اصول گرايي يعني چه؟

اصول گرايي به حركت و انديشه اي مي گويند كه به ارزشهاي اوليه اسلامي معتقد است و پيروزي و بهروزي كشورهاي اسلامي را در بازگشت و تمسك به آن ارزشها مي داند. نه از الگوي كشورهاي غربي پيروي مي كند و نه از الگوي كشورهاي شرقي، اين واژه معمولاً از سوي رسانه هاي گروهي غربي براي اشاره به جنبش هاي اسلامي، احياء گري اسلامي، اصول گرايي اسلامي، رستاخيز اسلامي و يا بيداري اسلامي بكار رفته است، احياء گري اسلامي بمعني بازگشت به اصول بي آلايش اسلامي، بازگشت به قرآن و سنت نبوي ـ صلي الله عليه و آله ـ در سطوح مختلف فردي و جمعي است.
رهبر معظم انقلاب اسلامي در مورد ويژگي و مفهوم اصول گرايي مي گويند: اصول گرايي يعني اصول مستدّل منطقي را قبول داشتن و به آنها پايبند ماندن و رفتارهاي خود را با آن اصول تطبيق كردن مثل شاخصهايي كه انسان را در يك جاده هدايت مي كنند.«إنَّ الّذين قالوا ربّنا الله ثمّ استقاموا»[1].اين استقامت كردن اصول گرايي است.
متأسفانه يك عده اصول گرايي را با تحجر اشتباه گرفته و خيال كرده اند كه اصول گرايي يعني تحجر در حالي كه اصول گرايي بمعناي تحجر نيست، معناي تحجر اينست كه از هر آنچه به صورت يك باور در ذهن انسان وارد شده بدون اينكه پايه هاي استدلالي و استناد مستحكمي داشته باشد بي دليل و متعصبانه دفاع كردن. چنانچه در آيه شريفه آمده است «إذ جَعَلَ الّذينَ كفروُا في قُلوبُهُم الحَميَّةَ حَميَّةَ الجاهِليَّةِ.»[2] ،«حميّة الجاهليّة» گريبان كساني را مي گيرد كه آنها جاهلانه از يك چيز دفاع مي كنند. اصول گرايي با اين دفاع جاهلانه و حميت متعصبانه و متحجرانه اشتباه نشود.[3] مقام معظم رهبري همچنين در فراز ديگري خاطر نشان مي كنند:
اصول گرايي اسلامي متكي به منطق و عقل و استدلال و تجربه و شوق آزادي خواهي و استقلال خواهي يك ملت مي شود.[4]همچنين فرمودند: کنار نيامدن با ظالم , رشوه نپذيرفتن از زورمند و زرمند , پا فشردن برحقيقت , اينها چيزهايي است که هيچ وقت در دنيا کهنه نمي شود . در شرايط و اوضاع و احوال گوناگون , اينها هميشه با ارزش است , ما اينها را بايد دنبال کنيم , اصول اينهاست . اين که مي گوييم حکومت اصولگرا , يعني پيرو و پايبند به چنين ارزش هاي ماندگاري که هرگز کهنگي پذير نيست .[5]خلاصه مي توان گفت: كه اصول گرايي اسلامي ايده و حركتي است كه به ارزشهاي اوليه اسلامي معتقد و پايبند است و پيروزي و بهروزي كشورهاي اسلامي را در بازگشت به آن ارزشها و تمسك به آن ارزشهاي اصيل و پيروي از قرآن و سنت نبوي ـ صلي الله عليه و آله ـ مي داند و از الگوهايي كه كشورهاي غربي يا شرقي ارائه مي دهند پيروي نمي كنند بلكه عليه آن الگوها بطور پنهان و آشكار با جهاد مبارزه مي كنند، در مقابل اين واژه كه بار مثبت و ارزشي دارد، واژه بنياد گرايي است كه كاربرد منفي دارد. از سوي رسانه هاي گروهي غربي براي بد نام كردن و تضعيف و توهين نهضتهاي اسلامي آنها را بنيادگرا، سطحي نگر، متمسّك به ظاهر و داراي افكاري بسته و منجمد معرفي مي كنند.

معرفي منبع جهت مطالعه بيشتر:
1. ويژگي مديران اصول گرا، اكبر مظفري، دفتر جريان شناسي تاريخ معاصر، 1384.

پي نوشت ها:
[1] . احقاف/13.
[2] . فتح/26.
[3] . بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي حضرت آية الله خامنه اي در جمع اعضاي انجمن اهل قلم، 7/11/1381.
[4] . بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي حضرت آية الله خامنه اي، 15/5/1382.
[5] . بيانات مقام معظم رهبري در خطبه هاي نماز جمعه تهران : 16/ 9/ 1380)