌ و در سالهاي‌ نخستين‌ پس‌ از بعثت‌ بر حضرت‌ ختمي‌ مرتبت‌ نازل‌ گرديد، فرموده‌ است‌: «يا ايها المزمل‌، قم‌ الليل‌ الا قليلا، نصفه‌ ...

1ـ مقدمه مبحث عقل‌گرايى ديني در تاريخ انديشه، پيشينه‌اى بس طولانى دارد ؛ کلام و نيز فلسفه اسلامى دو نمونه بارز اين گرايش است. انديشمندان اسلامى در اين باب از ديگران گوى سبقت ربودند و در اين راه بسى انديشه سوختند و قلم زدند . دفاع عقلاني از دين امروزه از مباحث خرد سوز فيلسوفان دين به شمار مي‌آيد. نگاه ...

چكيده در بسيارى از آيات قرآن «سمع‏» بر «بصر» مقدم شده و در پاره‏اى از آيات و روايات سمع به معناى فهم آمده‏است . اين نكات حاكى از برترى سمع بر بصر و نقش ممتاز آن در فهم و يادگيرى است . يادگيرى قرآن به طريق سمعى از ديرباز در ميان صحابه و طبقات بعدى تاكنون كمابيش رواج دارد. برخى ...

چكيده يكى ديگر از نظريات (1) در انعكاس جلوه‏هاى فرهنگى و ذهنى عصر رسالت در قرآن و در پاسخ به اشكالات مربوط به موضوع، اين است كه بگوييم مطالب ياد شده در قرآن عقيده صاحب وحى نيست و قرآن آنها را از باب همراهى با فرهنگ عصر خود آورده است. در توضيح اين نظريه در آغاز به شرح و تبيين ...

چكيده تاكنون ترجمه ‏هايى كه از قرآن كريم به زبان فارسى نگاشته شده، هيچيك بى ‏اشكال نبوده‏ اند . يكى از اين ترجمه ‏ها از آن دانشمندى از اهل سنت‏ بنام شاه ولى ‏الله محدث دهلوى است . برخى از مهمترين اشكالات آن كه در اين مقاله بررسى شده، عبارتند از: ناهمسانى ترجمه يك كلمه در مواضع گوناگون، ترجمه ناصواب ...

چكيده : قرآن نوشتارى را كه در پيش روى داريد تفسيرى است از مبانى رشد و احكام‏ و مسائل آن كه بيشتر با تكيه بر آيات قرآن كريم و در برخى موارد بااستشهاد به روايات فراهم آمده است. نويسنده معتقد است كه جامع‏نگرى، انتخاب احسن و خردورزى ازلوازم رشد فردى و اجتماعى است. در اين مقاله رابطه بين  اطاعت‏ ، ...

قرآن كلام خداست و بارقه‌هاى اميدبخش آن در رگ عالم جارى است، سخن از فيروزه كلامى است كه برخاسته از حنجره ملكوت سموات و خود نشانه‌اي از حقايق و كمالات است. كلامي‌جوشيده از چشمه‌سار آفرينش و متصل به درياى حقيقت كه ما در اين شوره زار دنيا به تكاپوى آن به سر مي‌بريم. الف ـ پيرامون جايگاه قرآن 1 ـ ...

« إِنَّ هذَاالقُرانَ يَهدِي لِلَّتيِ هِيَ أَقَومُ » همانا اين قرآن (انسانرا) به استوارترين راه‌ها هدايت مي‌کند.  قرآن نيز همانند کتب آسمانى ما قبل خود کتابى است از جانب خالق بي‌همتاى هستى و زير بناى تمدن اسلامى است . در طى قرون گذشته به جرأت مى توان گفت هيچ کتابى از نظر عدم تحريف و کتابت صحيح به استواري قرآن ...

سخن گفتن درباره‏ى انسان در عين آسانى، از سختى خاص خود برخوردار مى‏باشد، چون شناخت انسان از مسايلى است كه به سادگى دسترسى به آن ممكن نمى‏باشد، زيرا انسان داراى گرايشات متعدد و داراى جنبه معنوى مى‏باشد و مطالعه وتحقيق در هر كدام از خصوصيات انسان نياز به وقت زياد و نوشتن مطالب متعدد دارد. لذا در كتب فراوانى از ...

چكيده در نظر امام خمينى، اخلاص، طهارت، ترتيل و تدبر از مهمترين شرايط فهم قرآن است و غرور علمى، گناه، جمود بر اقوال مفسران و تعصب بر رأى شخصى از بزرگترين موانع فهم قرآن به شمار مى‏رود. به نظر ایشان فهم‏ كامل قرآن به معصومان‏عليهم السلام اختصاص دارد و البته ساير مردم به اندازه‏ ظرفيت عقلى خود مى‏توانند قرآن را ...

چکیده: از جمله ویژگی‌های قرآن، به کارگیری داستان برای بیان اهداف و مقاصد خود می‌باشد. خداوند متعال بسیاری از وقایع، حوادث و رویدادهای قرآن را در قالب داستان بیان نموده است تا بهتر در دل و جان بندگان نفوذ نماید. داستان در قرآن وسیله‌ای است برای دعوت به یکتاپرستی و زندگی صالح. از جمله داستان‌هایی که در آیات شریفه به ...

مقدمه قرآن مجيد كتاب زندگى و نسخه ى تكامل و سعادت آدمى است; بنابراين به جا و ضرورى است سؤال هاى اساسى زندگى از ديدگاه قرآن بررسى و جواب داده شود. يكى از سؤال هاى مهمى كه همواره براى انسان مطرح بوده و هست فلسفه ى آفرينش است كه يك سؤال ريشه دار و اساسى است و بشر همواره مى ...