تزکیه نفس انسان ها در ماه رمضان برعهده امام عصر(ع)

خبرگزاری شبستان: پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه روزه شامل برنامه های تربیتی و تزکیه ای است، گفت: تزکیه نفس در ماه رمضان نیاز به مربی دارد و در هر زمان امام معصوم تزکیه نفوس انسان ها را برعهده دارد.

حجت الاسلام مهدی یوسفیان، استاد مرکز تخصصی مهدویت در گفت و گو با خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان با بیان اینکه استفاده و بهره مند شدن از ضیافت ماه رمضان، بستگی به ارتباط با امام و حضور هرچه بیشتر ایشان در زندگی ما دارد، گفت: در این زمینه باید به نکاتی در مورد سفره ماه رمضان اشاره کرد.

وی با بیان اینکه سفره الهی از حیث زمان و اوقات گسترده شدن دو نوع است، خاطرنشان کرد: نوع اول سفره دائمی است؛ که عموم موجودات بر سر آن حاضرند و روزی می خورند، این سفره شامل رزق مادی و بهره مندی از مواهب دنیایی است و البته برای انسان مواهب معنوی نیز به همراه دارد مانند وجود دین و حضور قرآن به عنوان کتاب زندگی بین انسان ها برای همیشه.

حجت الاسلام یوسفیان بااشاره به سفره موقت در ماه رمضان، اظهارداشت: ضیافت موقت که در دل ضیافت دائمی و در زمان خاصی گسترده می شود و میهمانان خاصی از آن بهره می برند.

این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه سفره های الهی از حیث نوع مواهب نیز به دو دسته تقسیم می شود، تصریح کرد: مواهب دائمی؛ این سفره که دائماً گسترده است و همه موجودات بر سر آن نشسته و روزی می خورند، شامل عنایاتی است که زندگی عادی موجودات به آن وابسته است و مواهب ویژه؛ این عنایات که در زمان خاص افاضه می شود، متناسب با میهمانان خاص و نیازهای ویژه آنان گسترده می شود، نیازهایی که با پاسخ مناسب به آنها، زندگی انسان تحول شگرفی پیدا کرده و ادامه حرکت تکاملی او بسیار هموارتر می شود.

وی با بیان اینکه بهره مندی صحیح و کامل از سفره های الهی، نیاز به راهنمایی میزبان دارد، ادامه داد: اصولاً هر سفره ای میزبانی دارد که میهمانان را راهنمایی می کند، وقتی سفره ای ویژه گسترده شده و طعام های ویژه برای میهمانان خاص گذاشته شد، روشن است که باید میزبانی باشد تا هر میهمان را برای بهره مندی مناسب و مطابق با نیازهایش از این سفره همراهی و راهنمایی کند.

حجت الاسلام یوسفیان افزود: ماه رمضان که ماه میهمانی خداوند است، سفره ویژه معنوی برای میهمانان ویژه یعنی انسان ها تدارک دیده شده است. از ویژگی های بسیار مهم این ماه و ضیافت الهی آن است که انسان ها از تربیت اسلامی به صورت خاص بهره مند شوند.

این پژوهشگر مهدوی با اشاره به مثالی در این زمینه، گفت: انسان با روزه گرفتن به یاد گرسنگان و افراد بی بضاعت می افتد و با همدردی با آنان روحیه تعاون و ایثار در زندگی در وجود او زنده تر می شود. حمزة بن محمّد به امام باقر(ع) نوشت: خدا روزه را براساس کدام حکمت فرض فرموده است؟ در جواب چنین آمد: براى آنکه غنى اثر گرسنگى را بیابد، و از این رو دست احسان و انعام بر فقیر بگشاید. (من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص73)

وی ادامه داد: انسان با روزه گرفتن و تحمل گرسنگی، به یاد قیامت و احوال سخت آن مانند گرما و بی کسی و… می افتد و برای آخرت خود فکر جدی تری می کند. امام ابو الحسن على بن موسى الرضا(ع) با جواب خود بر مسائل محمّد بن سنان، براى او نوشت: علّت تشریع روزه، شناختن اثر گرسنگى و تشنگى است، تا آدمى ذلیل و متضرّع و مأجور و اندوزنده ذخیره عمل صالح و صابر گردد، و این سختی ها براى او دلیلى بر سختى و شدائد آخرت شود. (من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص73)

حجت الاسلام یوسفیان روزه را تمرین خودداری و پرهیز از برخی حلال ها دانست و بیان داشت: کسی که می تواند جلوی خود را بگیرد و برخی از طیّبات و حلال ها را استفاده نکند، بهتر می تواند در برابر حرام ها خود را کنترل کند و مرتکب آنها نشود، بنابراین، روزه حاوی برنامه ای از سری برنامه های تربیتی و تزکیه ای اسلام و در چهارچوب آن است.

این پژوهشگر مهدوی با اشاره به اینکه تزکیه صحیح و کامل در ماه رمضان نیاز به مربی دارد، خاطرنشان کرد: خداوند برای رسولان و پیام آوران خود سه وظیفه اصلی بیان کرده است: تلاوت وحی، تزکیه، تعلیم کتاب و حکم، همانطور که در سوره جمعه آیه 2 می فرماید “اوست آن کس که در میان بى سوادان فرستاده اى از خودشان برانگیخت، تا آیات او را بر آنان بخواند و پاکشان گرداند و کتاب و حکمت بدیشان بیاموزد، و [آنان ] قطعاً پیش از آن در گمراهى آشکارى بودند.”

وی ادامه داد: طبق این بیان الهی بین بیان و ابلاغ وحی که شامل همه فرامین و سفارش های الهی ازجمله دستورات و مواعظ اخلاقی است، با تزکیه نفوس تفاوت وجود دارد، همچنان که بین نوشتن و گفتن نسخه با کمک در خرید و عمل به دارو تفاوت است، و همان گونه که بین دستورالعمل کیفیت پرورش گل با مدیریت و پرورش گل فرق است. پرورش گل یعنی مواظبت در رشد و تأمین نیازهای آن و نیز جلوگیری از آفات.

حجت الاسلام یوسفیان با اشاره به آیه 97 سوره نحل (هر کس کار شایسته اى انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالى که مؤمن است، او را به حیاتى پاک زنده مى داریم) اظهارداشت: همان گونه که پرورش هدفمند یک گل نیاز به باغبان دارد تا به نتیجه مطلوب رسیده و در جای خود استفاده شود، همچنین پرورش انسان ها در فضای تربیت دینی و عمل به فرامین الهی برای نیل به سعادت، نیاز به مربی دارد. خداوند در این آیه شریفه به حضور جدی خود در حیات پاک انسانی اشاره دارد. حضوری که تجلی آشکار آن به وسیله انبیاء و تزکیه نفوس آدمیان توسط آنها نمایان می شود.

این پژوهشگر مهدوی ادامه داد: بسیار اتفاق افتاده که یکی از ما کسی را به امری نیک یا بد راهنمایی کند. درحالی که خودش به گفتة خود عامل نباشد ولی هرگز در پیامبران و امامان که هدایت و رهبری آنها به امر خداست، این حال تحقق پیدا نمی کند. ایشان به دینی که هدایت می کنند و رهبری آن را به عهده دارند، خودشان نیز عاملند و وقتی مردم را بسوی حیات معنوی سوق می دهند. خودشان نیز همان حیات را دارند، زیرا تا خدا کسی را خود هدایت نکند، هدایت دیگران را به دست او نمی سپارد.

وی تصریح کرد: از بیان فوق چنین نتیجه گرفته می‎شود که در هر امتی، امام بالاترین درجه حیات معنوی را دارد و رهبری حیات معنوی به عهده اوست. خداوند متعال در آیه 73 سوره انبیاء می‎فرماید: “وَ جَعَلْنَهُمْ أَئمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَ أَوْحَیْنَا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیرَتِ؛ و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به واسطه امرما، (مردم را) هدایت کنند و انجام کارهای نیک را به آنها وحی کردیم.” (علامه طباطبایی، شیعه در اسلام، امامت) نتیجه اینکه در هر زمان حجت آسمانی خدا و امام معصوم وجود دارد که تزکیه نفوس انسان ها را به عهده دارد.

حجت الاسلام یوسفیان گفت: انسان موجودی دو بُعدی است یعنی هم حیات جسمانی دارد و هم حیات روحانی، و همان گونه که حیات جسمانی نیازمندی هایی دارد که باید برطرف شود و یا ممکن است دچار مریضی ها و آلودگی هایی شود که باید به معالجه بپردازد، حیات روحانی نیز نیازهایی دارد که باید به آنها توجه شود و غذای مناسب روح در اختیار او گذاشته شود و در کنار آن باید امراض روحی را نیز مدّ نظر داشت و از معالجه آنها غافل نگشت. دین اسلام هر چند دین جامعی بوده و هم غذاهای روحی را معرفی کرده و هم برای امراض روح دستورالعمل دارد ولی شناخت نوع غذا و یا دارو نیاز به تخصص و علم دارد.

این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه انسان ها از لحاظ استعداد و درک و درجات روحی متفاوتند، همان گونه که مریضی هایی مختلفی می توانند داشته باشند، افزود: لذا لازم است متخصصی باشد که هم با روحیات انسان ها آشنایی کامل داشته باشد و هم توان او را بداند و از نوع نیاز و یا نوع بیماری و مقدار آن آگاهی داشته باشد تا بتواند غذای مناسب و داروی لازم را معرفی نماید و مراقبت از او را برعهده گیرد. به نظر شما آیا می توان انسانی را در برابر فروشگاه بزرگ غذایی برد و او را به داخل فرستاد تا هر غذایی را بخورد یا آنکه با توجه به نیازهای بدن او باید، غذاها و مقدار لازم را به او معرفی کرد؟ آیا می توان بیماری را به داورخانه برد تا برای درمان از هر دارویی بخواهد استفاده کند؟ مسلماً هر دو پاسخ منفی دارد زیرا به نابودی انسان می انجامد. پس همان گونه که در هر زمان پزشک متخصص جسم لازم است پزشک متخصص روح نیز لازم است.

وی بااشاره به اینکه خداوند در قرآن می فرماید ما پیامبران را فرستادیم تا ضمن تلاوت آیات، به تزکیه و تعلیم بپردازند، ادامه داد: پس معلوم می شود صرف بیان وحی کافی نبوده و باید تزکیه توسط انبیا صورت گیرد، آیا مردم زمان بعد از پیامبر نیاز به تزکیه ندارند؟ اگر باب وحی قطع شد آیا نیازی به مربّی نیز تمام می شود و یا اگر باب نبوت بسته باشد باز برخداست که برای تزکیه انسان فکری بکند، همانگونه که برای تعلیم او باید راهی را نشان دهد؟

حجت الاسلام تاکیدکرد: با توجه به آن چه بیان شد، نیاز به مربی و مهذّب نفس قابل انکار نیست و با رحلت پیامبر(ص) لازم است تا شخصی در جایگاه او بنشیند که ویژگی های او را به جز مقام نبوت داشته باشد تا وظیفه تزکیه را به عهده بگیرد و به تهذیب نفوس بپردازد و مردم با مراجعه به وی به پرورش روح و تکامل آن بپردازد