اذن خروج زن از منزل

البته چنین نیست که همواره خروج زن از خانه، نیازمند اذن شوهر باشد؛ به نظر مشهور فقها و به فتواى امام نیز اگر در ضمن عقد نکاح شرط شود که زن اجازه خروج از منزل را داشته باشد و نیازمند اذن و اجازه شوهر نباشد و یا این که عقد مبنى بر اجازه خروج زن از منزل انجام شده باشد (مانند این که زن اشتغال به کار در خارج از منزل داشته و شوهر هم مى دانسته و مخالفت نکرده و عقد ازدواج هم در همین اوضاع و احوال و با علم و آگاهى و توافق ضمنى و یا صریح انجام بگیرد؛ در این دو صورت (شرط ضمن عقد و عقد مبنى براى جواز خروج زن) نیازمند اذن شوهر نیست و او نمى تواند از خروج زن ممانعت کند؛ مگر این که مفسده اى در بین باشد که در این صورت از باب دیگرى و به خاطر حکم دیگرى شوهر مى تواند جلوگیرى کند. هم چنین اگر مردى حقوق اقتصادى زن را تأمین نکند و زن مجبور شود که براى تأمین مخارج خود کار کند، خروج او از منزل براى کار جایز است. هم چنین است خروج زن براى هر امر لازم و واجب عقلى و شرعی مانند احقاق حق؛ دادخواهى و شکایت در دادگاه یا اداى شهادت و امثال آن.
بنابراین نیاز به اجازه شوهر در صورتى است که هیچ ضرورت عقلى و شرعى در کار نباشد و این حکم خود داراى فلسفه هاى متعددى مى باشد از جمله این که:
یک. مدیریت مرد

نظام خانواده در اسلام، نظامى شورایى با سرپرستى و مدیریت اجرایى مرد است. این نگا: جعفرى، محمدتقى، زن از دیدگاه امام على علیه السلام، ص 51. مسئله تکالیفى را بر دوش هر یک از اعضاى خانواده مى گذارد و حقوقى را براى آنها مقرر مى کند؛ از جمله اینکه مرد، باید در جهت تأمین نیازمندى هاى خانواده و ایجاد زمینه رشد، تعالى و سلامت مادّى و معنوى آن تلاش کند. از طرف دیگر مسئولیتى بر دوش دیگر اعضا در برابر مرد ایجاد مى کند که از جمله آنها، کنترل پذیرى رفت و آمدها و هماهنگى آن با مرد است. به عبارت دیگر هر اجتماعى – کوچک باشد یا بزرگ – نیاز به مدیریت دارد. کانون خانواده، بنیادى ترین اجتماع انسانى است که سعادت و انحطاط آن، نقش زیادى در سعادت و انحطاط کلى جامعه ایفا مى کند. در این اجتماع کوچک ولى مهم – که مدیریت و سرپرستى آن با مرد است – سعه صدر، مشارکت دهى سایر اعضا، رعایت حقوق آنها و حکومت بر دل و اعمال اقتدار (به جاى قدرت) لازم مى باشد. از این رو شوهر وظیفه دارد بداخلاقى نکند، مانع خروج همسرش براى انجام کارهاى لازم نشود و به گونه اى رفتار کند که مصداق «حسن معاشرت» باشد. در مقابل دیگر اعضاى خانواده نیز باید هماهنگى لازم را با مرد داشته باشند و او را در جهت مدیریت بهینه خانواده یارى رسانده و حقوقش وى را پاس دارند.

دو. تأمین نیاز جنسى

رعایت حقوق مرد، اقتضاى هماهنگى زن در خروج از منزل را دارد. علامه سید محمد حسین فضل اللَّه در تفسیر من وحى القرآن مى گوید: «عقد ازدواج، تعهدهایى را در پى دارد که زن و مرد ملزم به رعایت آنها هستند… بر زن واجب است که به نیازهاى جنسى مرد پاسخ مثبت دهد و مانع مادى و معنوى در برابر رغبت او ایجاد نکند. همین نیاز بیرون رفتن بدون اجازه زن را از منزل ناروا مى نمایاند».سید محمد حسین فضل اللَّه، من وحى القرآن، ج 7 ص 156.

سه. آسیب پذیرى زن

به طور معمول، آسیب پذیرى زن در بیرون از خانه، بیش از مرد است. زن ممکن است مورد تعرض و تجاوز قرار بگیرد، از این رو مرد براى اطمینان خاطر خویش و مصونیت زن، باید در مورد آمد و شد همسرش به خانه و خارج از آن مطلع باشد. با توجه به آسیب پذیرى بیشتر زن، به مرد این حق داده شده که بر این مسئله نظارت داشته باشد. در مقابل مسئولیتى که مرد براى تأمین نیازمندى هاى زندگى دارد، به طور طبیعى و عادى او را به صحنه اجتماع مى کشاند؛ در حالى که زن چنین وظیفه اى ندارد. بنابراین خروج مرد از خانه، امرى الزامى است و اجازه گرفتن در آن بى معنا است (برخلاف خروج زن).