سندرم آنتی فسفولیپید

سندرم آنتی فسفولیپید (Antiphospholipid) هنگامی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه آنتی بادی تولید می کند که باعث لخته شدن خون در بدن فرد مبتلا خواهد شد. این سندرم باعث لخته شدن خون در پاها، کلیه ها، ریه ها و مغز فرد شده و زندگی فرد را به خطر خواهد انداخت. 

در زنان باردار نیز ابتلا به سندرم آنتی فسفولیپید می تواند منجر به سقط جنین و زایمان زودرس شود. در حال حاضر هیچ درمانی برای سندرم آنتی فسفولیپید وجود ندارد اما داروها می توانند تا حد زیادی خطر لخته شدن خون را کاهش دهند.1
 

علت سندرم فسفولیپید

سندرم آنتی فسفولیپید هنگامی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه آنتی بادی تولید می کند که باعث لخته شدن خون در رگ ها می شود. البته آنتی بادی ها به طور طبیعی به بدن در دفاع در برابر مهاجمانی مانند ویروس ها و باکتری ها کمک می کنند اما این سندرم می تواند آنتی بادی های مضری را تولید کند که بدن آسیب می رسانند.

سندرم آنتی فسفولیپید می تواند به دلیل یک بیماری زمینه ای مانند اختلال خود ایمنی، عفونت یا مصرف داروهای خاص به وجود بیاید. البته در مواردی ممکن است این سندرم بدون هیچ علت خاصی بروز پیدا کند.1

علائم سندروم آنتی فسفولیپید

در سندروم آنتی فسفولیپید لخته ممکن است در شریان های مغزی ایجاد شده و با انسداد آنها موجب سکته مغزی شود. از دیگر مشکلاتی که به علت سندروم آنتی فسفولیپید ایجاد میشود ایجاد لخته در شریان های جفت و در نتیجه سقط جنین است. این بیماری یکی از علل عمده سقط جنین هایی است که علت خاص دیگری برای آن پیدا نشده است.

در این بیماری لخته میتواند در وریدها بخصوص وریدهای عمقی ساق ایجاد شود بطوریکه ۲۰-۱۵ درصد علل لخته شدن خون در وریدهای عمقی ساق همین سندروم آنتی فسفولیپید است.

در سندروم آنتی فسفولیپید ممکن است در شریان های تغذیه کننده سر استخوان ران لخته ایجاد شود و این لخته میتوان با انسداد این عروق موجب قطع جریان خون در تمام با قسمتی از سر استخوان ران شود.

قطع جریان خون موجب سیاه شدن سر استخوان ران میشود که از علل مهم درد و محدودیت حرکتی در مفصل ران است. سیاه شدن سر استخوان ران در صورت شدید شدن و پیشرفت میتواند موجب بروز ساییدگی و آرتروز در مفصل ران شود.2
 

عوامل خطر سندرم آنتی فسفولیپید

عوامل خطر در این سندرم شامل موارد زیر می شوند:
 

جنسیت

این بیماری در زنان شایع تر از مردان است.
 

اختلالات سیستم ایمنی بدن

ابتلا به بیماری های خود ایمنی مثل لوپوس یا سندرم شوگرن خطر ابتلا به سندرم آنتی فسفولیپید را افزایش می دهند.
 

عفونت ها

این بیماری در افرادی که مبتلا به عفونت های خاص مانند سفلیس، HIV / AIDS ، هپاتیت C یا بیماری لایم هستند بیشتر دیده می شود.
 

سابقه خانوادگی

این بیماری گاهی اوقات در خانواده ها شایع بوده و می تواند بیشتر اعضای یک خانواده را درگیر کند.

علاوه بر آن مصرف برخی از داروهای خاص با سندرم آنتی فسفولیپید مرتبط هستند. این داروها عبارتند از:

هیدرالازین برای فشار خون بالا

داروی تنظیم کننده ضربان قلب کینیدین

داروی ضد تشنج فنیتوئین (دیلانتین)

آنتی بیوتیک آموکسی سیلین

همچنین ممکن است بدون داشتن هیچ علامت و نشانه ای دارای آنتی بادی های مرتبط با سندرم آنتی فسفولیپید باشید.

با این حال داشتن این آنتی بادی ها خطر لخته شدن خون را به ویژه در موارد زیر افزایش خواهند داد:

باردار بودن

برای مدت طولانی بی حرکت بودن مانند استراحت در رختخواب یا نشتن در طول پروازهای طولانی

عمل جراحی

سیگار کشیدن

استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی

استروژن درمانی در دوران یائسگی

بالا بودن سطح کلسترول و تری گلیسرید.1

زمان مراجعه به پزشک

در صورتی که دچار خونریزی بدون علت از بینی یا لثه ها شدید، بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید. همچنین یک دوره قاعدگی غیر منتظره با خونریزی بیش از حد، استفراغ خونی یا مدفوع به رنگ قرمز روشن یا درد غیر قابل توضیح شکم از جمله موارد نگران کننده ای است که بهتر است برای پیگیری آن به پزشک مراجعه کنید.

در صورت مشاهده علائم و نشانه های زیر بهتر است به اورژانس مراجعه کنید:
 

سکته مغزی

بروز لخته در مغز می تواند باعث بی حسی ناگهانی، ضعف یا فلج صورت، بازو یا پا شود. ممکن است در صحبت کردن یا درک گفتار، بینایی و سردرد شدید دچار مشکل شوید.
 

آمبولی ریوی

اگر لخته ای در داخل ریه ها به وجود بیاید ممکن است باعث تنگی نفس ناگهانی، درد قفسه سینه و سرفه های مخاطی شود.
 

ترومبوز ورید عمقی (DVT)

علائم و نشانه های ترومبوز ورید عمقی شامل تورم، قرمزی یا درد در پاها یا بازوها می شود.2
 

تشخیص سندرم آنتی فسفولیپید

در تشخیص این بیماری پزشک متخصص از دو نوع آزمایش خون که یکی میزان آنتی بادی ضد فسفولیپید (alp) و دیگری اندازه گیری تعداد پلاکت های خون است کمک گرفته و بعد از بررسی های لازم به تشخیص نهایی خواهد رسید.

معمولا 40 درصد افراد دارای بیماری لوپوس آنتی بادی های ضد فسفولیپید در خونشان دیده می شود ولی فقط در نیمی از آن ها لخته خون و ترمبوز به وجود می آید.3
 

درمان سندرم آنتی فسفولیپید

برای درمان این بیماری پزشک متخصص از داروهای ضد انعقاد خون مانند: هپارین، وارفارین، آسپرین استفاده می کند اما راه کارهای پیشنهادی زیر را هم بهتر است در نظر داشته باشید :

1- انجام ندادن ورزش هایی که ممکن است خطرناک باشد و یا سبب زمین خوردن گردد.

2- استفاده از مسواک نرم و نخ دندان های مومی.

3- اصلاح ریش با ریش تراش برقی.

4- احتیاط در به کار بردن از وسایل تیز و برنده.3
 

عوارض سندرم آنتی فسفولیپید

با توجه به اینکه کدام اعضای بدن فرد تحت تأثیر لخته شدن خون قرار گرفته و انسداد جریان خون تا چه حد شدید باشد، این بیماری می تواند باعث آسیب دائمی به اعضای بدن یا حتی مرگ فرد شود.

به طور کلی عوارض جانبی سندرم آنتی فسفولیپید شامل موارد زیر می شود:
 

نارسایی کلیه

این عارضه می تواند ناشی از کاهش جریان خون به کلیه های شما باشد.

سکته مغزی

کاهش جریان خون به بخشی از مغز می تواند باعث سکته مغزی و در نتیجه آسیب دائمی عصبی مانند فلج جزئی و از دست دادن قدرت گفتار شود.
 

مشکلات قلبی عروقی

لخته خون در پای شما می تواند به دریچه های موجود در رگ ها آسیب رسانده و باعث شود تا خون به قلب بازگردد. این عارضه می تواند باعث تورم مزمن و تغییر رنگ در پاها منجر شود. یکی دیگر از عوارض احتمالی نیز آسیب به قلب است.
 

مشکلات ریه

این ها می توانند شامل فشار خون بالا در ریه ها و آمبولی ریوی شود.
 

عوارض جانبی بارداری

این موارد می تواند شامل سقط جنین، زایمان زودرس، رشد آهسته جنین و فشار خون بالا در دوران بارداری (پره اکلامپسی) شود.

در موارد نادر فرد ممکن است در مدت زمان کوتاهی چندین بار دچار لخته شدن خون در اندام های متعدد شده و در نتیجه عوارض جانبی قابل توجهی داشته یا حتی موجب مرگ فرد شود.1

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.iranorthoped.com
3.www.moradkhan.com