با اهدای سلام؛چهار پرسش مطرح فرمودید؛ به ترتیب پاسخشان تقدیم می گردد؛1.رفتار به حرکات ظاهری و جسمی انسان اطلاق می گردد اما اخلاق به ملکات روحی و باطنی انسان گفته می شود که البته در رفتار انسان نیز بروز می یابد. البته مسامحتاً به رفتار افراد نیز اخلاق گفته می شود اما اگر بخواهیم دقیق صحبت کنیم چنانچه راغب در مفردات نوشته اخلاق جمع خلق است (یه ضم خاء) که به ویژگی های باطنی انسان اطلاق می گردد در مقابل خلق(به فتح خاء) که به ویژگی های ظاهری افراد گفته می شود. اضافه می گردد که در مکاتب اخلاقی مدرن در مغرب زمین به دلیل عدم شناخت نسبت به لایه های باطنی وجود انسان، منظور از اخلاق همان رفتار است.
2و3. انسانی که در جامعه زیست می کند عموم رفتارهایش اجتماعی است، اصولاً اخلاق در جامعه معنا پیدا می کند. اما معمول است که رفتارهای عبادی انسان (به معنای خاص عبادت) مانند روزه را رفتار فردی می نامند. گرچه بهتر آن است که بگوییم رفتارهای ما مثلاً نماز یا خدمت به خلق کدام بعدش فردی و کدام بعدش اجتماعی است. رفتار اجتماعی هم مانند رفتاری که شما با مدیر یا زیر دست یا مشتری خود دارید مثلاً احترام می گذارید یا محبت می کنید یا جزیی تر همان سلام یا لبخند ابتدای صبح.
4. مثلاً کسی که زاهد است یا قانع است، این از مصادیق اخلاق فردی است. همچنین کسی که شجاع است یا حکیم است و حازم، اینها از مصادیق اخلاق فردی هستند. گرچه ابعاد اجتماعی نیز می توان برای آن ها لحاظ کرد. همانطور که عرض شد این تقسیم بندی راهگشا و کارآمد نیست. بهتر است بگوییم ابعاد فردی فلان خلق و ابعاد اجتماعی آن کدام است. در مورد پایان نامه هم پیشنهاد می گردد ابتدا مشخص بفرمایید طبق کدام یک از مکاتب اخلاق فلسفی یا اخلاق عرفانی می خواهید به توصیف رفتار و اخلاق اهل بیت علیهم السلام بپردازید. در هر کدام از این مکاتب صفات متفاوتی برای انسان کامل در نظر گرفته می شود. یکی از تسلیم و توکل و رضا سخن می گوید و دیگری از شجاعت و سخاوت و حکمت. مثلا کتاب امام خمینی ره به نام شرح حدیث جنود عقل و جهل را بخوانید تا 75 صفت نامبرده در آن را چه رذایلت و چه فضیلت فرابگیرید. همچنین اگر خواستید بیشتر کار کنید باید صفات را نه در عرض یکدیگر بلکه به صورت درختی بتوانید ترسیم کنید که در آن برخی اصل و برخی فرعی اند. عدالت یا تقوا در عرض صداقت یا عجله نیست. موفق باشید.
برای مطالعه بیشتر: ر.ک : بنیاد اخلاق، مجتبی مصباح، انتشارات موسسه امام خمینی ره. همچنین فلسفه اخلاق از ویلیام فراکنا و کتابی به همین نام از هلمز.