چنین نیست که این افراد از سعادت محروم بوده و محکوم به شقاوت باشند و اراده و اختیاری برای پذیرش تعلیم و تربیت اسلامى نداشته باشند و نتوانند سعادتمند گردند!(1) بلکه آنان در انتخاب راه سعادت آزادند؛ آنها نیز مى توانند با اراده و اختیار خود راه تقوا و فضیلت را برگزیده و از رستگاران و اهل بهشت گردند. چنانکه امام صادق(علیه السلام) می فرماید: (فرزند نامشروع از راه تربیت به کار و انجام وظیفه وادار مى شود اگر اعمالش نیکو و خیر بود پاداش خوب داده مى شود و اگر کار زشت و ناپسند انجام داد، کیفر نافرمانى خود را خواهد دید)؛ «انَ وَلَدَ الزِّنا یُسْتَعْمَلْ انْ عَمِلَ خیراً جُزِىَ بِهِ و انْ عَمِلَ شَرّاً جُزِىَ بِهِ».(2) علامه مجلسی درباره این حدیث می نویسد: «این خبر موافق با آن چیزی است که در بین امامیه مشهور است و آن این که ولد الزنا مثل سایر مردم مکلّف به اصول و فروع دین است و اگر اسلام را اظهار نماید بر او احکام مسلمین جاری می گردد و بر طاعات او ثواب و بر معاصی او عقاب داده می شود».(3) گرچه طبع سرکش، وظیفه فرزندان نامشروع را دشوارتر مى سازد امّا در صورتى که برخلاف میل باطنى خود از فرمان خدا و دستورات صحیح زندگى پیروى نمایند به حکم حدیث نبوی «أفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا»(4)؛ (بهترین کارها آن هایى است که با رنج و مشقّت بیشترى توأم باشد)، پاداشى بهتر و ارزنده تری خواهند داشت.پاورقی:(1). ر.ک: پاسخ به پرسشهاى مذهبى، همان، ص 321.(2). بحار الانوار، همان، ج 5، ص 287.(3). بحار الانوار، همان، ص 288.
(4). همان، ج 67، ص 191.
(4). همان، ج 67، ص 191.
امكان سعادتمندي زنازادگان