پکن +20 نه یک معاهده بلکه نام نشستی از سلسله اجلاس کمیسیون مقام زن است (که آخرین آنها همان پکن +20 بوده است) ، این اجلاس سلسله نشست هایی است که از سوی نهاد زنان سازمان ملل متحد برگزار می گردد.توضیح بیشتر:مجمع عمومی سازمان ملل متحد در جولای 2010 نهاد زنان سازمان ملل متحد را تأسیس نمود. این نهاد با کار ویژه ترویج برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان، اقدامات خود را بر مبنای وظایف مهم چهار نهاد سابق این سازمان متمرکز کرده است. یعنی بخش پیشرفت زنان، دفتر مشاور ویژه موضوعات جنسیت و صندوق توسعه ملل متحد برای زنان ایجاد گردیده است. این نهاد بین المللی با مدیریت معاون دبیرکل سازمان ملل که نقش مدیر اجرایی نهاد زنان را نیز بر عهده دارد مدیریت می شود و از نظر ساختار مدیریتی دارای یک هیأت اجرایی با 41 عضو است که به مدت سه سال به عضویت هیات اجرایی در می آیند. هیات اجرایی شامل پنج منطقه جغرافیایی آفریقا (10 کشور)، آسیا و اقیانوسیه (10 کشور)، اروپای شرقی (4 کشور)، امریکای لاتین و منطقه کارائیب (6کشور)، اروپای غربی (5 کشور) و کشورهای حمایت کننده (6 کشور که از این تعداد 4 کشور عضو و دو کشور غیرعضو) است. در حال حاضر خانم ملامبو معاون مدیرکل سازمان ملل مدیر اجرایی نهاد زنان هستند.مسئول ارائه و هدایت سیاست های عملیاتی برای نهاد زنان سازمان ملل می باشند. هیئت اجرایی مرکب از چهل و یک عضو است، که توسط شورای اقتصادی و اجتماعی برای مدت سه سال انتخاب می شوند و شامل نمایندگان ده کشور از گروه آفریقایی ،ده کشور از گروه کشورهای آسیایی، چهار کشور از گروه کشورهای اروپای شرقی ، شش کشور از گروه آمریکای لاتین و کارائیب و پنج کشور از گروه کشورهای اروپای غربی و سایر کشورها می باشند. همچنین شش عضو از کشورهای کمک کننده انتخاب می شوند. نهاد زنان سازمان ملل تحت هدایت و کنترل ساختار سه وجهی بین الدولی متشکل از مجمع سیاست اصولی نهاد را به عهده دارند. این ساختار بین دوالدولی به همراه هیات اجرایی نهاد زنانبودجه مربوط به سیاستگذاری ها از بودجه عادی تخصیصی برای نهاد که به تصویب مجمع عمومی می رسد تامین می¬شود، در حالی که بودجه بخش های عملیاتی از طریق کمک های داوطلبانه که به تصویب هیات اجرایی نهاد زنان سازمان ملل می رسد، تامین می¬شود. کشورها و موسسات کمک کننده ، تشکیلات ملی زنان، بخش خصوصی، جامعه مدنی، کمیته های ملی،وسفیران حسن نیت به عنوان همیاران و همکاران اصلی نهاد زنان سازمان ملل متحد تعریف شده اند.
ماموریت
ماموریت و عملکرد نهاد زنان سازمان ملل در واقع تلفیقی از ماموریت های ادغام شده دفتر مشاور سابق ویژه دبیرکل سازمان ملل برای موضوعات جنسیت و پیشرفت زنان، بخش پیشرفت زنان، صندوق توسعه سازمان ملل متحد برای زنان و موسسه بین المللی تحقیق و آموزش برای پیشرفت زنان می باشد. علاوه بر ماموریت های فوق نهاد زنان مسئولیت هدایت، هماهنگی و ارتقاء پاسخگویی سیستم سازمان ملل متحد در مورد برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان را برعهده دارد. هدف نهاد زنان سازمان ملل ارتقاء و نه جایگزینی تلاشهای سایر بخش های سیستم سازمان ملل از جمله یونیسف، برنامه عمران سازمان ملل متحد و صندوق جمعیت ملل متحد می¬باشد، که همگی برای برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان در حوزه های تخصصی خود ایفای وظیفه می نمایند.
بر اساس مفاد قطعنامه 289/64 مجمع عمومی سازمان ملل متحد، نهاد زنان در چارچوب منشور سازمان ملل متحد، اعلامیه و سند چارچوبی برای اقدام پکن از جمله دوازده حوزه نگران کننده مندرج در سند مذکور و نتایج بیست و سومین نشست ویژه مجمع عمومی بعلاوه سایر اسناد، استانداردها و قطعنامه های ذیربط نظام ملل متحد که موضوع برابری جنسیتی و توانمند سازی و پیشرفت زنان را مورد توجه قرار داده اند فعالیت می نماید.
حوزه های اصلی مورد تمرکز نهاد زنان
حوزه های اصلی فعالیت نهاد زنان سازمان ملل عبارتند از:
1- خشونت علیه زنان
2- صلح و امنیت
3- رهبری و مشارکت
4- توانمندسازی اقتصادی
5- برنامه ریزی و بودجه ریزی ملی
6- حقوق بشر
7- اهداف توسعه ای هزاره MDGs
حضور جهانی و منطقه ای
مقر اصلی نهاد زنان در سازمان ملل متحد در نیویورک قرار دارد. این نهاد زنان خود را متولی امر ارتقاء توانمند سازی و حقوق زنان و برابری جنسیتی در سطح جهان و در کشورهای مختلف از طریق شبکه ای از دفاتر زیر منطقه¬ای، کشوری و دفاتر رابط می داند. در حال حاضر این نهاد 5 دفتر منطقه ای ایجاد نموده است.همچنین نهاد زنان در 75 کشور دیگر از جهان دفتر کشوری ایجاد نموده و در بسیاری از کشورها حضور پروژه ای و برنامه ای دارد.
بدلیل پایان دوره عضویت هفده کشور در سال 2015 رای گیری برای انتخاب اعضای جایگزین در تاریخ 10 آوریل 2015 انجام گردید. برخی اعضا از طریق رای¬گیری شفاهی انتخاب شدند که شامل کوموروس، گابن، لیبریا، نامیبیا و تانزانیا (دولت‌های آفریقایی)؛ کاستاریکا و روسیه (دولت‌های اروپای شرقی)؛ آنتیگوا و باربادا، گینه و پاناما (دولت‌های آمریکای لاتین و کارائیب)؛ و لوگزامبورگ و آلمان (کشورهای اروپای غربی) می¬باشند و رای¬گیری کشورهایی از حوزه آسیا و اقیانوسیه با پیشنهاد آمریکا بصورت محرمانه صورت گرفت که شامل پاکستان، امارات متحده، ترکمنستان، ساموا و جمهوری اسلامی ایران بودند. ایران با 36 رأی از 54 رأی شورای اقتصادی و اجتماعی به عضویت هیئت اجرایی نهاد زنان ملل پذیرفته شد. ایران در سال 2010 نیز کاندیدای عضویت در هیات مزبور بودکه بدلیل اقدامات انجام گرفته از طرف هیات¬های اروپایی و امریکایی، کشور تیمور شرقی بعنوان گزینه جایگزین انتخاب گردید. دوره عضویت ایران از ژانویه 2016 آغاز می شود و بمدت سه سال ادامه خواهد داشت.
هیچ یک از انتخابهای انجام شده در این دوره به اهمیت راهیابی جمهوری اسلامی ایران به هیات اجرایی نهاد سازمان ملل نبوده است. کرسیهای بسیاری از بدنه سازمان ملل به ایران داده شده است… از اول ژانویه سال آینده، ایران عضو هیات اجرایی نهاد زنان سازمان ملل، هیات اجرایی صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف)، عضو کمیسیون پیشگیری از جرم و عدالت قضایی و کمیسیون مبارزه با مواد مخدر خواهد بود. و این در حالی است که 22 درصد از بودجه جاری سازمان ملل را مالیات دهندگان آمریکایی می پردازند والبته میلیونها دلار هم به اضافه این مقدار به این نهاد اعطاء می کنند.
اهمیت راهیابی جمهوری اسلامی ایران به هیات اجرایی نهاد زنان سازمان ملل البته جنبه های متفاوتی دارد که یادداشت پیش رو به مرور بخشی از آن می پردازند:
1. حضور ایران در هیات اجرایی نهاد زنان دایره نفوذ و نظارت ایران را به صورت ذاتی در این نهاد افزایش خواهد داد و امکان فعالیت کنشگرانه آن را در انتقال ایده ها و مواضع جمهوری اسلامی بیش از پیش فراهم خواهد نمود.
2. هیات اجرایی نهاد زنان مانند دیگر هیئات اجرایی زیر مجموعه مجمع عمومی سازمان ملل متحد و اکوسوک دارای دایره وظایف و اختیاراتی است که اهم آن بدین شرح است:
• جمع آوری اطلاعات و ارائه راهکارهای مورد نظر به شخص مدیر اجرایی نهاد
• نظارت بر نحوه اجرای سیاستهای استراتژیک، فعالیتهای عملیاتی و تعاملات نهاد زنان سازمان ملل
• تصویب اسناد استراتژیک نهاد زنان سازمان ملل، نظارت بر گزارشهای مالی، مدارک مدیریتی و تعریف سیستمهای ارزیابی جهانی
• تصویب سیاستها و روندهای کلی جهانی نهاد زنان سازمان ملل
• ترتیب دادن تعاملات و همکاریهای بین دولی و همچنین تعاملات نهاد با دفاتر منطقه ای در قالب نهاد زنان سازمان ملل
بدین ترتیب، جدای از ورود به جریانهای مالی و موضوعی نهاد زنان، ایران نیز مانند هر عضو دیگر هیات اجرایی در مقام نظارت و مشارکت در برنامه های اجرایی نهاد با دولتها و سازمانهای بین المللی قرار می گیرد و این می تواند فرصتهای مناسبی را برای طرح مواضع و سیاستهای مورد نظر ایران و سایر کشورهای مسلمان فراهم آورد.
از این منظر همچنین قدرت چانه زنی کشورهای عضو هیات اجرای قابل توجه ایت زیرا در مصوبات این هیات به صورت اجماعی صورت می گیرد و نظرات هر یک می تواند نظرات همه را تحت تاثیر قرار دهد.
3. فرآیند انتخابات انجام شده و مسئله راهیابی ایران نیز خود بحثی قابل تامل است.

• در سال 2015،دفتر منطقه ای آسیا و اقیانوسیه کاندیداتوری جمهوری اسلامی ایران، پاکستان، ساموا، ترکمنستان وامارات متحده عربی را به اکوسوک جهت انتخاب برای هیات اجرایی نهاد زنان سازمان ملل معرفی کرده بود. اما آنچه انتخابات مذکور را درباره کاندیداهای دفتر منطقه ای آسیا و اقیانوسیه از دیگر دفاتر منطقه ای مستثنی کرد، درخواست ایالات متحده برای برگزاری انتخابات آسیا واقیانوسیه به صورت رای مخفی بود که با اعتراضاتی از جمله توسط نماینده روسیه نیز رو به رو شد.
در نهایت با حضور 53 عضو از 54 عضو اکوسوک، و در چنین فضایی جمهوری اسلامی ایران توانست با کسب 38 رای ( براساس اعلام نمایندگی کشورمان نزد سازمان ملل متحد- نیویورک) به هیات اجرایی نهاد زنان راه یابد. لازم به ذکر است، تعداد آرائ دیگر کاندیداهای دفتر آسیا و اقیانوسیه بدین شرح بوده است: ساموآ وامارات متحده عربی (53 رای)، ترکمنستان (52 رای)، پاکستان (49 رای).
• سابقه فعالیتهای ایران در دفتر منطقه ای آسیا و اقیانوسیه نشان می دهد که این بار اول نیست که ایران به ورود به هیات اجرایی نهاد زنان سازمان ملل اقبال داشته است. بلکه درسال 2010 نیز ایران به عنوان کاندیدا مطرح شده و طبق اعلام یو ان دیسپچ، ایران شانس زیادی برای انتخاب داشت که ناگهان تیمور شرقی، کشوری بسیار کوچک و نه چندان با اهمیت، توسط آمریکاییها به میدان آمد و با حمایت ایالات متحده به جای ایران پیروز شد. بنابراین موفقیت 2015 ایران تکمیل فرآیند تلاش ایران برای حضور در هیات اجرایی نهاد زنان محسوب می شود.
• گذشته از رقابتهای جهانی، مسئله دیگری که انتخاب ایران را در هیات اجرایی نهاد زنان دارای اهمیت کرده است، رقابتهای منطقه ای است: اول آنکه، ایران در حالی به عنوان کاندیدا ازسوی دفتر آسیا و اقیانوسیه معرفی شد که تعداد وسیعی از کشورها، به صورت بالقوه و قانونی می توانستند به جای ایران در لیست کاندیداهای دفتر آسیا و اقیانوسیه قرار بگیرند. طبق اعلام نهاد زنان 44 کشور و از آن جمله افغانستان، بحرین، لبنان، کره، مالزی، اندونزی، کویت، قطر، عربستان، هند، چین، ژاپن، بنگلادش و… می توانستند در این منصب قرار بگیرند.
دوم آنکه، عضویت در نهاد زنان سازمان ملل امری کاملا رقابتی محسوب می شود. عربستان در سال 2010 که نام ایران از این دایره حذف شد، با اعطای هزینه هنگفت توانست به عنوان کشور اعطاء کننده یک رای به دست آورد. ایالات متحده (با 26،77 میلیون دلار در سال 2014)، انگلیس (20،7 میلیون دلار در سال 2014)، نروژ ( با 15،92 میلیون دلار در سال 2014)، سوئیس ( 15،5 میلیون دلار در سال 2014)، دانمارک (10،98 میلیون دلار در سال 2014) و سوئد ( 10میلیون دلار در سال 2014) از اعطاء کنندگان اصلی نهاد زنان به حساب می آیندو همواره از این فرصت به نفع خود بهره برده اند اما چند سالی است برای حضور در دایره هیات اجرایی کشورهایی نظیر عربستان و مکزیک نیز وارد این عرصه رقابتی شده اند. عربستان در ال 2013، 1 میلیون دلار تنها به نهاد زنان سازمان ملل کمک نقدی کرده است.
در نهایت، با توجه به نکات ذکر شده به نظر می رسد حضور جمهوری اسلامی ایران در نهادهای گوناگون سازمان ملل متحد بخصوص در نهاد زنان خود فاکتور قدرت و افزایش چانه زنی محسوب می شود. اکنون با کسب این موفقیت، به نظر می رسد تعریف نقشه راه دقیق برای تعیین حوزه های مشارکت و طرح برنامه ها و سیاستهای مورد نظر جمهوری اسلامی ایران در این نهاد از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره می توانید به پایگاه اطلاع رسانی معاونت امور زنان و خانواده ی نهاد ریاست جمهوری به آدرس اینترنتی زیر مراجعه نمایید.
http://women.gov.ir/