مذهبی

چكيده: آخوند خراسانى، پاره‏اى از مباحث اصلى و فرعى علم اصول را به آيات قرآن مستند مى‏كند. ايشان ملاحظات در خور توجهى نسبت به برخى از مستندات قرآنى اصوليان دارد و از پذيرش مدعاى ايشان سرباز مى‏زند. نويسنده كفايه، روش شناسى خاصى در مواجهه با مستندات قرآنى مباحث اصول دارد كه مهم‏ترين آنها عبارتند از: پرهيز از توضيح ظواهر، پاى‏بندى ...

چكيده: دو واژه سبّ و لعن از واژگانى‏اند كه مرز روشنى براى آنها تعريف نشده است. شمارى از اهل نظر هرگونه لعنى را سبّ دانسته و با توجه به نهى قرآن از آن، هرگونه لعنى را ناروا شمرده‏اند. در اين مقال، از معناى لعن و سبّ در لغت و تفاوت آن دو در قرآن، سخن به ميان آمده است و ...

چكيده: خرافه باورهاى باطل و فاقد مبانى علمى – عقلانى است كه با اصول و ارزشهاى اسلامى در تعارض و تضاد است و يكى از ساحت هايى كه زمينه‏ ها و ريشه‏ هاى رويش خرافات در آن از حيث نظرى و عملى وجود دارد عرفان به ‏معناى عام و عرفان و تصوف اسلامى به معناى خاص است كه ريشه ها ...

اگرچه شمارى از به اصطلاح نوگرايان و متجددان، باور به دين را خرافه پرستى مى انگارند، ولى براى كسانى كه دقيق انديشانه به احكام دينى بنگرند، نابخردانه بودن اين انگاره روشن مى شود. احكام اديان ابراهيمى، آن دسته كه از تحريف به دور مانده و يا قرآن از آنها روايت مى كند، بويژه دين اسلام، از منطق قوى و عقلانيت ...

چكيده: خرافه هاى علمى و عملى در ساحَتِ آموزه ها و انديشه هاى دينى، معلول جهل فكرى و جهالت فعلى است و اگر در جامعه اى اسلامى رشد و رواج يابد، ديندارى را از اثرگذارى ويژه، سازندگى و فروزندگى باز مى دارد. خرافه ها، اگرچه در جامعه متجدد نيز، تولد و توسعه مى يابد و در روزگار ما، در حال ...

چكيده شادي و سرور از واقعیّت‏هاي جدايي‏ناپذير حيات انساني است. در اين ميان برخي از شادي‏ها كه به ظاهر عامل خوشي و خوشبختي ولي در واقع فرصت‏ شكن و غم‏ آور هستند، قابل شناسايي و پيشگيري هستند و اقدام به موقع براي رفع اين غم‏هاي ناروا، رضايت الهي را به دنبال دارد. مقاله‏ي حاضر درصدد تبيين جايگاه شادي‏هاي نكوهيده به ...

چكيده «جهاد اقتصادي در قرآن و روايات» عنوان مورد بررسي اين مقاله است. شناخت و پياده شدن اقتصاد اسلامي از اهداف مکتب اسلام است و رسیدن به این هدف موجب شکوفایی جامعه، زدودن فقر و ایجاد رفاه و عدالت می­گردد. بسیاری از اصول اقتصاد اسلامي در قرآن و روایات مورد اشاره قرار گرفته است. در آيات بسياري، رهنمودهاي جزئي و ...

قال الله تعالي«يا ايها الذين اتقوا ربكم الذي خلقكم من نفس واحده و خلق منها زوجها و بث منها رجالا كثيرا و نساء»1 ترجمه: «اى مردم از پروردگارتان كه شما را از نفس واحدى آفريد و جفتش را از او آفريد و از آن دو، مردان و زنان بسيارى پراكنده كرد، پروا داريد …» دختران و زنان نيمي از جمعيت ...

زن در عصر پيامبر در عصر پيامبر، اسلام افق تازه اي در زندگي زنان باز کرد. ايشان کرامات خود را باز يافته، در راه تحصيل علم وکسب کمالات انساني به حرکت در آمدند. درنتيجه  صدها زن متبحر در علوم و معارف اسلامي و فعال در امور اجتماعي تربيت شدند و به عنوان اعضايي از اجتماع با فضائل انساني در ظرفيت ...

چکيده تفاوت هاي موجود بين زن و مرد از جمله مباحث مطرح در حوزه ي مطالعات زنان است. زن و مرد در دو نظام تکوين و تشريع تفاوت هايي دارند. تفاوت هاي تکويني در سه بعد بيولوژي، روحي- رواني و عقل و استعداد نمود مي يابد. در نظام تشريع و قانون-گذاري نيز تفاوت يا عدم تفاوت زن و مرد معرکه¬ ...

امروزه جهانی شدن جنبه¬ای از فرهنگی شدن روزافزون زندگی اجتماعی است. از این-رو تکثر فرهنگی سرنوشت محتوم جهانی شدن است. بدین ترتیب کثرت¬گرایی فرهنگی هم بیانگر تنوع و هم بیانگر وحدت است. دیدگاه اسلامی با وجود اختلافات بنیادین با مبانی سکولاریستی جهانی شدن در روایت غربی، به نوعی از تکثر فرهنگی به موازات روند وحدت¬گرا رسمیت می¬بخشد. این امر در ...

 فعاليت‏ها و اقدامات سياسى پيامبرصلى الله عليه وآله در مدينه، گونه‏اى خاص از اعمال قدرت را در عرصه زندگى عمومى مردم نمايان مى‏سازد. از سوى ديگر، پيامبرصلى الله عليه وآله پس از دريافت شريعت، به ابلاغ آن پرداخته، احكام و آموزه‏هاى آن را در ميان مردم اجرا كرده است. ملاحظه اين دو واقعيت در زندگى و سيره وى، پرسش از ...

در جست‏وجوى راز جاودانگى قرآن در مسير تاريخ، سخن نهايى همه پويندگان عرصه وحى و مفسران حقيقى قرآن آن است كه خصوصيات خود اين كتاب آسمانى به آن ضمانت‏بقا بخشيده و در فراز و فرودهاى فرسايشى زمان، آن را از كهنگى نجات داده (1) ; گرچه عوامل ديگرى مانند اهتمام مسلمانان به حفظ قرآن نيز در اين امر بى‏اثر نبوده ...

حدیث ثقلین (1) از احادیث معتبر و متواتری است که مورد اتفاق راویان و محدّثان جهان اسلام بوده و در منابع شیعه و اهل سنّت، از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ به گونه ای که بزرگان درباره آن، کتاب های جداگانه تألیف کرده اند. این حدیث که در موارد گوناگون با تعابیر مختلف، از پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم ...

در مقاله گذشته از اعتلاي زن در سيرت و سنت در پرتو آموزه‏هاي اسلام سخن به ميان آمد و براي تبيين اين حقيقت در مرحله نخست از هستي‏شناسي زن در نظام هستي بحث شد و از آيات قرآن استفاده شد كه از نظر هستي شناختي زن و مرد از هستي همسان برخوردارند، هر دو انسانند، هر دو مخاطب خدا هستند. ...

ازدواج، در عرف و شرع، پيمان زناشويي است كه براساس آن، براي مرد و زن در برابر هم، تعهدات اخلاقي و حقوقي پديد مي آيد كه سرپيچي (از بسياري) از آن ها، عقوبت و كيفر درپي خواهد داشت. در هر آييني، ازدواج با قوانين و مقررات ويژه اي صورت مي گيرد و اسلام به آداب و رسوم ديگر اقوام احترام ...

استفاده از روش های تربیتی صحیح، از اصول و مبانی مهمی است که همه ی دست-اندرکاران مسائل تربیتی باید به آن توجهی وافر کنند زیرا:«دنیای امروز، دنیای به کارگیری روش ها و بهره گیری از راه کارهاست.» امام رضا(علیه السلام) در این باره چه زیبا فرموده اند:«هر کس در پی کاری از راه و روش آن رود، نلغزد، گر بلغزد؛ راه ...

شارح بزرگ نهج‌البلا‌غه و فيلسوف شهير شرق‚ علا‌مه محمدتقي جعفري قدس‌سره‚ در طول حيات پربركت خود علا‌وه بر تاليف دهها اثر گرانسنگ و سخنراني‌هاي پربار علمي در مجامع مختلف‚ گفتگوها و مناظرات عالمانه و ارزشمندي نيز با متفكران و دانشمندان كشورهاي گوناگون جهان داشتند; و در اين گفت‌وشنود به ‌خوبي ديدگاه‌هاي دين مبين اسلا‌م را در ابعاد مختلف تبيين كردند. ...

چكيده موج سوم فمنيسم تحت تأثير انديشه‏هاى پست مدرن، علم را به ساختار زبانى و در نهايت، به عنصر جنسيت ارجاع مى‏دهد و معتقد است كه غلبه مرد، علم و همچنين زبانى مردانه به دنبال آورده است. بر اساس اين ديدگاه، قرآن نيز كه به زبان عربى نازل شده است، هويتى مذكر دارد. اما واقع آن است كه قرآن عنصر ...

مقدمه يكي از مسائل بسيار مهم و اساسي قبل از ازدواج، در نظر گرفتن معيارهايي براي انتخاب همسر است. به جرأت مي‏توان گفت بيشترين مشكلاتي كه در زندگي مشترك به وجود مي‏آيد، اين است كه زن و مرد، همسر مناسب خود را انتخاب نكرده‏اند و پس از چند سال زندگي متوجه مي‏شوند اين دو مناسب يكديگر نبوده‏اند. تحقيقات نشان مي‏دهد ...

خبر دردناک اهانت برخی غربیان (هلند و دانمارک) به ساحت مقدس خاتم پیامبران حضرت محمّد(صلی الله علیه و آله و سلم) و حمایت تلویحی سران آمریکا و آلمان از این اهانت جسورانه به گوش همه جهانیان رسید، و نه تنها قلب مسلمانان جهان را جریحه دار نمود که قلب هر انسان آزاد اندیش و خردورز را محزون نمود. منتهی مسلمانان جهان ...

اشاره خداوند متعال انسانها را از دو جنس زن و مرد آفرید و هر کدام را به ویژگیها و صفات خاصی آراست تا با کسب خوبی ها و شایستگی ها به کمالات معنوی دست یابند و با گام نهادن در صراط مستقیم استعدادهایشان را شکوفا سازند. اسلام برتری افراد را به زن و مرد بودن نمی داند، بلکه آن را ...

مقدمه شناخت اسلوب رفتاری و روش نظری و عملی پیامبر اعظم اسلام ـ صلی اللّه علیه وآله ـ یکی از مهمترین مسئولیت های دینی ـ فرهنگی مسلمانان است؛ زیرا قرآن کریم شخصیت ممتاز او را به عنوان الگوی جاوید نوع بشر معرفی می کند. بر این اساس، نقش پذیری جامعه انسانی در ابعاد و زمینه های متفاوت فردی و اجتماعی ...

راههای زدودن مهجوریت از قرآن این مقاله به دنبال پاسخ به این سئوال است که چه راهکارهایی را می توان برای مهجوریت زدایی قرآن ارائه داد؟ چگونه می توان مسیر جامعة اسلامی را به سوی یک جامعة ایده آل قرآنی تغییر داد؟ این راهکارها می تواند جامعه را در سمت و سوی سعادت و خوشبختی قرار دهد و از مهجوریت ...

اشاره: شأن معرفتی و شأن اخلاقی از شئون بسیار مهم حیات آدمی است و در قرآن کریم به عنوان یک کتاب آسمانی که مخاطب اصلی آن انسان است دو مقوله مذکور بارها مورد توجه و تأکید بوده است به نحوی که برخی آیات، فلسفة برانگیخته شدن پیامبران الهی را تعلیم و تزکیه یعنی شأن معرفتی و شأن اخلاقی بیان می ...

اشاره تاریخ در بستر پر پیچ و خم زمان به پیش می رود و لحظات و ایام را در می نوردد؛ ودر این گذر نقش ها و صورت ها می پذیرد و نقاطی روشن و تیره ترسیم می کند که هر یک حاکی از اوضاع و حوادثی تلخ و شیرین است. و د ر این میان زن به عنوان مظهر ...

«اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَاةٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ کَأَنَّهَا کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لا شَرْقِیَّةٍ وَلا غَرْبِیَّةٍ یَکَادُ زَیْتُهَا یُضِیءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُورٌ عَلَی نُورٍ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشَاءُ وَیَضْرِبُ اللَّهُ الأمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ». [1] خدا، نورآسمان ها و زمین است، مثل نورالهی، همچون مشکاتی است، ...

اين نوشته قصد دارد به كالبدشكافي و پاسخ‌گويي به شبهات و پرسش‎هايي درباره‌ي رابطه‌ي آزادي و لباس و حق انتخاب پوشش توسط افراد، و برخي محدوديت‎هاي معقول و مشروع در امر حجاب و پوشش بپردازد.   رابطه‎ حد و مرزهاي پوشش و عقده‎ها و حسرت‎ها شبهه: محدوديت‎ها (در مورد لباس) باعث شكستن حرمت افراد و ايجاد عقده و حسرت مي‌گردد؟[1] ...

قرآن کریم در سوره مبارکه حجرات می فرماید: “یا ایها الذین آمنوا لا یسخر قوم من قوم عسی ان یکونوا خیرا منهم و لا نساء من نساء عسی ان یکن خیرا منهن؛ ای کسانی که ایمان آورده اید! هیچ گروهی نباید گروه دیگری را استهزا کند که شاید آنان از خودشان بهتر باشند و همچنین نباید زنانی زنان دیگر را ...

از جمله ویژگی‌های عبادالرحمان این است که، ایشان به آیات الهی کاملاً دل می‌سپارند و پیرامون آن تأمّل و تفکر می‌کنند، و همچون کوران و کران با آن مواجه نمی‌شوند. در مقابل، مشرکان وقتی با آیات الهی مواجه می‌شوند، چنان کور و کرند که با وجود برخورداری از چشم و گوش ظاهری، نه آنها را می‌بینند و نه می‌شنوند. اینان ...

پيش از شرح و توضيح آياتي كه درباره تنبيه بدني بانوان است، و پذيرش يا نپذيرفتن اين موضوع ، بيان پيشگفتار لازم است: تنبيه بدني زن از پديده هاي اجتماعي، بدون محدوديت زماني و مكاني است و در تمامي جوامع و فرهنگ ها وجود دارد. چنان كه ويژه روستائيان نبوده، حتي در پيشرفته ترين جامعه ها ديده مي شود، تا ...

کسانى که در قلمرو باورهاى اسلامى به مطالعه جایگاه زن و مرد در نظام خانواده و جامعه پرداخته اند و در نهایت به داورى روشن و صریحى دست یافته اند, یکى از مستندات ایشان و یا آیاتى که ناگزیر بوده اند بدان بپردازند, آیه (الرجال قوّامون على النساء بما فضّل الله بعضهم على بعض و بما أنفقوا من اموالهم)(نساء/34) بوده ...

فاش گویم آنچه در دل مضمر است این كتابى نیست چیزى دیگر است چونكه در جان رفت جان دیگر شود جان چو دیگر شد جهان دیگر شود(1) پاك ترین كتاب هستى قرآن پاك ترین كتاب, از مبدا پاكى و طهارت, بر پاك ترین قلب عالم هستى, تلاوت و از لبان پاك ترین مخلوق الهى, بر عالم وجود عرضه گردید. و ...

يكى از گرايش هاى اصلى انسان گرايش به لذت است, از اين شاخه, شاخه هاى فرعيى منشعب مى شود كه به وسيله اعضا و جهازات مختلف و نسبت به اشياى گوناگون خارجى و مربوط به افعال مختلف انسان مى شود. يكى از آنها خوردن و آشاميدن است. لذت هايى كه از اين راه براى انسان حاصل مى شود, فطرىاند. و ...

مقدمه بررسى حقوق زن و تعيين جايگاه وى در جامعه بدون شناخت‏حقوق عامه‏ى انسان‏ها در آن جامعه ممكن نيست; زيرا زن در نقش‏هاى مختلف; هم چون مادرى، فرزندى، همسرى و نيز در مشاغل آموزشى، بهداشتى و حرفه‏هاى تخصصى ديگر در ارتباط با ساير اقشار قرار دارد كه در جامعه تاثير گذاشته و متقابلا از فعل و انفعالات جامعه متاثر مى‏شود. ...

اشاره‏ زن به عنوان نيمى از پيكره اجتماع و نقش تعيين‏كننده‏اش در بقا و گسترش نسل انسانى و پرورش و تربيت فرزندان و مانند آن، هميشه مورد توجه انديشمندان بوده است. نمى‏توان در تاريخ از انسان سخن گفت، ولى از زن سخن نگفت. در طول تاريخ، زن پا به پاى مرد در فراز و نشيب‏هاى زندگى و سازندگى مطرح است. ...

از مسائل مورد ابتلا، چگونگى برخورد با جوان براى تأثيرپذيرى بيشتر مى‏باشد. هر كسى راه و روشى پيشنهاد مى‏كند و به گونه‏اى مى‏خواهد با جوان تعامل و برخورد داشته باشد، اما كدام راه صحيح است و ملاك راه صحيح چيست. اين گونه پرسش‏ها معمولاً مورد غفلت واقع مى‏شود و اگر كسانى بخواهند راه صحيح يا بهتر را بيابند، به تجربه، ...

چكيده: بهترين راه شناسايي يك پديده، مطالعه‌ي فرانگر و بررسي در محمل‌هاي گوناگون است. شناخت همه‌جانبه و كشف فلسفه‌ي ازدواج نيز ميسّر نمي‌باشد، مگر در پرتو تطبيق و مقايسه. يكي از ابعاد مؤثر و حايز اهميت اين تطبيق، مقايسه‌ي ازدواج در دو آيين آسماني اسلام و مسيحيت است. از اين رو نوشتار حاضر، به بررسي تطبيقي علل و چرايي، جايگاه ...

مقدّمه فشار روانى يكى از رايج ‏ترين بيماريهاى زمان معاصر است، به  گونه  اى كه طبق برآورد كارشناسان سازمان بهداشت جهانى حدود شش درصد كلّ جمعيّت جهان از بيماريهاى روانى رنج مى ‏برند و شروع هشتاد درصد از بيماريهاى جسمى با فشار روانى همراه بوده است. روان‏شناسان راهكارهايى را براى مقابله با فشار روانى مطرح نموده اند و اسلام نيز ...

در قرآن مجيد، اغلب درباره زنان مومن و با ايمان سخن گفته شده است. از آنها، همزمان كه از مردان مومن و با ايمان سخن گفته اند، ياد شده، و موظف بودند از يك رشته وظايف مذهبي مانند مردان پيروي كنند. تنها چهره منفي اي كه ظاهر مي شود، مربوط به زن ابولهب در سوره مباركه لهب است. ابولهب، سرسخت ...

انسان در طول حيات همواره با دعا مانوس بوده، با آن به سر برده‏است. نياز بشر به دعا چنان گسترده است كه تنها اختصاص به مؤمنان نداشته بلكه در طول تاريخ در زندگى كافران نيز وجود داشته‏است. ولى آنان، در اثر گمراهى، اين عمل مقدس و پراهميت را در جايى غير از جايگاه شايسته آن به كار مى‏برند. آنها به ...

چکیده در این مجال اثبات خواهد شد که موضوع خلافت که در آیه خلافت (آیه 30 سوره بقره) بدان اشاره شده با وجود نظرات متعددی که در این باب مطرح شده در حقیقت و به واقع، خلافت آدم علیه السلام و ذرّیه او از خداوند، روی زمین است و در میان ذرّیه او تنها آنانی به مقام خلافت اللّهی می رسند ...

چکیده در آیات قرآن مواردی به چشم می خورد که معطوف و معطوف علیه در عطف توسط «اَو» دارای مفاد واحد است. به عبارت دیگر دو عِدل «اَو» دارای معنای یکسان است. از سوی دیگر اقتضای واژه «اَو» مغایرت میان دو عِدل است. اینجاست که معضلی پیش می آید: گروهی از مفسران راه حلّ را در این دیده اند که ...

چکیده: برخی از واژگان، علاوه بر معنای پایه، دارای معنای نسبی نیز هستند. «مع» از واژه هایی است که در دو حوزه معنایی پایه و نسبی در قرآن به کار رفته است. این نوشتار می کوشد پس از ذکر معنای پایه «مع» سه نوع همراهی مطلق، مطلوب و نامطلوب را بیا ن نماید. همچنین به منظور بیان معنای نسبی «مع» ...

«إِلا تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِینَ کَفَرُوا ثَانِیَ اثْنَیْنِ إِذْ هُمَا فِی الْغَارِ إِذْ یَقُولُ لِصَاحِبِهِ لا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَکِینَتَهُ عَلَیْهِ وَأَیَّدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْهَا وَجَعَلَ کَلِمَةَ الَّذِینَ کَفَرُوا السُّفْلَی وَکَلِمَةُ اللَّهِ هِیَ الْعُلْیَا وَاللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ» (توبه/40) چکیده: شخصی که در آن شب تاریخی با پیامبر همراه بوده است (چه خلیفه اول بوده ...

چکیده: پیشرفت‏ها و دستاوردهاى ایرانیان در علوم قرآنى قرائت، تفسیر و حدیث بخش مهمى از عصر شکوفایى فرهنگى اسلامى را دربر گرفته است. بررسى تاریخى با تکیه بر کانون جغرافیایى علمى نشان مى‏دهد که در عصر شکوفایى فرهنگى اسلامى، حداقل دو کانون اصلىِ خراسان و رى و دو کانون فرعىِ اصفهان و فارس مهم‏ترین مراکز علوم قرآنى ایران در قرون ...

مقدّمه هنگامي كه سخن از فيزيك و نجوم پيشرفته سخن به ميان مي آيد، انديشه ها بهت زده مي شوند كه چه دستاوردِ بلند و والاي با ارزشي است كه انسانِ متمدّن قرن بيستم به عالم بشريت ارمغان آورده است. در حالي كه لازمه قبول پيشرفته و بي بديل بودن يك مسئله علمي و صنعتي، بي سابقه بودن آن در ...

خميره وجودي انسان از دو بعد مادي و معنوي «جسم و جان» معجون و تركيب يافته است، و هر يك از اين دو بعد، براي رشد و بالندگي، به تقويت، انرژي و تغذيه سالم نيازمند مي‏باشد، خداي متعال كه جهان هستي را خلق كرده و انسان را به عنوان گل سرسبد مخلوقات خود، معرفي و طبيعت را مسخّر او ساخته ...

دین را می‏توان به مجموعه به هم پیوسته‏ای از باورها و اندیشه‏های برگرفته از وحی الهی در رابطه با جهان، انسان، جامعه و جهان پس از مرگ تعریف کرد که هدف آن، هدایت انسان به سوی روش بهتر زیستن و کاملتر شدن است. این تعریف منطبق با تفسیری است که در برخی از روایات و کتابهای کلامی در مورد ایمان ...

1) مراد از قرآن‌ستيزان تجدد‌گرايان غرب‌گراي تأويل‌كننده قرآن در عصر جديد است. اينان چون از حد تأويل مجاز فراتر رفته و حقانيت و وحيانيت قرآن كريم و به همراه آن صحت نبوت پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) را زير سوال برده، بلكه تا حد انكار اين دو عقيده ضروري اسلامي پيش رفته‌اند، ناگزير تعبير و نامي مناسب‌تر از ...