بیماری برونشیت چیست و علائم، علل، تشخیص، روشهای درمان و جلوگیری از آن را بدانیم
برونشیت چیست
هنگام ابتلا به سرماخوردگی یا آنفلوآنزایی که چند هفته طول میکشد، اگر خوششانس باشید و درست درمان را پیگیری کنید، پس از این مدت به حالت عادی برمیگردید. اما گاهی اوقات ممکن است وضعیتی حاد پیش بیاید و بیماری چون برونشیت را به همراه داشته باشد.
زمانی که لولههای تنفسی شما، که هوا را به ریهها انتقال میدهند، آلوده و متورم میشوند و شما با سرفههای ناخوشایند و مخاط بسیار بیشتری روبهرو خواهید شد. همچنین برونشیت به شیوههای دیگر نیز خود را نشان میدهد و در واقع دو نوع از آن وجود دارد که شامل خفیف و مزمن است.
برونشیت یک بیماری عفونی است که عفونت راههای تنفسی چون ریهها را در پی دارد. این بیماری همچنین باعث ایجاد تحریک و التهاب لولههای تنفسی میشود. علامت اصلی برونشیت، سرفه است که ممکن است مخاطی زرد یا خاکستری (خلط) را به وجود آورد. برونشیت همچنین ممکن است گلودردهای خفیف و مزمن و خسخس سینه را به همراه داشته باشد.
علت بروز برونشیت چیست
اغلب ویروسهای مشابهی که موجب سرماخوردگی یا آنفلوانزا میشوند؛ باعث برونشیت هم میشوند. گاهی اوقات، باکتریها میتوانند در این مورد دخیل باشند. اما در هر دو مورد چه باکتری و چه ویروس، بدن وارد مبازره میشود و در طی این روند لولههای تنفسی ریه و ششها متورم میشوند و مخاط تولید میکنند.
چند مورد از شرایطی که وضعیت شما را شرح میدهند که آیا شما دارای برونشیت هستید یا خیر به شرح زیر است:
* اگر سیستم ایمنی ضعیف داشته باشید؛ حتی یک سرماخوردگی ساده نیز ممکن است در صورت عدم درمان منجر به بیماری برونشیت شود. (این مورد بیشتر برای افراد مسن و افراد مبتلا به بیماریهای خاص که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و همچنین کودکان و نوزادان خردسال اتفاق میافتد.)
* اگرشما سیگار میکشید بیشتر در معرض خطر هستید.
* اگر شما در اطراف موادی که ریههایتان را دچار مشکل میکنند، مانند بخارهای شیمیایی یا گرد و غبار قرار داشته باشید. (معدن زغال سنگ، کار کردن در اطراف حیوانات، کار با مواد شیمیایی)
* شما در یک مکان با کیفیت هوای ضعیف و آلوده زندگی میکنید یا مدام رفت و آمد دارید.
علائم برونشیت چیست
یکی از علائم اصلی برونشیت سرفه است؛ ممکن است مشکلات تنفسی مختلف هم داشته باشید، برخی ازعلائم بدین صورت است:
* احتقان سینه جایی که قفسه سینه شما کامل مسدود شده است
* سرفهای که با مخاط زیادی به رنگهای روشن، سفید، زرد یا سبز همراه باشد
* تنگی نفس
* هنگامی که نفس میکشید صدای خس خس را هم به همراه داشته باشد (چیزی شبیه به سوت زدن)
شما همچنین ممکن است موارد زیر را هم تجربه کنید:
* بدن درد و لرز
* تب
* آبریزش چسبنده در بینی
* گلودرد
برونشیت حاد چه مدت طول میکشد؟
برونشیت حاد اغلب سه تا چهار روز پس از سرماخوردگی یا آنفلوانزا ایجاد میشود. ممکن است این بیماری با سرفه خشک شروع شود و اکثر افراد طی دو یا سه هفته دچار یک دوره حاد برونشیت شوند. بعضیاوقات ممکن است سرفه به مدت چهار هفته یا بیشتر ادامه یابد. در صورت مبتلانبودن به بیماریهای زمینهای، پس از بهبود عفونت اولیه، ریهها به حالت عادی باز میگردد.
برونشیت مزمن
اگر فردی در بیشتر روزها، حداقل سه ماه در سال و به مدت دو سال متوالی دچار سرفه همراه با خلط شود، ممکن است دچار این عارضه شده باشد. برونشیت مزمن نوعی بیماری جدی است که ریهها را محل پرورش عفونتهای باکتریایی میکند. این بیماری، تنها یک شکل از بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) است که نفسکشیدن را دشوار میکند. گاهی اوقات سرفه در افراد سیگاری نشانه برونشیت و COPD است.
برونشیت یا بیماری دیگر؟
علائم برونشیت اغلب با بیماریهای دیگری مانند آسم، ذاتالریه، آلرژی، سرماخوردگی، آنفلوانزا، سینوزیت و حتی بیماری ریفلاکس معده (GERD) و سرطان ریه مشابه است. برای تشخیص دقیق این بیماری باید به پزشک مراجعه شود. بیماریهای جدی مانند ذاتالریه نیاز به درمان سریع دارد. در صورت احساس تنگینفس یا خسخس سینه، مشاهده سرفه خونی، تب بالاتر از ۱۰۱ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتیگراد) و سرفه بیش از چهار هفته باید به پزشک مراجعه شود.
علل برونشیت حاد چیست؟
این شکل از برونشیت در زمستان شایعتر بوده و از هر ۱۰ نفر، در ۹ نفر ناشی از عامل ویروسی است. تحریککنندههایی مانند دود دخانیات، مواد شیمیایی موجود در تمیزکنندههای خانگی و حتی بخار یا گرد و غبار محیط نیز میتواند باعث برونشیت حاد شود. استعمال دخانیات، شایعترین علت برونشیت مزمن است. آلودگی هوا نیز علائم مبتلایان به برونشیت مزمن را وخیمتر میکند.
چه موقع باید به دکتر مراجعه کنیم؟
- شما را در شب بیدار نگه میدارد
- بیماری بیش از ۳ هفته طول کشیده است
- درد قفسه سینه یکی از علل اصلی آن است
- لرزشی در صدا موجود است که صحبت کردن را سخت میکند
- با کاهش وزن نامعلوم همراه است
- یک مایع بد مزه یا بیمزه در دهان شما موجود است (میتواند ریفلاکس باشد)
- تب بالا
- سردرد یا تنگی نفس
اگر شما 75 سال یا بیشتر دارید و سرفه مداوم دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.
برونشیت میتواند منجر به پنومونی (عفونت ریوی) شود.
چگونه برونشیت تشخیص داده میشود
پزشک شما معمولا میتواند با یک معاینه فیزیکی برونشیت را تشخیص داده و نوع آن را مشخص کند.
در مورد سرفه شما، از جمله اینکه چه مدت سرفه داشتهاید و چه نوع لکهای با آن همراه بوده است سؤال میشود. پزشک همچنین به ریههای شما گوش میدهد تا ببینید با صداهای غیر طبیعی چون خس خس همراه است یا نه
اما در بعضی موارد، پزشک ممکن است، سطح اکسیژن را در خون شما بررسی کند. این روش با یک سنسور که بر روی پا یا انگشت شما قرار میگیرد؛ انجام میشود و اشعه ایکس به قفسه سینه وارد میکند. این کار برای بررسی بیماری پنومونی یا بیماریهای دیگر است که میتواند موجب سرفه شما شود.
آزمایش خون و آزمایش موکوس هم انجام میشود؛ تا پزشک تشخیص بیماریهای ناشی از باکتری را انجام دهد. سرفههای کوفتیس باعث سرفههای خشن میشود که تنفس را دشوار میکند؛ اگر پزشک شما به این مسئله شک کند یا به آنفولانزا مشکوک شود، آن را نیز با یک سواب بینی متوجه خواهد شد.
در برخی موارد، پزشک ممکن است نتایج زیر را بیان کند:
اشعه ایکس . تست سینه اشعه ایکس می تواند به شما کمک کند تعیین کنید که آیا ذات الریه دارید یا بیماری دیگری که ممکن است سرفه شما را توجیه کند. این مساله به خصوص در صورتی مهم است که شما سیگاری بوده اید و یا در حال حاضر فرد سیگاری هستید.
آزمایش های خلط. خلط مخاطی است که وقتی از ریه ها سرفه می کنید بیرون می آید. می توان آزمایش کرد تا ببیند شما بیماری هایی دارید که بتوان با آنتی بیوتیک معالجه شود یا خیر و علاوه بر آن، خلط می تواند برای نشانه های آلرژی مورد آزمایش قرار گیرد.
آزمایش عملکرد ریوی. در طول تست عملکرد ریوی, شما در یک دستگاه به نام اسپیرومتری فوت می کنید و میزان هوایی که ریه هایتان می توانند در خود نگه دارند و سرعتی که می توانید هوا را از ریه ها خارج کنید را اندازه گیری می کند. این آزمایش علایم آسم یا آمفیزم را بررسی می کند.
راههای درمانی برونشیت چیست
اغلب مواقع بیماری برونشیت در عرض چند هفته از بین میرود. اگر بروشیت مختص شما توسط باکتری (که نادر است) ایجاد شده است، پزشک شما ممکن است آنتیبیوتیکها را برای شما تجویز کند تا بهبودی کامل حاصل شود.
اگر شما آسم، آلرژی، و یا سرفههای خشن را دارید، ممکن است برای شما یک اسکنر را پیشنهاد کند. این اسکنر به شما کمک میکند که راههای هوایی شما باز شود و برای نفس کشیدن راحت باشید.
معمولاً تنها درمان برونشیت حاد، تسکین علائم با نوشیدن مایعات زیاد، استراحت فراوان و پرهیز از استنشاق دود و بخار است. یک داروی مسکن بدون نسخه نیز ممکن است به کاهش درد بدن کمک کند. پزشک برای آزادشدن مخاط و تسکین سرفه داروهایی نظیر اکسپکتورانت و برای بازکردن مجاری هوایی، داروی برونکودیلاتور استنشاقی تجویز میکند. اگر برونشیت مزمن مرتبط با استعمال دخانیات باشد، مهمترین کار برای درمان بیماری، ترک سیگار است؛ این امر به جلوگیری از ادامه آسیب به ریهها کمک میکند. واکسن پنوموکوکی و واکسن آنفلوآنزای سالانه نیز در صورت توصیه پزشک، موثر است. همچنین ممکن است درمان با مصرف برونکودیلاتیلاتورها و استروئیدها (استنشاقی یا دهانی) صورت گیرد.
درمان خانگی برونشیت
* مقدار زیادی آب بنوشید، هشت تا ۱۲ لیوان در روز کمک میکند تا مخاط از بین برود و همچنین باعث میشود که مخاط کمتری تولید شود
* داروهای ضد درد بسیار مناسب هستند. ایبوپروفن، ناپروکسن یا آسپرین به درد کمک میکنند. اما باید از آسپرین برای کودکان اجتناب شود. شما میتوانید از استامینوفن (تیلنول) برای کمک به هر دو، هم درد و هم تب استفاده کنید.
* دوش داغ میتواند برای ریزش موکوس روش خوبی باشد.
* داروهای ضد سرفه را مصرف کنید.
* برای کودکان، قبل از استفاده از شربت سرفه حتما با متخصص اطفال مشورت کنید.
چگونه میتوان از بروز بیماری برونشیت پیشگیری کرد؟
بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری، سیگار نکشیدن یا ترک این عادت نادرست است. روشهای دیگر شامل جلوگیری از سرماخوردگی و دوری از موارد تحریککننده بینی، گلو و ریه مانند گرد و غبار یا حیوانات خانگی است. در صورت ابتلا به سرماخوردگی، استراحت و مصرف دارو طبق دستورالعمل پزشک توصیه میشود.
– واکسینه شوید :در بسیاری از موارد برونشیت حاد ناشی از آنفولانزا، ویروسی است. یک واکسن آنفلوآنزای فصلی می تواند به حفاظت از شما در برابر ابتلا به این بیماری کمک کند و همچنین می توانید واکسن هایی بزنید که در برابر برخی انواع ذات الریه محافظت شوید.
– دست هایتان را مدام را بشورید :برای کاهش خطر ابتلا به عفونت های ویروسی، دست هایتان را زیاد بشویید و از ضد عفونی کننده های دست بر پایه الکل استفاده کنید.
– از ماسک جراحی استفاده کنید :اگر COPD دارید، می توانید در صورتی که در معرض غبار یا دود قرار دارید، ماسک صورت خود را بزنید.
آیا درمان برونشیت بدون استفاده از آنتی بیوتیک ها امکان پذیر است؟
آنتی بیوتیک ها به احتمال زیاد فواید زیادی برای درمان برونشیت ناشی از ویروس دارند. درمان اولیه برای اکثر موارد برونشیت باید به سمت کنترل علائم هدایت شود. مرطوب نگه داشتن، اجتناب از محرک تنفس مصنوعی (برای مثال، استعمال دخانیات) و دیگر داروهای ضد سرفه می تواند در طول مرحله درمان مفید باشد.
برونشیت تا چه مدت مسری است؟
این به علت برونشیت بستگی دارد، چه ویروسی باشد و چه باکتریایی که می تواند مشخص کردنش مشکل باشد. برخی پزشکان معمولاً به بیمارانشان می گویند که ممکن است تا یک هفته مسری باشند اما چون سرفه آن ها فراتر از یک هفته می ماند، سخت است که یک چارچوب زمانی دقیق را در زمانی که دیگر مسری نیستند، در نظر بگیرید.
اجتناب از تماس با بیمار و هر گونه محرک های کشنده تنفسی و داشتن یک رژیم غذایی سالم متعادل، ورزش کردن و کاهش وزن همگی می توانند به درمان برونشیت کمک کنند.
درمان های خانگی موثر برای برونشیت در کودکان و بزرگسالان
1. زنجبیل
روش 1:
نصف قاشق چای خوری زنجبیل رنده شده را در یک لیوان بریزید و نصف قاشق چای خوری دارچین و نصف قاشق چای خوری میخک را به آن اضافه کنید و کمی آب داغ بیفزایید و به خوبی هم بزنید و بنوشید.
روش 2:
یک قاشق چای خوری پودر زنجبیل را در یک لیوان بریزید و کمی فلفل سیاه اضافه کنید و سپس کمی آب جوش بریزید و سپس بگذارید تا مخلوط به مدت 5 دقیقه بماند و بعد کمی عسل اضافه کنید و هر روز دو بار از این نوشیدنی مصرف کنید.
روش 3:
یک قاشق چای خوری پودر زنجبیل را در یک فنجان بریزید و یک قاشق چای خوری فلفل به آن اضافه کنید و به همان مقدار میخک اضافه کنید و آن ها را به خوبی مخلوط کنید و سپس عسل را بیفزایید و این مخلوط را سه بار در روز بنوشید.
نکته:
اگر شیرده هستید ، دیابت یا بیماری های قلبی و اختلالات خونی دارید از مصرف زنجبیل اجتناب کنید.
2. سیر برای درمان برونشیت:
سه حبه سیر را با دقت بشورید و خرد کنید و آن ها را درون یک قابلمه قرار داده و کمی شیر به آن اضافه کنید و مخلوط را حرارت دهید و آن را هر روز قبل از خواب بخورید.
نکته:
اگر دچار اختلالات خونریزی هستید، مراقب باشید که سیر زیادی مصرف نکنید زیرا ممکن است به معده شما آسیب برساند.
3. زردچوبه برای درمان برونشیت:
روش 1:
یک قاشق چای خوری زرد چوبه را در یک فنجان بریزید و کمی شیر اضافه کنید و سپس مخلوط را حرارت دهید و مخلوط را هر روز صبح با شکم خالی بخورید.
روش 2:
زردچوبه تازه را به سالاد خود اضافه کنید.
روش 3:
نصف قاشق چای خوری زرد چوبه را در یک کاسه بریزید و بعد یک قاشق چای خوری عسل اضافه کنید تا خمیری را شکل دهید و خمیر را هر روز سه بار بخورید.
توجه:افرادی که سنگ صفرا، زخم معده، فشار بالا و یرقان دارند توصیه نمی شود که این درمان را اعمال کنند.
4. روغن اکالیپتوس برای درمان برونشیت:
روش 1:
یک کاسه آب جوش را آماده کنید و بعد چند قطره روغن اکالیپتوس را در آن بریزید و سر خود را روی جریان بخار قرار دهید و با یک دستمال تمیز بپوشانید و بخار را از کاسه نفس بکشید.
روش 2:
مستقیماً روغن اکالیپتوس را به سینه خود بمالید تا مخاط را صاف کنید.
درمان برونشیت با استفاده از روغن اکالیپتوس
5. آب نمک برای درمان برونشیت:
آب نمک برای تمیز کردن گلو و از بین بردن باکتری ها موثر است و هم چنین به کاهش التهاب و خلط در گلو کمک می کند و در نتیجه اگر هر روز دهان خود را با آب نمک شستشو دهید، علائم آزار دهنده برونشیت به سرعت درمان خواهد شد.
پس یک قاشق چای خوری نمک را در یک کاسه بریزید و کمی آب گرم به آن اضافه کنید و به خوبی هم بزنید و هر روز از مخلوط استفاده کنید.
6. عسل برای درمان برونشیت:
روش 1:
یک فنجان چای آماده کنید و یک قاشق چای خوری عسل را به آن بیفزایید و هر روز این چای را بنوشید.
روش 2:
کمی آب لیمو و عسل را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید و از این نوشیدنی هر روز بنوشید.
روش 3:
یک قاشق چای خوری عسل را در یک فنجان بریزید و بعد مقداری فلفل سیاه، زنجبیل و نصف قاشق چای خوری پودر میخک به آن اضافه کنید و مخلوط را مصرف کنید.
روش 4:
چند قطره آب لیمو در یک فنجان بریزید و سپس کمی آب گرم و یک قاشق چای خوری عسل را به فنجان اضافه کنید و مخلوط را به خوبی بزنید و هر روز از نوشیدن آن لذت ببرید.
روش 5:
یک عدد پیاز را با دقت بشورید و سپس آن را به تکه های کوچک ببرید و تکه ها را در یک کاسه بریزید و عسل را روی آن ها بریزید و بگذارید یک شب بماند و بعد تکه های پیاز را از عسل جدا کنید.
این عسل را 4 بار در هر روز و هر بار 1 قاشق چای خوری بخورید.
7. استفاده از پیاز برای درمان برونشیت:
روش 1:
کمی پیاز خرد کنید تا یک قاشق چای خوری از عصاره آن را بردارید و هر روز صبح این آب را با شکم خالی بنوشید.
روش 2:
پیاز بیشتری به غذای روزانه خود اضافه کنید.
8. کنجد مفید برای درمان برونشیت:
روش 1:
یک قاشق چای خوری کنجد بردارید و آن ها را در یک کاسه بریزید و همان مقدار بذر کتان اضافه کنید و سپس یک مقدار نمک بیفزایید و در نهایت، یک قاشق چای خوری عسل اضافه کنید و هر روز قبل از خواب مخلوط را مصرف کنید.
روش 2:
نصف قاشق چای خوری دانه کنجد خشک شده را در یک لیوان بریزید و بعد 2 قاشق سوپ خوری آب اضافه کنید و آن ها را به خوبی با یکدیگر مخلوط کنید و آن را دوبار در هر روز بخورید.
9. آب برای کمک به درمان برونشیت:
بدن خود را مرطوب و هیدراته نگه دارید که برای درمان برونشیت بسیار مهم است.
آشامیدن آب کافی ممکن است به نرم کردن خلط و کاهش سرفه ناشی از برونشیت نیز کمک کند. به خاطر داشته باشید که روزانه 8 تا 10 لیوان آب بنوشید یا می توانید کمی آب لیمو و عسل را به آب اضافه کرده و از مزایای بیشتر و بهتری بهره مند شوید.
10. روغن پونه کوهی برای درمان برونشیت:
شما می توانید روغن پونه کوهی را به عنوان یک روش درمان طبیعی برای کاهش علایم برونشیت امتحان کنید. این روغن به خاطر خواص ضد ویروسی و ضد باکتری اش، به حذف ویروس ها و باکتری ها که باعث مشکلات تنفسی و تسکین عفونت های باکتریایی در گلو و ریه می شوند، کمک می کند و هم چنین به شما کمک می کند که با سرفه مبارزه کنید و تنفس خود را تسهیل کنید.
مقداری از روغن پونه کوهی را زیر زبانتان بریزید و این درمان را یک بار در روز اعمال کنید.
11. درمان برونشیت با آب پرتقال:
اعتقاد بر این است که آب میوه، به ویژه آب پرتقال یکی از بهترین درمان های خانگی برای برونشیت است. آب پرتقال غنی شده با ویتامین C و دیگر مواد مغذی است که نه تنها سیستم ایمنی را تقویت می کند بلکه التهاب ناشی از برونشیت در گلو را نیز کاهش می دهد.
نصف قاشق چای خوری بادام تازه را خرد کنید و در یک لیوان بریزید و کمی آب پرتقال اضافه کنید و ایت مخلوط را هر شب مصرف کنید.
12. لیمو برای درمان برونشیت:
روش 1:
لیمو را رنده کرده و پوست لیمو را در یک قوری بریزید و بعد یک فنجان آب جوش را در قوری اضافه کنید و بگذارید 5 دقیقه بماند و سپس از خوردن آن لذت ببرید.
روش 2:
یک ظرف لیمو را در یک قابلمه بریزید و مقداری آب اضافه کنید و قابلمه را جوش بیاورید، مخلوط را صاف کنید و از چای لذت ببرید.
روش 3:
یک قاشق چای خوری آب لیمو را در یک لیوان بریزید و کمی آب گرم را اضافه کنید و خوب هم بزنید و هر روز با این آب قرقره کنید.
13. کمک روغن های گیاهی به درمان برونشیت:
روش 1:
مقداری روغن نارگیل را با روغن نعناع فلفلی مخلوط کنید و سپس حدود 15 قطره روغن اسانس اکالیپتوس را به مخلوط بالا اضافه کنید و آن را روی سینه خود بمالید.
روش 2:
4 قطره روغن اسطوخدوس، روغن دارچین و آویشن را با هم مخلوط کنید و بعد 2-3 قاشق سوپ خوری روغن حامل، مانند روغن جوجوبا یا روغن زیتون اضافه کنید و آن ها را به خوبی مخلوط کنید و به آرامی گرم کنید و سپس سینه خود را برای چند دقیقه با این مخلوط ماساژ دهید و بگذارید روی پوست تان بماند و این برنامه روتین را هر روز قبل از رفتن به رخت خواب تکرار کنید.
14. آویشن برای درمان برونشیت:
آویشن به دلیل خواص ضد باکتری و ضد قارچی اش، می تواند به شما کمک کند تا علایم برونشیت و عفونت را کاهش دهید.
آویشن تازه و برگ های نعناع فلفلی را در یک لیوان بریزید و مقداری آب جوش به آن اضافه کنید و بگذارید مخلوط به مدت 10 دقیقه بماند و سپس کمی عسل به آن اضافه کنید و لذت ببرید.
منبع: سایت دکتردکتر
سایت ایمنا
سایت نمناک