اوج گیری تنش بین آمریکا و چین در دریای جنوبی

مناقشات ارضی در دریای جنوبی چین روز به روز ابعاد وسیعتری به خود می گیرد. دریای جنوبی چین پس از پنج اقیانوس جهان، بزرگترین ناحیه دریایی جهان محسوب می شود. جزایر زیادی این دریا وجود دارند که رقابت فراوانی برای تصاحب این جزایر میان کشورهای ساحلی وجود دارد. فیلیپین، ویتنام، تایوان و چین کشورهای ساحلی هستند که تلاش می کنند در این زمینه گوی سبقت را از یکدیگر بربایند.

رقابت این کشورها تنها بر ادعای مالکیت جزایر خلاصه نمی شود. آنها با ساخت جزایر مصنوعی تلاش می کنند ادعای خود را تثبیت کنند. این در حالی است که آمریکا نیز در راستای ایجاد محدودیت برای بسط قدرت چین در این منطقه حضور فعالی دارد. واشنگتن، پکن را به پیگیری برنامه احیای زمین (خشک کردن دریا و تبدیل آن به جزایر مصنوعی) در مجمع الجزایر اسپراتلی در دریای چین جنوبی متهم و اعلام کرده است ادعاهای ارضی چین در جزایر مصنوعی می تواند به نظامی شدن بیشتر منطقه منجر شود. در واقع نگرانی آمریکا این است که پکن با افزایش حضور نظامی در دریایی چین، دست بالا را در این منطقه استراتژیک داشته باشد. آمریکا اخیرا مدعی شد چین با ساخت جزیره مصنوعی تلاش دارد توپخانه و تجهیزات نظامی در آن مستقر کند.

این درحالی است که پکن از اقدامات خود در دریای جنوبی دفاع کرده و می‌گوید، واشنگتن پکن را به اقدامی متهم می‌کند که سایر کشورها نیز دست به آن می‌زنند اما در برابر آنها سکوت می‌کنند. کاخ سفید طی سال های اخیر تلاش کرده از کشورهایی که با پکن در خصوص مالکیت بخش هایی از دریای چین اختلاف دارند، پشتیبانی می کند.

همان طور که گفته شد فیلیپین، ویتنام، مالزی و برونئی با چین بر سر مالکیت بخش هایی از دریای جنوبی چین اختلاف دارند و از بین کشورهای مدعی مالزی و برونئی بنا به ملاحظاتی کمتر در پی طرح ادعای ارضی خود هستند، اما فیلیپین و ویتنام طی یکسال گذشته تنش های زیادی با پکن داشته اند.

در این راستا ویتنام و آمریکا که دشمنی آنها در سال های ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۵ باعث جنگ بین دو کشور شد، اخیراً توافقنامه همکاری نظامی امضا کردند. همچنین آمریکا بزرگترین تامین کننده تجهیزات و آموزش های نظامی به فیلیپین است که پیش تر چندین قرارداد همکاری نظامی و خرید تسلیحاتی بزرگ نیز در این خصوص با واشنگتن امضا کرده است.

تحولات آینده

به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، یکی از مهم ترین نقاط کانونی و بحرانی نظام بین الملل در آسیای شرقی و آسیای جنوب شرقی بین بازیگران بین المللی هست و امریکا در تلاش است تا مانع از قدرت یابی چین شود و اجازه نفوذ ژئوپلتیک را از این کشور بگیرد. با این حال نمی توان انکار کرد که چین در سالهای اخیر ظرفیت های نظامی خود را به طرز بی سابقه ای افزایش داده است.

دولت آمریکا در ابتدای سال جاری میلادی بازبینی جدید راهبرد دفاعی خود برای قرن ۲۱ را اعلام کرد که یکی از مهمترین نکات مطرح شده در راهبرد مذکور تاکید بر تمرکز آمریکا به شرق آسیا و با هدف مهار توان رو به رشد چین در دو حوزه نظامی و اقتصادی بود.

در همین راستا روزنامه گلوبال تایمز، متعلق به دولت چین هشدار داد که جنگ بین امریکا و چین اجتناب ناپذیر است مگر اینکه واشنگتن اصرار بر توقف پروژه های ساخت و ساز پکن در دریای چین جنوبی را متوقف کند. این روزنامه در سرمقاله روز دوشنبه خود نوشت: «اگر خواست امریکا این است که چین فعالیت های خود را متوقف کند جنگ بین دو کشور در دریای چین جنوبی اجتناب ناپذیر است.»

اما به نظر می رسد اگر چه چین حاضر به کوتاه آمدن جدی از منافع خود در دریای جنوبی نمی باشد و بعید است به تلاش های خود در راستای برنامه احیای زمین پایان بدهد اما این که پکن پیشقدم آغاز یک درگیری باشد نیز دور از انتظار است؛ چرا که این امر با سیاست خیزش مسالمت آمیز این کشور در تعارض است.