خانه » همه » مذهبی » اقبال و ادبار

اقبال و ادبار


اقبال و ادبار

۱۳۹۴/۰۳/۳۰


۷۸۸ بازدید

حضرت امیر در حدیثی (از نهج البلاغه) می فرمایند: «برای قلوب روی آوردنی است و روی گرداندنی پس هنگام روی آوردن، آنرا به انجام مستحبات وادار کنید و هنگام روی گردانیدن به واجبات قناعت ورزید» و در جای دیگری می فرمایند: «افضل الاعمال ما اکرهت نفسک علیک»
می خواهیم بدانم اگر بخواهی بر طبق حدیث دوم عمل کنی می بایست بنگری که نفس تو از چه عملی کراهت بیشتری دارد و او را به انجام همان عمل وادار کنی تا به فضیلت «افضل الاعمال» نائل شوی. اما در این صورت ما مفاد حدیث اول را نادیده گرفته ایم که می فرمایند در موقع روی گرداندن دل و نفس او را مجبور به اعمال مستحب نکن. این تناقض به چه صورت حل خواهد شد؟
طبیعتأ عملی که نفس بر آن کراهت داشته باشد موجب روی گردانی خواهد شد بنابراین انجام آن عمل طبق حدیث دوم «افضل الاعمال» است یا طبق حدیث اول باید آنرا به کناری گذاشت و از انجام آن صرفنظر کرد؟

نکته ای که در این دو حدیث امیرالمؤمنین(ع) قابل توجه است این است که در حدیث اول سخن از قلب است و حالات آن که اقبال و ادبار باشد و در حدیث دوم سخن از نفس که همان نفس اماره است می باشد که به کارهای بد امر می کند و از آن خوشش می آید و از طاعات و کارهای خوب نهی می کند و از آن بدش می آید.
با توجه به این نکته مراد از حدیث دوم این است که: هر عملی از اعمال خوب که نفس انسان به آن راغب نیست و از آن بیشتر بدش می آید، آن عمل انسان را به خداوند نزدیکتر می کند ولی در حدیث اول سخن از قلب است و حالات آن که اقبال و ادبار باشد و این دو حالت قلب برای اولیای واقعی خداوند و مؤمنان حقیقی روی می دهد و شاید بتوان گفت در حالتی که برای قلب آنان ادبار حاصل شده است که مأمور به اکتفای به فرایضند اگر به نوافل نیز مشغول شوند نفس آنان نه تنها ناراحت نمی شود بلکه خوشحال هم هست چون عبادت خداوند را آن گونه که باید انجام دهد انجام نداده و به همین جهت نفس او خوشحال است. بنابراین آنچه مورد ابتلای ماست همان حدیث دوم است که هر عملی را که نفسمان از آن کراهت دارد خوب است آن را انجام دهیم و حدیث اول حالات اولیای واقعی خداوند است، که ما آن حالات را درک نکرده ایم و اصلا حالت اقبال و ادبار قلب برای ما ملموس نشده است که چگونه است.

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد