فرماندهی معظم کل قوا در دیدار با فرماندهان و جمعی از پایوران سپاه به سپاه بر موضوع فهم سیاسی سپاه پاسداران تاکید فرموده و با اشاره به کارنامه درخشان سپاه که متاثر از فهم و درک عمیق پاسداران از مسائل کشور در طول سالهای گذشته بوده، بر لزوم تفکیک فهم سیاسی از کار سیاسی در این نهاد مقدس و شجره طیبه تاکید فرمودند. اما اینکه فهم سیاسی چیست؟ چه تفاوتی میان کار سیاسی با فهم سیاسی وجود دارد و فهم سیاسی چه پیامدهای مثبتی برای سپاه دارد؟ پرسش های مهمی است که پاسخ آن را می توان از همین فرمایشات مقام معظم رهبری استخراج کرد.

1- سپاه برای ورود به مسائل راهبردی، عمیق و بلند مدت نیاز به فهم سیاسی دارد.

رهبر معظم انقلاب به مناسبت میلاد با سعادت امام رضا(علیه السلام) به برکات فراوان و تاثیر ژرف دوره 19 ساله امامت امام هشتم (علیه السلام) اشاره و فرمودند: «کار برای اهداف بلند مدت را اینجوری باید انجام داد، نگاه به بلند مدت را با این انگیزه ها، با این نیتها، با این امیدها باید انجام داد سپاه در یک چنین موضعی قرار دارد.»

2- سپاه برای شناخت جریانات انحرافی از غیر انحرافی به فهم سیاسی نیاز دارد.

مقام معظم رهبری با تصریح بر اینکه لزومی ندارد حتما سپاه در عرصه سیاسی به پاسداری بپردازد می فرمایند: « این خلط مبحثى که بعضى میکنند باید بدقّت روشن بشود؛ نمیشود یک مجموعه‌اى به عنوان بازوى نگاهبان و پاسدار انقلاب در کشور تعریف بشود، امّا در زمینه‌ى جریانهاى گوناگون سیاسى – بعضى انحرافى، بعضى غیرانحرافى، بعضى وابسته به اینجا و آنجا – چشمِ بسته و ناآگاه و نابینا داشته باشد، این معنى ندارد؛ باید بداند که از چه میخواهد دفاع کند.»

3- سپاه برای شناخت چالش اصلی انقلاب، فهم سیاسی می خواهد.

فرمانده کل قوا در ادامه بر پرهیز از فروکاستن چالش انقلاب به دعواهای جناحی و اختلافات میان دو یا چند نفر تاکید می فرمایند: « اینکه ما بیاییم چالش انقلاب را فرو بکاهیم به چالشهاى سیاسى و خطّى و جناحى و مقابله‌ى زید و عمرو با یکدیگر، این سهل‌نگرى است، مسامحه است، سهل‌انگارى است؛ چالش انقلاب اینها نیست. اینکه یک خطّ سیاسى، یک جریان سیاسى با یک جریان سیاسى دیگر دعوا دارند، یا زیدى با عمرواى اختلاف دارد، اینها چالش انقلاب نیست؛ چالش اساسى انقلاب عبارت است از اینکه انقلاب یک نظم جدیدى را براى بشریّت ارائه کرده.»

4- سپاه برای شناخت ماهیت انقلابی که می خواهد از آن دفاع کند به فهم سیاسی نیاز دارد.

رهبر معظم انقلاب با تصریح بر اینکه «آنچه که مهم است این است که سپاه، پاسدار انقلاب اسلامی است.» می فرمایند: « آنچه که مهم است این است که سپاه، پاسدار انقلاب اسلامى است؛ نمیخواهم بگویم این پاسدارى به معناى این است که در همه‌ى عرصه‌ها – عرصه‌ى علمى، عرصه‌ى فکرى، عرصه‌ى فرهنگى، عرصه‌ى اقتصادى – سپاه باید بیاید پاسدارى کند؛ نه، منظورم این نیست؛ لکن مقصود این است که سپاه به عنوان یک موجود زنده باید بداند که از چه میخواهد پاسدارى کند؛ این انقلاب چیست.»

5- سپاه برای شناخت پیام انقلاب باید فهم سیاسی داشته باشد.

رهبر معظم انقلاب در پاسخ به ماهیت انقلاب به تشریح پیام انقلاب پرداخته و فرمودند: «نمیگوییم انقلاب از اول با مخاطب قرار دادن کلّ بشر آمد؛ نه، انقلاب اسلامىِ «ایران» بود، متوجّه مسائل ایران بود، متوجّه ایجاد تغییرات بنیادى در ایران بود؛ امّا زبان این انقلاب و پیام این انقلاب پیامى بود و زبانى بود که نمیتواند و نمیتوانست – به طبع حال – در مرزهاى ایران منحصر بماند؛ یک مفهوم جهانى، یک حقیقت جهانى، یک حقیقت بشرى به وسیله‌ى انقلاب پیام داده شد که هر کسى در دنیا آن را بشنود احساس میکند که به این پیام دلبسته است. آن پیام چیست؟ اگر بخواهیم آن پیام را در شکل اجتماعى و انسانى آن در یک جمله بیان بکنیم: مقابله‌ى با نظام سلطه است؛ این پیام انقلاب است.

6- سپاه برای شناخت علل دشمنی مخالفان انقلاب اسلامی، فهم سیاسی می خواهد.

مقام معظم رهبری در ادامه فلسفه همه دشمنی های صورت گرفته علیه انقلاب اسلامی را مقابله با نظام سلطه و نرفتن زیر بار زور توصیف فرموده و تاکید می فرمایند: « نظام سلطه، نظام تقسیم دنیا به ظالم و به مظلوم است؛ منطق انقلاب که منطق اسلام است، «لا تَظلِمونَ وَ لا تُظلَمون» است؛ نباید ظلم کنید و نباید بگذارید به شما ظلم بشود. کیست در همه‌ى صفحه‌ى بشرى و عرصه‌ى وجود انسان که از این پیام خرسند نباشد، به این پیام دلبسته نشود؟ نه ظلم کن، نه ظلم بشو. این درست نقطه‌ى مقابل نظم حاکم بر جهان است از بعد از پیدا شدن تمدّن جدید صنعتى و شیوع ابزارهاى صنعتى و به تبع آن، شیوع فرهنگ سلطه در عالم. هر دستگاهى در دنیا که وابسته‌ى به نظام سلطه باشد، با این پیام مخالف است.»

7- گونه شناسی مخالفان انقلاب اسلامی، فهم سیاسی نیاز دارد.

رهبر معظم انقلاب با تاکید بر اینکه هر دستگاهی که به نظام سلطه وابستگی داشته باشد مخالف انقلاب اسلامی و پیام آن است، به معرفی گونه های دشمنان انقلاب در چند دسته جداگانه پرداخته و فرمودند:

«آن کسانى که خودشان سلطه‌گرند – یعنى دولتهاى جبّار، شبکه‌هاى اقتصادى مکنده‌ى ثروتهاى ملّى، ثروتهاى ملّتها – با این پیام مخالفند، چون ظلم میکنند.

دولتهاى زیردست و فرودستى که بر ملّتهاى فقیر یا ثروتمند حکومت میکنند و تابع آن نظام سلطه‌ى جهانى هستند، خودشان اقتدارى ندارند، سلطه‌اى ندارند، امّا تابع آنها هستند، دنبال آنها راه مى‌افتند، مخالف این پیامند.

فلان دولتى که سیاستهاى نظام سلطه را، سیاستهاى فرضاً آمریکا را یا یک روزى سیاستهاى انگلیس را موبه‌مو در کشور خود اجرا میکند، این با پیام «لا تَظلِمونَ وَ لا تُظلَمون» به طور طبیعى مخالف است.

کمپانى‌هاى بین‌المللى و چند ملّیّتى و تک ملّیّتى و جمع کنندگان ثروتهاى عمومى [با این‌] مخالفند؛ آن سیاستهایى که در دنیا سه عنصرِ جنگ و فقر و فساد را گسترش میدهند، با این مخالفند.»

8- شناخت کارکردهای نظام سلطه هم فهم سیاسی می خواهد.

توزیع فقر و فساد و راه اندازی جنگ های مختلف را سه کارکرد مهم نظام سلطه برشمرده و فرمودند: «جنگهاى دنیا در این برهه‌ى اخیر، در این دو سه قرن اخیر، غالباً تحت تأثیر نفوذ نظام سلطه بوده؛ یا خودشان با کسى جنگ داشتند یا دو گروه را به جنگ هم انداختند براى اینکه سود ببرند.

فقر هم کار آنها است، بسیارى از این کشورهاى فقیرى که مردم آن در فقر زندگى میکنند و از منابع طبیعى خودشان نمیتوانند بهره‌بردارى کنند، گناه فقر آنها به گردن اینها است.

خب، نظام سلطه جنگ را، فقر را، فساد را گسترش میدهد، با همان سازوکار مشخّص تقسیم دنیا به ظالم و مظلوم. اسلام – یعنى انقلاب اسلامى که برگرفته‌ى از همان مفاهیم اسلامى است – مى‌آید میگوید: لا تَظلِمونَ وَ لا تُظلَمون، یعنى همه‌ى این عوامل را نفى میکند؛ چالش اصلى اینجا است؛ دعواى اصلى اینجا است؛ دعواى با انقلاب اینها است؛ بقیّه‌ى حرفها بهانه است.

9- ثبات قدم در هویت بر افتخار سپاه، نیاز به فهم سیاسی دارد.

رهبر معظم انقلاب بار دیگر بر لزوم اینکه سپاه همواره باید بداند که چه کار می خواهد بکند و از چه چیزی می خواهد پاسداری کند می فرمایند: « ثبات قدم خود را که مؤلّفه‌ى اصلى هویّت پُرافتخار سپاه است، فراموش نباید بکند؛ این را همه، در همه‌ى سطوح توجّه داشته باشند.»

10- فهم سیاسی به حفظ معنویت در کنار پیشرفت های علمی سپاه کمک می کند.

دستیابی به تکنولوژی های نوین و تجهیزات پیشرفته ممکن است گاهی فاصله با معنویات را افزایش داده و سبب ضعف اعتقادی گردد، برخی نیز بر این تصورند که گرایش به معنویت با تلاش برای رشد و پیشرفت همخوانی ندارد. لذا رهبر معظم بر لزوم معنویت گرایی در سپاه تاکید داشته و می فرمایند:

« مکرّر عرض کرده‌ایم کار سپاه متّکى به معنویّت است؛ معنویّت منافات با پیشرفتهاى علمى و ابتکارات گوناگون علمى و عملى و شیوه‌هاى نو و سازماندهى‌هاى هوشمندانه ندارد. نه اینکه خیال کنیم وقتى چشم انسان به معنویّت است، به ظواهر [نپردازد]؛ نخیر، بهترین و هنرمندانه‌ترین شیوه‌هاى رزمى را در صدر اسلام، پیغمبر اکرم و امیرالمؤمنین و مسلمانها در عرصه‌هاى جنگ از خودشان نشان میدادند؛ در دوره‌ى ما هم در دفاع مقدّس، نیروهاى انقلابى – چه سپاه، چه ارتش، چه مجموعه‌ى نیروهاى انقلاب – هنرمندانه‌ترین تاکتیک‌ها و روشها و شیوه‌هاى کارى را در پیش میگرفتند. معنویّت منافات ندارد با پرداختن به اصول مادّى کار و تنظیم درست کار؛ بایستى این معنویّت را حفظ کرد. این معنویّت اساس کار است.»

ضرورت های فهم سیاسی سپاه از منظر مقام معظم رهبری / حسین عبداللهی فر /پایگاه بصیرت