آيا امام زمان به همه جاي دنيا مي رود؟

آن چه از روايات و حکايات معتبر استفاده مي شود، اين است که امام زمان ـ عليه السلام ـ در زمان غيبت کبري در مکان خاص و يا در شهر معيني استقرار ندارد که از آن جا خارج نشوند و محل سکونت دائمي او باشد، بلکه حضرت ممکن است به اماکن مختلفي برود، و از جمله شهرهايي که مسلّما آن بزرگوار به آن جا مي روند و آن شهرها با قدوم او مزيّن مي گردد، مکّه معظّمه، مدينه منوره، نجف اشرف، کوفه، کربلا، کاظمين، سامراء، مشهد مقدس، قم و بغداد است.
اماکن و مقاماتي که آن حضرت در آن جا تشريف فرما شده اند متعدد است مانند مسجد جمکران قم، مسجد کوفه، مسجد سهله، مقام حضرت مهدي در وادي السلام نجف و در حلّه، و از برخي روايات و ادعيه استفاده مي شود که حضرت درميان مردم است و همه جا هست و مکان خاصي ندارد . «بنفسي انت من مغيب لم يخل منّا، بنفسي انت من نازح ما نزح منا»[1] جانم فداي تو که تو آن شخص جدا از مائي که ابدا جدا نيستي.
بنابراين آن حضرت در بين مردم بوده و از مردم جدا و کنار نيست و او با ماست، اين ما هستيم که او را نمي بينيم[2]برخي روايات که دلالت دارند آن حضرت به طور ناشناخته در ميان مردم و بازار هاي آنان و هم چنين خانه هاي آن ها در رفت و آمد و تردد مي باشد و در ايام حج حاضر مي شود:
از امام صادق ـ عليه السلام ـ نقل شده که فرمود: صاحب الامر ـ عليه السلام ـ از اين جهت به يوسف شباهت دارد که برادرانش هر چند عاقل و دانا بودند و قبلا نيز با وي معاشرت داشتند وقتي او را ديدند نشناختند، و با اين که بين او و يعقوب بيش از هيجده روز راه فاصله نبود، يعقوب از وي اطلاعي نداشت. پس چرا اين مردم انکار مي کنند که خدا همين عمل را در مورد امام زمان و در باره حجت خود، حضرت صاحب الامر، نيز انجام دهد؟! آن جناب هم، در بين مردم تردد کند، در بازار شان راه برود و بر فرش شان قدم بگذارد، ولي او را نمي شناسد و به همين وضع زندگي کند، تا هنگامي که خدا اجازه دهد، خودش را معرّفي کند».[3]به هر حال «مسکن آن جناب تعيين نشده و شايد جاي معيني نباشد و به طور ناشناس، در بين مردم، و درجاهاي مختلف زندگي و رفت و آمد کند، هم چنين ممکن است نقاط دور افتاده را براي زندگي برگزيند.[4] در احاديث مي خوانيم که در موسم حج، حاضر مي شود و در اعمال آن شرکت مي کند، او مردم را مي شناسد، اما مردم او را نمي شناسند.[5] بلکه از پاره اي از روايات استفاده شود که آن حضرت به همه جاي دنيا رفت و آمد مي کند. امام علي ـ عليه السلام ـ در توصيف امام مهدي ـ عليه السلام ـ فرمودند: «قسم به خداي علي، حجّت خداوند بر روي زمين است… و شرق و غرب عالم را در مي نوردد».[6]شرح احوالات بعضي از بزرگان و اوليا الهي در ملاقات با امام زمان ـ عليه السلام ـ و تشرف به خدمت آن بزرگوار نيز اين مطلب را تأييد مي کند چه آن که بر اساس حکايات و نقل هاي موثق بعضي از بزرگان و مومنين مخلص در مکان هاي مختلف و متفاوت، آن حضرت را ملاقات نموده اند.
به هر حال حضرت ـ عليه السلام ـ به هر کجاي عالم که بخواهند و لازم باشد، مي روند و مانعي براي حضور ايشان يا اطلاع ايشان وجود ندارد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ عيون مسايل نفس و شرح آن، آيت الله علامه حسن زاده.
2ـ هزار و يک نکته ج 1 ـ 2، آيت الله علامه حسن زاده.
3ـ دادگستر جهان، آيت الله اميني.
4ـ موعود اديان، آيت الله منتظري.

پي نوشت ها:
[1]. شيخ عباس قمي، مفاتيح الجنان، دعاي ندبه.
[2]. طاهري، حبيب الله، سيماي آفتاب، ص352ـ353.
[3]. الغيبة، نعماني، ص163؛ بحارالانوار، ج 52، ص 154.
[4]. شيخ صدوق، کمال الدين و تمام النعمة، ج2، ص440.
[5]. اميني، ابراهيم، دادگستر جهان، ص200.
[6]. الغيبه نعماني، ص144.