در روایات زیادی آمده است که نبی اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم افضل از جمیع مخلوقات است و بعد از ایشان حضرت علی علیه السلام افضل از همه است و این به خاطر نبوت و یا امامت نیست چرا که دیگران نیز آنها را داشتند. نبوت و امامت منصب است ولی ولایت مقام و مرتبه وجود است. در روایات آمده است که اهل بیت علیهم السلام به همه اعظم عالمند جز یک حرف که مختص خداست. یعنی اهل بیت علیهم السلام مظهر کل اسم اعظمند، مظهر اسم اعظم جامع الله هستند . طبق روایات اولین مخلوق نور وجود نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بود و بعد از آن نور علی علیه السلام بود که از نور پیامبرصلی الله علیه و آله آفریده شد و بعد از او نور باقی اهل بیت بود. و بعد از آن نور انبیاء بود. اول عالم ربوبیت و عالم اسماء و صفات حق است و بعد از آن عالم عقل و بعد از آن عالم مثال یا برزخ و در آخر عالم ماده. موجودات از بالا به پایین سیر می کنند تا به عالم ماده می رسند.
معصومان علیهم السلام از جهات اساسی مشترکند مانند علم، عصمت، نور واحند و انجام مسؤلیت به طوری که هر کدام اگر در زمان دیگر بود همان رفتار را انجام می داد.اما با توجه به تفاوت موقعیت ها، هر یک در این دنیا مشکلات بیشتری را تحمل کردند و بروز و ظهور بیشتری داشته اند متناسب با آن، از مقامات ویژه ای نیز بهره مند خواهند شد. چنان که در میان امامان، امام علی علیه السلام و امام حسین علیه السلام و امام مهدی عجل الله فرجه از این جهت موقعیت خاصی داشته اند و بروز و ظهور بیشتری داشته اند. در نتیجه از جهت اعتقاد به مقام امامت میان امامان تفاوتی نیست اما از جهت فرصت فعالیت در دنیا با یکدیگر تفاوت داشته اند و به تناسب آن توسل به آنها سفارش می شود. و حتی چه بسا در برخی مشکلات اثر خاصی داشته باشند. به طور مثال برای رفع گرفتاری های مادی توسل به امام جواد علیه السلام بسیار مؤثر است و برای رفع گرفتاری ها و غم ها توسل به امام موسی علیه السلام مؤثرتر می باشد و برای شفاعت و آمرزش گناهان توسل به امام حسین علیه السلام اثر بیشتری دارد. و تمام اینها به دلیل تفاوت ظهور و بروز آنان در عالم دنیا می باشد.
در جاى خود به اثبات رسیده که هر فیضى که از جانب خداى سبحان نازل مى شود، با حفظ ترتیب درجات است؛ چنان که هر فیضى هم که به سوى خداى سبحان رجوع مى کند، به ترتیب درجات است. از این رو، اولین فیض در «قوس نزول»، آخرین فیض نیز در «قوس صعود» خواهد بود. بر این اساس از آن جا که قرآن کریم، رسول خدا را خاتم پیامبران علیهم السلام دانسته است ( احزاب (33)، آیه 40.) و روایات، وجود مقدس نبى اکرم صلی الله علیه و آله را نخستین کسى مى داند که در قوس صعود به لقاى خداوند بار مى یابد. (انا اول وافد على ربّى) ؛ ( بحارالانوار، ج 25، ص 1 و ج 36، ص 280.) مى توان چنین نتیجه گرفت که مخلوق اول، رسول خدا صلی الله علیه و آله است و او واجد همه مزایاى مشترک و مزایاى فرد فرد پیامبران و بعضى از خصایص ویژه است که آنان فاقد آن بوده اند. این نوع آیات و روایات، همچنین بیانگر این حقیقت است که تا روز قیامت، احدى بهتر از پیغمبر صلی الله علیه و آله نخواهد آمد؛ زیرا آن حضرت انسان کاملى است که اگر میلیون ها سال نیز بگذرد، کامل تر از او نخواهد آمد و اگر کامل تر از ایشان یافت مى شد، حتماً او به مقام خاتمیّت مى رسید. چون تالى باطل است، مقدّم هم باطل خواهد بود؛ یعنى، چون کسى جز رسول خدا صلی الله علیه و آله به خاتمیت نرسیده است، مشخص مى شود که کامل تر از آن حضرت نیز وجود ندارد. به همین جهت از معصومان علیهم السلام، نقل شده است: «ما حالاتى داریم که نبى مرسل و ملک مقرب هم به آن راه ندارند» ( همان، 79، ص 343.) و این کلامى متین است؛ زیرا کسى که در «قوس نزول»، اولین فیض و در «قوس صعود» آخرین و کامل ترین آن است؛ نه نبى مرسل به مرحله او بار مى یابد و نه ملک مقرب راه پیدا مى کند. ( تفسیر موضوعى قرآن کریم، ج 8، ص 53 و 24؛ ج 9، ص 233.)
منتهى در عشق چون او بود فرد
پس مر او را ز انبیا تخصیص کرد
گر نبودى بهر عشق پاک را
کى وجودى دادمى افلاک را
( مثنوى، دفتر 5، ابیات 2738 – 2739.)
از سوی دیگر با توجه به این حقیقت که اماماند بمنزله پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم اند. (اصول کافی، ح 702) و نفس آنان نفس نبی اکرم صلی الله علیه و آله می باشد. (نگا: موسوعه الامام علی ابن ابی طالب، ج 8، صص 9_12) می توان اذعان کرد که مقام ائمه علیهم السلام به دلیل قرابت و منزلت و مکنت وجودی با رسول اکرم صلی الله علیه و آله از انبیاء دیگر برتر و به استناد قوس فوق الذکر نیز مقام آنها بین هم ترتیبی و به حسب تقدیم است.