اوّلاً: شیعه هرچند انتقاداتی نسبت خلفا دارد، ولی آنها را کافر نمیداند، همانگونه که هیچیک از صحابه را کافر نمیداند. ملاک و معیار شیعه در برخورد با خلفا، تعامل ائمه(ع) بویژه امام علی(ع) با آنان است، نه گفتار اشخاص عادی؛ چرا که شیعیان واقعی خود را تابع و پیرو امامان معصوم میدانند.
[1]
ثانیاً: آنچه برای امام علی(ع) و دیگر امامان از اهمیت بالایی برخوردار بود – تا جایی که همۀ هستی خود را فدای آن کردهاند – حفظ اساس اسلام بوده است. به همین جهت برای اینکه اصل اسلام باقی بماند امام علی(ع) در مواردی به خلفا مشورت میداد و با آنها همکاری میکرد.
ثالثاً: اینکه در متن سؤال ذکر شده که امام علی(ع) خلافت ابوبکر و عمر و کارهای آنان را پسندیده میدانستند هرگز اینگونه نبوده است؛ چرا که علاوه بر مخالفتهای آشکار آن حضرت با خلفا قبل از شهادت حضرت زهرا (س)، در سالهای بعد نیز در موقعیتهای مناسب، بویژه در دورانی که خود حضرت به خلافت ظاهری رسیدند شدیداً از کارهای آنان انتفاد کردهاند و اصل خلافت آنها را زیر سؤال بردهاند. نمونۀ بارز این انتقاد در خطبه سوم نهج البلاغه معروف به خطبه شقشقیه، معروف و هویدا است.
امام علی(ع) در این خطبه فرموده است: «… و در این اندیشه بودم که آیا با دست تنها براى گرفتن حق خود به پاخیزم یا در این محیط خفقانزا و تاریکى که به وجود آوردند، صبر پیشه سازم…».
[2]
بنابر این شیعه نه ابوبکر و عمر را کافر میداند، و نه ایندو به طور کامل مورد تأیید امام علی(ع) بودهاند، بلکه تا زمانی که اعمال و کارهای آنان موجب حفظ اساس اسلام و پیشرفت آن بود با آنان مخالفتی نداشتند.
[3]
[1]
ثانیاً: آنچه برای امام علی(ع) و دیگر امامان از اهمیت بالایی برخوردار بود – تا جایی که همۀ هستی خود را فدای آن کردهاند – حفظ اساس اسلام بوده است. به همین جهت برای اینکه اصل اسلام باقی بماند امام علی(ع) در مواردی به خلفا مشورت میداد و با آنها همکاری میکرد.
ثالثاً: اینکه در متن سؤال ذکر شده که امام علی(ع) خلافت ابوبکر و عمر و کارهای آنان را پسندیده میدانستند هرگز اینگونه نبوده است؛ چرا که علاوه بر مخالفتهای آشکار آن حضرت با خلفا قبل از شهادت حضرت زهرا (س)، در سالهای بعد نیز در موقعیتهای مناسب، بویژه در دورانی که خود حضرت به خلافت ظاهری رسیدند شدیداً از کارهای آنان انتفاد کردهاند و اصل خلافت آنها را زیر سؤال بردهاند. نمونۀ بارز این انتقاد در خطبه سوم نهج البلاغه معروف به خطبه شقشقیه، معروف و هویدا است.
امام علی(ع) در این خطبه فرموده است: «… و در این اندیشه بودم که آیا با دست تنها براى گرفتن حق خود به پاخیزم یا در این محیط خفقانزا و تاریکى که به وجود آوردند، صبر پیشه سازم…».
[2]
بنابر این شیعه نه ابوبکر و عمر را کافر میداند، و نه ایندو به طور کامل مورد تأیید امام علی(ع) بودهاند، بلکه تا زمانی که اعمال و کارهای آنان موجب حفظ اساس اسلام و پیشرفت آن بود با آنان مخالفتی نداشتند.
[3]