بهترین راه براى به دست آوردن مصداق هاى معروف و منکر، مراجعه به شرع است. بعضى از معروف ها عبارت است از: تقوا، احسان و نیکى، توکل، حسن ظن به خدا، توبه، تلاوت قرآن، شکر خدا، مشورت، دعا، اخلاق نیک، بردبارى، ایستادگى در راه دین، خوف از خدا، انفاق، اندیشیدن و تفکر، عفو و بخشش، فرو بردن خشم، جهاد، نماز، روزه و… بخشى از منکرها نیز عبارت است از: کفر، نفاق، دوستى با کافران، ظلم و ستم، خیانت به بیت المال، کتمان حق، دین فروشى، بخل، کرنش در برابر دشمن، بد گمانى، دروغ، غیبت، تهمت، ایجاد اختلاف، ریاست طلبى، حسادت، قطع رحم و.بدحجابی.. .
فریضه امر به معروف و نهى از منکر، در همه ادیان مطرح بوده است و وجوب آن اختصاص به مسلمانان ندارد. این حکم در میان بنى اسرائیل به چشم مى خورد. خداوند در قرآن مى فرماید: «اهل کتاب همه یکسان نیستند ؛ بلکه پاره اى از آنان به انجام این فریضه مى پردازند و از نیکان به شمار مى روند». آل عمران (3 )، آیه 113 و 114. لقمان اجراى این فریضه را به فرزندش سفارش مى کند. لقمان (31 )، آیه 17. خداوند به حضرت موسى و هارون دستور مى دهد که با زبان نرم، فرعون را نصیحت کنند. طه (20 )، آیه 43 و 44.
امر به معروف و نهى از منکر، از مهم ترین، بهترین و عالى ترین فریضه ها و واجبات اسلامى است ؛ به طورى که برخى از فقیهان، آن را از ضروریات دین دانسته اند. در آیات و روایات گوناگونى به آن سفارش شده است و تعابیر زیبایى در آنها به چشم مى خورد. حضرت على(ع) مى فرماید: «تمام کارهاى نیک و (حتى ) جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر، همچون آب دهان در برابر دریاى پهناورى است». «وَ ما اَعْمالُ الْبِرٌّ کُلُّها وَ الْجهادُ فى سَبیلِ اللَّهِ عِنْدَ الْاَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْىِ عَنِ الْمُنْکَرِ اِلاَّ کَنْفثة فِى بَحْرٍ لُجّى»: نهج البلاغه، کلمات قصار، ش 374. امام باقر(ع) مى فرماید: «بد قومى هستند، قومى که بر امر به معروف و نهى از منکر عیب مى گیرند و آن را بى ارزش مى پندارند». «بِئْسَ الْقَوْمِ قَومٌ یَعیبُونَ الْاَمْرِ بِالْمَعْروفِ وَ النَّهْىَ عَنِ الْمُنْکرِ»: وسائل الشیعه، ج 11، ط جدید، ص 392.
ذکر چند امر در این زمینه لازم است:
1. این فریضه از تکالیف همگانى است و همه مسلمانان باید آن را پاس بدارند. این چنین نیست که در زمان اقتدار حاکمیت اسلامى، این فریضه تنها بر دوش نیروهاى انتظامى و قوه قضاییه و سایر نهادهاى دولتى قرار داشته باشد ؛ بلکه تک تک آحاد مردم به انجام این فریضه موظف اند. امر به معروف و نهى از منکر، واجب کفایى است و چنانچه عده اى به اجراى آن بپردازند و به گسترش معروف و از بین بردن منکر اقدام ورزند، انجام دادن آن از دیگران ساقط مى شود.
2. در اجراى فریضه امر به معروف و نهى از منکر، بین زن و مرد تفاوتى نیست و هر دو گروه، در این راستا وظیفه و مسؤولیت دارند.
3 یکى از مراتب امر به معروف و نهى از منکر اقدام و برخورد عملى با شخص گنه کار است ؛ ولى به فتواى مراجع تقلید، این امر باید طبق برخى فتاوا بنابر احتیاط واجب است. با اجازه حاکم شرع و مسؤولان حکومت اسلامى انجام گیرد و بدون اجازه آنها جایز نیست،
ابادیدن بدحجاب بایدبه یکی ازمواردذیل عمل کنیم.
این فریضه داراى مراتب امر به معروف و نهى از منکر عبارت است از:
1. انکار قلبى،طوری به او بفهمانیم مثل اینکه ازته دلمان ازعمل اومتنفریم اگراثرنکرد مرتبه دوم رااعمال میکنیم
2. انکار زبانى،ا نچه دردل دا شتیم درمورداوبرزبان جاری کنیم
3. اقدام عملى.شرایطى است که بدون فراهم آمدن آنها، انجام دادن آن بر شخص واجب نیست ؛ بلکه در برخى موارد نیز حرام است و باید با اجازه حاکم شرع باشد.