آيا امواتي که از دنيا رفته اند ، ما را مي بينند؟

طبق آيات و روايات اسلامي روح انسان پس از مرگ در عالمي بنام «عالم برزخ» قرار مي گيرد ولي ارتباطش به كلّي با دنيا قطع نمي شود. البته مقدار اين ارتباط بستگي به درجة ايمان و فضيلت هاي ارواح دارد آنها كه در دنيا نسبت به درگاه ربوبي مقربتر و محبوب تر بودند از إذن بيشتري براي ديدار از دنيا، برخوردار خواهند بود، ولي آنها كه در دنيا خود را اسير هواهاي نفس كردند و كم تر توانستند در مسير قرب الهي قدم بردارند، ارتباط كمتري با دنيا خواهند داشت.
شخصي از امام كاظم ـ عليه السلام ـ سئوال مي كند:
يزور المومنُ اهله؟ آيا روح مومن مي تواند خانواده اش را (پس از مرگ) زيارت كند؟
امام فرمود: نعم (بلي).
بعد سئوال مي كند: في كَمْ؟ چه مقدار مي تواند زيارت كند؟
امام فرمود: علي قدر فضائلهم منهم من يزور في كلّ يوم و منهم من يزور في كلّ يومين و منهم من يزور في كل ثلاثة ايّام.
زيارت روح مومن از خانواده ي خود بستگي به ميزان فضائل او آنها دارد بعضي از ارواح هر روز زيارت مي كنند و بعضي در هر دو روز يكبار اذن ملاقات دارند و بعضي از آنها هر سه روز يكبار.[1]در سخن ديگري از امام كاظم ـ عليه السلام ـ سئوال مي كنند:
سألته عن الميّت يزور اهله؟ قال: نعم، فقلت: في كم يزور؟ قال: في الجمعة و في الشهر و في السنة علي قدر منزلته.
يعني ارواح نسبت به اندازة منزلتشان پيش خدا، بعضي هفته اي يكبار بعضي ماهي يكبار و بعضي سالي يكبار خانواده اش را زيارت مي كند.[2]البته بايد توجّه داشت كه سنّت ديدار اهل برزخ با اهل دنيا بي هدف نيست و مايه­ي عذاب يا نعمت است. اين ديدار ماية خشنودي و كمال مؤمن است و در مقابل اين ديدار باعث عذاب هر چه بيشتر كافر است.
در روايتي است از امام صادق ـ عليه السلام ـ که فرمودند: إنّ المؤمن ليزور اهله فيري ما يحبّ و يستر عنه ما يكره و إن الكافر ليزور اهله فيري ما يكره و يستر عنه ما يحبّ.
يعني روح مومن خانواده اش را زيارت مي كند و در اين ديدار فقط چيزهايي را مي بيند كه باعث مسرّت اوست و يا كافر در ديدارش با خانواده، فقط چيزهايي را مي بيند كه باعث ناراحتي او ميشود.[3]

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. فروع كافي، ج 3، ص 230، باب «إن الميّت يزور اهلَه».
2. حيات پس از مرگ، علامه طباطبائي، قم، دفتر انتشارات اسلامي.
3. ابعاد تربيتي معاد، علي راجي، قم، انتشارات زائر.
 
پي نوشت ها:
[1] . مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، بيروت: موسسّه الوفاء، ج 6، ص 257.
[2] . همان.
[3] . بحار، جلد 6، صفحه 256.