خلاقیت چیست ؟

خلاقیت مهمترین و اساسی ترین قابلیت و توانایی انسان و بنیادی ترین عامل ایجاد ارزش است که در همه ابعاد و جوانب زندگی وی نقش کاملا حیاتی ایفا می کند.

خلاقیت و نوآوری از والا ترین ویژگی های انسان است.

همه علوم ، تولیدات ، فناوری ها ، صنایع ، ابداعات ، اختراعات ، هنر ها ، ادبیات ، موسیقی ، معماری و به طور کلی اساس انواع تمدن ها از ابتدا تاکنون و کلیه دستاورد های بشری ، جلوه های گوناگون خلاقیت و نوآوری است.

تمدن انسان و زندگی وی بدون خلاقیت امکان پذیر نیست.

مفهوم خلاقیت

خلاقیت مفهومی است که تعریف‌های آن در طول زمان تغییراتی کرده‌است و پژوهشگران مختلف تعاریف متعددی برای آن ارائه نموده‌اند که البته اشتراک معنایی زیادی دارند.

به عنوان مثال تورنس، خلاقیت را به عنوان نوعی مسئله‌گشایی مد نظر قرار داده‌است. به نظر وی تفکرِ خلاقِ مختصر عبارتست از فرایند حس کردن مسائل یا کاستی‌های موجود در اطلاعات، فرضیه‌سازی دربارهٔ حل مسائل و رفع کاستی‌ها، ارزیابی و آزمودن فرضیه‎ها، بازنگری و بازآزمایی آن‌ها و سرانجام انتقال نتایج به دیگران.

خلاقیت شامل تولید چیزی است که هم اصیل و هم ارزشمند باشد و نشأت گرفته از فرایندهای خودآگاه و ناخودآگاه انسان می‌باشد. از نظر یک دیدگاه علمی محصولات تفکر خلاق گاهی اوقات به تفکر واگرا ارجاع داده می‌شود. همانند دیگر پدیده‌ها در علم یک دیدگاه یا تعریف یگانه از خلاقیت وجود ندارد و به‌طور متنوع به موارد زیر منسوب شده‌است: فرایند شناختی، محیطی اجتماعی، ویژگی فردی، شانس و همچنین مواردی مانند نبوغ، بیماری‌های روانی و شوخ‌طبعی پیوند داده شده‌است.

تعریف مناسب دیگر فرایند فرضیات شکسته است تفکرات خلاق زمانی تولید می‌شود که شخص پیش‌فرض‌ها را کنار گذاشته و یک دیدگاه جدیدی را جستجو کند که دیگران به آن نپرداخته‌اند. خلاقیت نیاز به حضور همزمان تعدادی از ویژگی‌ها از قبیل هوش، پشتکار، غیرمتعارف بودن و توانایی تفکر به سبکی خاص دارد. خلاقیت، خودکار و بدون زحمت و تلاش است و غالباً همچون تصورات ذهنی خودانگیخته به وجود می‌آید.1

اگر دوست دارید ذهنی خلاق داشته باشید، در ادامه این مطلب با ما همراه شوید تا ببینید چگونه خلاق باشیم.

خود را با انجام تمرینات خلاقانه به‌چالش بکشید

تست ۳۰ دایره را انجام دهید

این کار را می‌توانید سر کار و زمانی که کسل و خسته شده‌اید انجام دهید. با این کار، می‌توانید قدرت تفکر سریع و خلاقیت را دوباره به‌دست آورید. برای شروع، ۳۰ دایره روی کاغذ بکشید. سپس سعی کنید در یک دقیقه، تا جایی که می‌توانید دایره‌ها را به نقاشی‌های مختلف تبدیل کنید. این کار را بارها تکرار کنید و هر بار سعی کنید رکورد خود را بشکنید.

در وقت آزادتان، نقاشی‌های ساده بکشید

نقاشی کردن معمولا کاری برای گذراندن اوقات بیکاری در زمان بچگی به‌نظر می‌رسد، درحالی‌که این کار حتی در بزرگسالی هم باعث افزایش خلاقیت می‌شود. این کار با افزایش توجه شما به محیط اطراف و افزایش ارتباط شما با دنیا، خلاقیت را افزایش می‌دهد. نقاشی کردن باعث می‌شود که با فعالیت‌هایی که انجام می‌دهید، ارتباط‌تان را حفظ کنید. هر چقدر توانایی شما در به تصویر کشیدن اطراف بیشتر باشد، خلاقیت بیشتری خواهید داشت.

داستانک بنویسید

داستانک یا داستان کوتاه کوتاه (Flash fiction) درواقع داستان‌ بسیار کوتاهی است که معمولا بیشتر از ۱۰۰ کلمه نمی‌شود. نوشتن این داستانک‌ها خلاقیت شما را افزایش می‌دهد، چون مجبورتان می‌کند داستانی بسیار کوتاه را با کمترین تعداد کلمات به‌نحوی بازگو کنید که دارای ابتدا، انتها و بدنه‌ی کامل باشد. علاوه‌بر این، این تکنیک به شما کمک می‌کند که یاد بگیرید اطلاعات ضروری را به شیوه‌ای مختصر و در فضایی محدود منتقل کنید.

موسیقی گوش کنید

گوش دادن به موسیقی یکی از روش‌های ساده‌ای است که با کمک آن می توانید خلاقیت خود را افزایش دهید. این کار به شما کمک می‌کند که بهتر تمرکز کنید و تمرکز کلی شما روی موضوعات مختلف افزایش می‌یابد؛ به‌خصوص موسیقی کلاسیک که تأثیر زیادی بر تمرکز و خلاقیت دارد.
 

با دستان خود چیزی بسازید

وقتی از دستان خود برای تولید و ساخت اشیا و وسایل جدید استفاده می‌کنید، درواقع از تمام حواس خود استفاده کرده‌اید. این کار باعث می‌شود که تفکر خلاق را در وجودتان تقویت کنید. اگر می‌خواهید فرد خلاق‌تری باشید کارهای هنری را دنبال کنید که در آنها از قدرت دستان‌تان استفاده می‌کنید. مثلا بافتنی، خیاطی یا سایر صنایع دستی موردعلاقه‌ی خود را دنبال کنید تا با این کار، خلاقیت‌تان افزایش پیدا کند.

بیشتر مطالعه کنید

کتاب خواندن، یکی از روش‌های عالی برای پرورش ذهن خلاق است. عادت مطالعه به‌طور پیوسته را در خودتان پرورش دهید. کتاب‌هایی از ژانرهای مختلف انتخاب کنید و سبک‌های مختلف نویسندگی را بخوانید. برای اینکه افق‌های خلاقیت‌تان را گسترده‌تر کنید حتما هر روز برای مطالعه وقت بگذارید.

دانش و آگاهی خود را افزایش دهید

تجربه و تخصص خود را توسعه دهید

یکی از بخش‌های خلاقیت این است که در یک زمینه یا موضوع خاص، تجربه و تخصص خود را افزایش دهید و تا جایی که می‌توانید چیزهای جدید یاد بگیرید. این کار را با خواندن مقاله‌ها و تماشای ویدیوها شروع کنید تا اطلاعات خود را در مورد آن افزایش دهید.

برای پذیرش تجربه‌های جدید، آغوش باز داشته باشید

خلاق‌ترین افراد تمایل دارند که ایده‌های مختلف را امتحان کنند، افق‌های دید خود را گسترش دهند و از تجربه‌‌ی آنها شگفت‌زده شوند. در برابر تجربیات جدید و ناآشنا مقاومت نکنید و فرصت‌های جدید را برای تجربه‌ی کارهای خلاقانه از دست ندهید. مثلا در کلاس سفالگری شرکت کنید؛ حتی اگر فکر می‌کنید ممکن است آن را دوست نداشته باشید.

با انجام بازی‌های مختلف، خلاقیت خود را پرورش دهید

هر چقدر بیشتر شبیه کودکان باشید، خلاقیت‌تان افزایش می‌یابد. خودتان را درگیر مشکلات بزرگسالی نکنید و ذهن‌تان را باز کنید. از اسباب‌بازی‌ها و وسایل هنری برای تحریک قدرت تصور و خیال‌پردازی استفاده کنید و ارتباطات جدیدی برقرار کنید. اگر ایده‌های خلاقانه ندارید، سعی کنید یک نقاشی فریبنده بکشید یا با لِگو و خانه‌سازی بازی کنید.

دانش خود را به‌اشتراک بگذارید و آن را به دیگران توضیح دهید

مطالعات گوناگون نشان می‌دهد که با آموزش یک مطلب به دیگران، ۹۰ درصد آن چیزی را که آموخته‌اید، به‌خاطر خواهید آورد. اطلاعات و دانش جدیدی را که به‌دست می‌آورید، برای خودتان یا دیگران توضیح دهید. با این کار، این اطلاعات در ذهن‌تان به‌خوبی جای می‌گیرند.
وقتی چیزهای جدیدی یاد می‌گیرید، سعی کنید آن را در ذهن‌تان بارها مرور کنید و برای خودتان توضیح دهید. تصور کنید که در سخنرانی تد، قرار است آن را برای صدها نفر توضیح دهید یا فکر کنید که درحال آموزش به دیگران هستید.

خودتان را وادار کنید که به ایده‌های جدید بیندیشید

در فعالیت‌هایی شرکت کنید که شما را فعالانه به تفکر درباره‌ی ایده‌های مفید جدید وادار می‌کند. مثلا بازی پیوستگی کلمات انجام دهید. به این ترتیب که یک کلمه را روی کاغذ بنویسید و سپس همه‌ی کلمات مرتبط با آن را که به ذهن‌تان می‌رسد یادداشت کنید. سعی کنید بین دو کلمه‌ای که ظاهرا تناسبی ندارند، نکات مشترک پیدا کنید.

برای طوفان فکری، زمان درنظر بگیرید

افزایش خلاقیت، به تمرین، تلاش و طوفان فکری نیاز دارد. درنتیجه باید هر روز برای آن وقتی درنظر بگیرید و در محیطی آرام یا الهام‌بخش، آن را تمرین کنید. مثلا به یک پارک آرام سر بزنید یا در کتابخانه بنشینید و اجازه دهید ذهن شما آزادانه پرواز کند. همه‌ی ایده‌های خود را چه خوب چه بد، روی کاغذ بیاورید یا روی تخته وایت‌برد بنویسید. حتی بدون اینکه توقف کنید و دوباره به آنها فکر کنید، ایده‌ها را جایی مثلا در کامپیوتر ذخیره کنید.2

سبک زندگی خود را تغییر دهید

با افراد مختلفی ارتباط برقرار کنید

برای اینکه تغییر زیادی در خلاقیت‌تان ایجاد کنید، سعی کنید با افراد بیشتری درارتباط باشید؛ به‌خصوص با کسانی که با شما تفاوت دارند. سعی کنید بخشی از زمان خود را با افرادی بگذرانید که سبک زندگی و دید آنها نسبت‌به دنیا، با شما تفاوت دارد. با این کار، ذهن خود را گسترش می‌دهید و افق‌های جدید و تجربه‌های جدیدی به تجربیات قبلی خود اضافه می‌کنید.

هر زمان که امکان‌پذیر بود، پیاده‌روی کنید

پیاده‌روی به‌غیر از همه‌ی فوایدی که برای سلامتی دارد، فرصتی ایجاد می‌کند که در آن می‌توانید به ایده‌های خود بیشتر فکر کنید و خود را با تفکر خلاق، درگیر کنید. علاوه‌براین، با محیط‌های جدید و طبیعت اطراف بیشتر در ارتباط خواهید بود که هر دوی آنها الهام‌بخش شما برای خلاقیت هستند. چند بار در هفته حداقل ۱۵ دقیقه برای پیاده‌روی وقت بگذارید و اگر ممکن است، هر روز این کار را انجام دهید.

ورزش کنید

ورزش منظم، با کاهش استرس و بهبود عملکردهای شناختی، تأثیری زیادی بر افزایش خلاقیت دارد. یک برنامه‌ی منظم برای ورزش داشته باشید و سعی کنید آن را مرتب دنبال کنید و به آن پایبند باشید. در روز ۳۰ دقیقه برای ورزش وقت بگذارید و از ورزش‌های سبک هوازی مثل پیاده‌روی، دویدن و دوچرخه‌سواری شروع کنید.

خواب کافی داشته باشید

خواب کافی برای استراحت و بازسازی ذهن، ضروری است. با این کار، خلاقیت ذهن‌تان آزاد می‌شود و در ضمن مغر انسان، هنگام خواب فعال است. درنتیجه، خوابیدن وقتی درحال فکر کردن به یک مسئله هستید باعث می‌شود که ایده‌های جدیدی در مورد راه‌حل‌های آن به ذهن‌تان برسد. سعی کنید برنامه‌ی منظمی برای خواب داشته باشید و ۸ تا ۹ ساعت در شبانه‌روز بخوابید.3

پی نوشت:
1.www.tedfarsi.blog.ir
2.www.chetor.com
3.www.vista.ir