۱۳۹۸/۰۲/۰۲
–
۱۱۸۵ بازدید
بحث قمه زنی و طبل و شیپور از چه زمانی و توسط چه کسانی وارد ایران شده است؟
در خصوص تاریخچه پیدایش و فلسفه قمه زنی که از همه بدعتها مثل طبل و شیپور و… قدیمیتر است کتابی به نام «رساله مواکب حسینیه» نوشته عبدالرزاق حائری اصفهانی که در سال 1375 هجری قمری نوشته شده است و پنجاه و اندی سال پیش چاپ شده است. این کتاب بیشتر درباره قمه زنی است و از نظر او قمه زنی اگر با آداب و رسوم خاص خود انجام شود هیچ گونه مشکلی پیش نمی آید. در صفحه 90 می گوید:« عزاداری پنج دوره به خود دیده است: دوره اول مربوط به زمان امامان معصوم است. در این دوره عزاداری به صورت محدود و در حال تقیه انجام می شد و چنین نبود که حکومت های اموی جلسات عزاداری را تحمل بکنند. دوره دوم، دوره خلفای عباسی است. در این دوره عزاداری بدون تقیه انجام می شد. در این دوره ها عزاداری به صورت گریه، مرثیه خوانی و تشکیل جلسات عزاداری صورت می گرفت.دوره سوم، در قرن چهارم و در زمان، حکومت آل بویه بود که انواع گوناگون عزاداری انجام می شد و در این دوره سینه زنی و دسته های عزاداری در خیابانها و کوچه و بازار، به وجود آمد و سابقا دسته های سینه زنی و حرکت در خیابانها نبود. در این دوره، در مراسم عزاداری بازار تعطیل می شد. دوره چهارم، دوره صفویان است. در این دوره علاوه بر مراسم سابق، شبیه خوانی هم جزو برنامه های عزاداری شد. دوره پنجم مربوط به قرن سیزدهم هجری قمری است و در این دوره علاوه همه آن مراسم قبلی زنجیرزنی و قمه زنی هم جزو مراسم عزاداری شد.پس قمه زنی و امثال آن در قرن سیزدهم هجری قمری رسم شده است و در همین کتاب آمده است که قمه زنی حدود یکصد سال پیش رسم شده است.(ص2) و این کتاب در سال 1375 هجری قمری نوشته شده است و یکصد سال پیش می شود 1275 قمری. بنابراین قمه زنی در سال 1275 هجری قمری پیدا شده است. اکنون 1440 هجری قمری است و اگر 1275 از از 1440 کم کنیم می ماند 165 سال. پس 165 سال پیش و در زمان شیخ انصاری این رسم پیدا شده است.در صفحه 34 هم به این مطلب اشاره کرده است و درباره فلسفه قمه زنی می گوید: « اگر عده ای کفن پوش صف بکشند و با شعارهای حسینی حرکت بکنند و با خنجر کمی زخم سطحی در جلو سر ایجاد کنند تا چند قطره خون روی این کفن سفید بریزد، این صحنه تأثیر روانی خوبی بر عزاداران می گذارد و این تأثیر آنچنان عمیق خواهد بود که تا آخر عمر هم فراموش نمی شود.»در این کتاب به این صورت تفسیر و توجیه کرده است.در کتاب «تاریخ النیاحه» نوشته سید صالح شهرستانی که به زبان عربی است، به نقل از کسروی می گوید: زخم زدن بر سر هم در عصر صفویه پیدا شده است.(جز دوم، ص60) بنابراین در تاریخچه پیدایش قمه زنی دو نظر دیده می شود. یکی اینکه در عهد صفویه بوده و دومی اینکه در قرن سیزدهم و در زمان شیخ انصاری بوده است. و همانگونه که مشاهده می نمایید قمه زنی بر فلسفه ای قوی و منطقی مبتنی نمی باشد.دوم . حکم قمه زنی بنابراین می توان گفت در رابطه با قمه زنى هیچ دستورى از ناحیه شرع نرسیده و بسیاری از فقها نیز درباره آن چیزى نگفته اند، لیکن کسانى که متعرض حکم آن شده اند عموماً در دو صورت آن را غیر جایز و حرام شمرده اند:1) در صورتى که مشتمل بر ضرر قابل توجهی براى شخص باشد.2) در صورتى که موجب وهن اسلام یا تشیع گردد و با توجه به این که در حال حاضر این مسأله در سطح جهانى مورد تبلیغات سوء بر علیه اسلام و شیعه مى شود ترک آن بهتر است. بنا بر نظر بعضى از مراجع مانند فاضل لنکرانى، مکارم شیرازى و تبریزى، عزادارى و سینه زنى و امثال اینها براى سید مظلومان از کارهایى است که موجبات تقرب به خداوند عالم است و اما از اعمالى که موجب سوء استفاده دشمنان اسلام و وهن دین مى شود باید اجتناب شود. آیت ا… مکارم شیرازی، استفتاءآت جدید، ج1، ص158، قم، نسل جوان، 1381، چاپ سومو به نظر مقام معظم رهبری: قمه زنى علاوه بر اینکه از نظر عرفى از مظاهر حزن و اندوه محسوب نمى شود و سابقه اى در عصر ائمه(ع) و زمان هاى بعد از آن ندارد و تأییدى هم به شکل خاص یا عام از معصوم(ع) در مورد آن نرسیده است در زمان حاضر موجب وهن و بدنام شدن مذهب مى شود بنابراین در هیچ حالتى جایز نیست.بنابراین قمه زنی، زنجیر تیغی زدن و … که به مرور زمان و در اثر سهل انگاریها، در عزاداری سالار شهیدان وارد شده است بی تردید از مصادیق عزا و سوگواری به شمار نمی آید بلکه از آفتها و منکرات آن است و این گونه مراسم(قمه زنی) از نظر شرعی هیچ گونه پایه و مبنای دینی ندارد و صرفا از روی علاقه به اباعبدا… حسین(ع) انجام می گیرد. و اگر به وسیله آن ضرری بر بدن وارد شود – که حتما ضرر وارد می شود- حرام است و مومنین باید از آن اجتناب کنند و اگر ضرری هم وارد نسازد- در عرف امروز- موجب بدبینی و وهن مذهب است و باید از آن جلوگیری شود و لذا مقام معظم رهبری فرموده است «مخفی نیست که بیشترین این امور(قمه زنی و …) باعث بدنامی و وهن مذهب اهل بیت(ع) می شود و این از بزرگترین ضررها و خسارت ها است.» آیت ا… العظمی سید علی خامنه ای، اجوبه الاستفتاءآت، ترجمه فارسی، تهران، انتشارات بین الملل هدی، چاپ پنجم1382، ص326 طبیعی است که این گونه مراسم با نهضت امام حسین(ع) و آرمان بلند آن شهیدان تاریخ در تضاد است، و چه زیبا سروده است آن شاعر:کی گفت حسین تو بر سر خویش بزن با تیغ به فرق خویشتن نیش بزنتیغی که زنی بر سر خود ای غافل بر فرق ستمگران بد کیش بزن فرهنگ عاشورا، ص314و بهترین شیوه عزاداری، تشکیل مجالس با شکوه و ذکر اهداف مقدس امام حسین(ع) و تاریخچه کربلا و تحلیل فرازهای آن و مراسم سوگواری و هم چنین تشکیل دسته جات عزاداری با شکوه، توأم با برنامه های بیدار کننده و پرمحتوی است که روشن کننده اهداف عزاداری امام حسین(ع) باشد.