آیا ممکن است که بدا پیش بیاید و علامات حتمی قبل ازظهور امام زمان(عج) اتفاق نیفتد؟

پاسخ: نشانه های ظهور را به دو دسته نشانه‌های حتمی و نشانه‌های غیرحتمی تقسیم می‌کنند. روی‌ دادن نشانه‌های غیرحتمی برخلاف نشانه های حتمی الزامی نیست؛ چون بدا پذیر هستند.

بـرخی از این پنج نشانه، اندکی پیش از ظهور و برخی چند ماه پس از آمدن آن گرامی و برخی اندکی پیش از قیام نجات بخش و جهانی آن حضرت، پدیدار خواهند شد.

در ایـن مـورد، روایـات بـسـیـاری وارد شده است که با اندک تفاوت در ترتیب پیدایش این علایم و نشانه ها، آنها را نشان می دهد. به عنوان نمونه:

امام صادق(ع) در این مورد فرمود: خـمـس قـبل قیام القائم (عج): الیمانی و السفانی و المنادی ینادی من السماء و خسف بالبیداء و قتل النفس الزکیة.(1) پیش از قیام مهدی (عج) پنج رخداد بزرگ در پیش خواهد بود:

1- جنبش ترقی خواهانه مرد یمنی2 ـ جنبش ارتجاعی سفیانی، 3 ـ ندای روح بخش آسمانی، 4 ـ فرو رفتن زمین در بیداء، 5 ـ قتل نفس زکیه

و نیز فرمود: النداء من المحتوم و السفیانی من المحتوم و خسف البیداء من المحتوم و الیمانی من المحتوم و قتل الفنس الزکیه من المحتوم .(2) نـدای آسـمـانـی بـه هـنگامه قیام قائم، جنبش ارتجاعی سفیانی، جنبش مترقی مرد یمنی، فرو رفتن زمین در بیداء و دیگر، کشته شدن نفس زکیه، این پنج نشانه، از علایم قطعی ظهورند.

البته بعضی از احادیث حکایت از آن دارند که علایم حتمی هم ممکن است بدا پذیر باشند: «محمدبن همام از محمد بن احمد بن عبدالله خالنجی از ابوهاشم داوود بن قاسم جعفری نقل کرده اند که گفته است: نزد امام جواد(ع) بودیم و صحبت از حتمی بودن آمدن سفیانی شد، از آن حضرت پرسیدم: آیا در مورد امور حتمی هم بداء رخ می دهد؟ فرمودند: آری. گفتم: می ترسم در مورد خود حضرت مهدی (ع) بداء رخ دهد. حضرت فرمودند: [ظهور] حضرت مهدی (ع) وعده الهی است و خداوند خلف وعده نمی کند.»(3) اما این احادیث از حیث سندی ضعیف بوده و در ضمن نمی توان از آن همه حدیث و روایتی که به شدت بر حتمی بودن این پنج نشانه امتناع احتمال رخ دادن بداء در آنها تاکید می کنند، چشم پوشی کرد و به احادیث انگشت شماری از این دسته تمسک نمود; چرا که ممکن است در شرایط خاصی (به فرض قوت و اعتبار سندی آنها) معصوم (ع) مجبور شده باشند از روی تقیه، چنین سخنی بگویند.

پی نوشت ها:

1. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، موسسه الوفاء، بیروت، 1404ق، ج 52، ص 203.

2. نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، مکتبه الصدوق، تهران، 1397ق، ص252 و 257.

3. همان، ص205.