خانه » همه » مذهبی » آکویناس تومیسم و نئو تومیسم

آکویناس تومیسم و نئو تومیسم


آکویناس تومیسم و نئو تومیسم

۱۳۹۷/۱۱/۱۰


۲۸۸۲ بازدید

تومیسم و نئوتومیسم چیه و چه نظراتی داره؟و چرا ازش طرفداری میشه؟

نظریه های فراوان کاربردی برای فلسفه و معرفت گرایی وجود دارد . هر نظری هم طرفدارانی دارد. با نگاهی به تاریخ اندیشه ی بشری به موضوعاتی برمی خوریم که مرتبط با تعلیم و تربیت و فلسفه ی آن است اما فلسفه ی تعلیم و تربیت به معنای خاص آن و به عنوان یک علم و یکی از فلسفه ی های مضاف، در قرن بیستم مورد توجه اندیشه وران عرصه ی تعلیم و تربیت قرار گرفته است. بسیاری از فلاسفه ی مشهور غرب در زمینه تعلیم و تربیت اندیشه هایی را مطرح کرده اند؛ افلاطون تعلیم و تربیت را جزئی از سیاست می دانست و ارسطو آن را بخشی از اخلاق می شمرد. آگوستین نیز از افلاطون پیروی کرد. توماس آکوئیناس نظریه ی تومیسم و نئوتومیسم – Thomism & Neo- Thomism – را در جریان اشتغالش به تربیت مطرح ساخت. در عصر روشنگری و پیش از آن، روسو و لاک در زمینه تعلیم و تربیت آثاری از خود بجا گذاشتند. کانت فیلسوف آلمانی نیز سخنرانیهای مهمی در زمینه تعلیم و تربیت خطاب به معلمان ایراد نمود. اندیشمندان و فیلسوفان دیگری نیز مانند گئورگ هگل هربارت یوهان ، ویلیام جیمز ، جان دیوئی ، رابرت هاچینز ، و مورتیمر آدلر در زمینه ی تعلیم و تربیت و فلسفه ی آن نظراتی را ارائه داده اند.
در حوزه ی اسلام نیز اندیشمندانی به مباحث تعلیم و تربیت، اخلاق و احیاناً فلسفه ی های آن پرداخته اند مانند: ابن مسکویه ( ف. 421 ه.ق ) در کتاب طهارة الاعراق، امام محمد غزالی ( ت. 450 ) در احیاء علوم الدین و کیمیای سعادت، خواجه نصیرالدین طوسی ( ت.597 ه.ق ) در رساله ی آغاز و انجام و کتاب اخلاق ناصری، شهید ثانی ( ت. 911 ه.ق ) در منیة المرید، ملا مهدی نراقی ( ف. 1245 ه.ق ) در جامع السعادات، ملا احمد نراقی ( ف. 1297 ه.ق ) در معراج السعادة، و در دوره ی معاصر، استاد مطهری در کتابهای تعلیم و تربیت در اسلام، فلسفه ی اخلاق و اخلاق جنسی و علامه محمد تقی جعفری در اخلاق و مذهب و حکمت اصول سیاسی اسلام و دیگر آثار خود، استاد مصباح یزدی در کتاب فلسفه ی اخلاق و اخلاق در قرآن، در مورد تعلیم و تربیت و اخلاق و فلسفه ی آن و بویژه در مورد اخلاق آثاری از خود بجای گذاشته اند. عارفان نیز بگونه یی دیگر در آثار خود مباحث تربیتی را مطرح کرده اند؛ فیلسوفان هم با یک نگاه تشکیکی، در بخشی از فلسفه ی تحت عنوان حکمت عملی به طرح مسائل تربیتی پرداخته اند، فیلسوفان مسلمان اصولاً با یک نگاه تشکیکی، با شدت و ضعف و با نگرشی غایتمندانه با رویکردی تربیتی که به فلسفه داشته اند به نوعی به برخی مسائل فلسفه ی اخلاق و تعلیم و تربیت و فلسفه ی آن پرداخته اند. ملاصدرا – فیلسوف شیرازی- از جمله فیلسوفانی است که چنین نگاهی به فلسفه دارد.
نظریه تومیستی معرفت، واقع گرایانه است.(این نظریه در جامع علم کلام، I، مسائل 79-85؛مسائل بحث شده در باب حقیقت Quaestiones 11، Disputatae De-Veritae، و در باب کتاب آنالوطیقای دوم، In Libros posteriorun 5 Analyticorum، I و 20، II، ارائه شده است.) انسان ها شناخت خود را از واقعیت از طریق داده های ابتدایی تجربه حسی به دست می آورند.توماس شناخت انسانی را-صرف نظر از تجربه های فوق طبیعی که پاره ای عارفا ممکن است داشته باشند-به ادراک حسی و فهم عقلانی آن محدود می کند.
اندام های حسی به وسیله کیفیت های رنگی، شنیدنی، بویایی، چشایی و بساوایی اجسام خارجی، برانگیخته می شود؛و احساس، پاسخی حیاتی است به این برانگیختگی از طریق پنج قوه حسی بیرونی انسان.آکویناس فرض را بر آن می گذارد که شخص از طریق شناختی از گل های سرخ، حیوانات پر سرو صدا، هوای سرد و غیره آگاه است.احساس داخلی (کارکردهای شمترک، مخیله، حافظه و فکری)در جهت دریافت، نگه داری، به هم پیوستن و داوری درباره تأثرات متنوع(صور خیالی)فعالیت می کند که از طریق آن، اشیا مستقیما شناخته می شود.
کارکردهای عالی شناختی انسان در باب فهم، داوری و استدلال همچون متعلقات خود، معانی عامی دارند که از تجربه حسی ناشی شده است.بنابر این، شخص یک سیب جزئی را در سطح احساسی می بیند و به یاد می آورد، اما در سطح معرفت عقلانی در باب آن، حکم می کند که به سبب داشتن ویتامین یا به دلیل عام دیگری مفید است.کلیات(سلامتی، انسانیت و سرخی)به عنوان واقعیت هایی موجود برگرفته نمی شود، بلکه همچون مفاهیم قابل تعقل با بنیادی در موجودات مشترک، تلقی می شود.آکویناس، به عنوان رئالیستی میانه رو، ممکن است از این که او را چونان افلاطونی طبقه بندی کنند، آزرده شود؛با این همه، ممکن است از اهمیت معرفت کلی و عام ما در باب مشخصات اشیا، دفاع کند.
شناخت انسانی گر چه با شناخت اشیای مادی آغاز می شود، انسان می تواند پاره ای مفاهیم عقلانی و احکام مربوط به موجودات غیرمادی، چون نفوس، فرشتگان و خدا، تشکیل دهد.آکویناس تعلیم می داد که انسان با نفی پاره ای جنبه های اجسام)برای مثال روح فضا را اشغال نمی کند)و با استفاده از تمثیل این کار را انجام می دهد.وقتی مفهوم قدرت به خدا نسبت داده می شود، معنایش از مفهوم ابتدایی فیزیکی آن به کمال مشابه آن منتقل می شود که می تواند نتایجی را در مرتبه مجرد محقق سازد.
توماس بر آن بود که انسان طی زندگی زمینی، نمی تواند ماهیت خدا را به گونه ای مثبت و رسا بشناسد.
استدلال نظری، به عنوان فراگردی عقلانی در نظر گرفته می شود که از سوی-یا به سوی-اصول اولیه در فراگردهای منطقی برهان حرکت می کند (شیوه های کشف و تحویل که شرح آن گذشت).در یک شیوه، تجربه حسی نخستین اصل(نقطه آغازین)هر نوع معرفت طبیعی انسان است.این جنبه ای از آمپریسم آکویناس است.توماس به تبع آنالوطیقای دوم ارسطو تعلیم می داد که بسیاری احساس ها به یکدیگر می پیوندند تا حافظه ای یگانه پدید آورند و خاطرات متعدد، تجربه حسی را تشکیل می دهند.از این کثرات تجربه، به وسیله گونه ای استقرای حسی، در چارچوب آگاهی انسانی، آغاز (principium)فهم، پدیدار می شود.چنین اصول اولیه ای برهان پذیر نیستند(آن ها به طور طبیعی از شناخت حسی حاصل می شوند)، لیکن ریشه های استدلال عقلانی بعدی خواهند بود.پزشکی که داروهای گوناگونی را برای درمان سردرد آزمایش می کند سرانجام درمی یابد که یک دارو تقریبا در همه موارد مؤثر است، در نقطه ای مفهوم کلی«داروی الف، درمان عام سردرد است»را در می یابد.او منطقا از این اصل برای سامان بخشیدن طبابت خود استفاده می کند.اگر او استاد پزشکی شود، از چنین اصل تئوریکی برای تعلیم دیگران سود می جوید.
تومیسم در فرانسه و بلژیک گسترش دارد. اندیشمندانی که وابسته به این مکتب اند : آمبروازگاردی(2) (1859- 1931) و یوزف گرت(3) (1863- 1940) از شاگردان برجسته ی گاردی، رژینال گاریگو- لاگرانژ(4) (1877- 1964) ، ژاک ماریتن (تولد: 1882) امروز تومیست رهبر به شمار می رود.
تومیسم نوین مکتبی به معنای این واژه است؛ دارای مسائل ویژه ی خود، روش ویژه ی خود، و مجموعه ای از نظریات مشترک، است از این لحاظ به نوپوزیتیویسم و ماتریالیسم دیالکتیک و مکتبهای نوکانتیانی همانند است. در عین حال، درباره ی همه ی مسائل دوران معاصر پژوهش می کنند، اما همچنین در انبوهی از مسائل ویژه ی خودشان نیز با یکدیگر مباحثه دارند. در کنگره هایی که مرتباً تشکیل می دهند بحثهای فراوان مطرح می شود.

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد