تلاش ائتلافی پوتین‌برای دهن‌کجی به آمریکا

ارتقای روابط روسیه با مصر دهن کجی بزرگی به آمریکا محسوب شده و زمینه قدرت گیری بیش از پیش بشار اسد را فراهم خواهد کرد.

به گزارش جهان به نقل از فرهنگ نیوز، ولادمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در سفری پر اهمیت عازم قاهره مصر شده تا با مقامات ارشد این کشور گفتگو نموده و زمینه ی ارتقای روابط فی مابین و حل برخی معضلات را فراهم نماید. اهمیت دیدارهای فوق بدلیل نقش و جایگاه بالای مسکو و قاهره در معادلات جهانی و منطقه بوده و در راستای دگرگونی های صورت پذیرفته در استراتژی طرفین در ماه های اخیر می باشد، لذا بر آن شدیم در این نوشتار به بررسی پیامدهای نزدیکی مسکو و قاهره بپردازیم.

سیاست نزدیکی به شرق/ دهن کجی به آمریکا

ولادمیر پوتین و عبدالفتاح السیسی روسای جمهور روسیه و مصر هر دو در دوره زمامداری شان در پی ارتقای روابط خویش به کشورهای شرقی گام نهاده اند. پوتین در سال های اخیر و بویژه پس از تنش ها با غرب بر سر مسئله اوکراین و تحریم های تحمیل شده به این کشور ناشی از مسئله فوق، از میزان وابستگی اش به غرب کاسته و در پی ارتقای روابط با شرق برآمده است. سازمان شانگهای و ارتباط اقتصادی-سیاسی با اعضای آن در اولویت سیاست های مسکو بوده است. روابط مسکو با اتحادیه اروپا، ناتو و آمریکا بسیار تیره شده تا آنجا که به تهدید رهبران دو طرف مبنی بر تداوم سیاست های تلافی جویانه منجر شده است.

در چنین فضایی تحکیم روابط با مصر برای مسکو جهت رهایی از انزوای سیاسی و اقتصادی تحمیل شده از سوی غرب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. وزن و جایگاه مصر به عنوان پر جمعیت ترین کشور خاورمیانه و شمال آفریقا و بر عهده داشتن رهبری جهان عرب حائز اهمیت بالایی است. ایجاد یک منطقه بازرگانی مشترک در نزدیکی آبراه استراتژیک سوئز، با مشارکت اولیه مصر و روسیه و سپس افزوده شدن قزاقستان و بلاروس به آن، از سوی رهبران مصر و روسیه در مذاکرات جاری آنها در قاهره بررسی می‌شود. شبکه راشاتودی روسیه نیز خبر داده‌است که پوتین و سیسی احتمال خارج کردن دلار آمریکا از مبنای مناسبات تجاری فیمابین خود را بررسی می‌کنند.

دولت کنونی مصر نیز از زمان کودتا بر علیه محمد مرسی رئیس جمهور پیشین به شدت از میزان مشروعیت داخلی و بین المللی اش کاسته شده است. اتخاذ سیاست مشت آهنین در قبال معترضین مصری، محاکمه های گروهی آنها، افزایش تنش با ترکیه و قطر و انتقادهای مکرر غرب از نقض آزادی شهروندان در مصر موجب رنجش خاطر عبدالفتاح السیسی شده است. از این رو وی نیز به مانند پوتین در پی یافتن متحدی جدید در شرق است، دیدار های اخیر مسئولین مصری با مقامات چینی، روسی و هندی در همین راستا قابل ارزیابی است. السیسی می خواهد موازنه ای در رابطه با سیاست خارجی اش برقرار نموده و از تحت سیطره مطلق آمریکا خارج شد.

کارشناسان می گویند با توجه به آنکه مصر تاکنون متحد سنتی آمریکا بوده است،دیدار ولادیمیر پوتین،رئیس جمهور روسیه از مصر ، دهن کجی به آمریکا است. گفته می شود که از پوتین در قاهره به عنوان یک قهرمان استقبال شده است. به گونه ای که تصاویر وی در جای جای خیابان های شهر قاهره دیده می شود. حتی یکی از روزنامه های مصری در صفحه نخست خود، عنوان«پوتین قهرمان زمان ما » را چاپ کرده بود. سفر پوتین برای مصر نیز مهم است زیرا این کشور از چند ماه پیش در سینا با گروههای تروریستی درگیر جنگ مسلحانه است و از این رو، امیدوار است از کمک های روسیه در نبردش با این گروهها بهره جوید. از زمانی که محمد مرسی از سمت ریاست جمهوری مصر برکنار شده است واشنگتن بخشی از کمک های نظامی خود به قاهره را قطع کرده است.ناظران امور معتقدند، ناخشنودی حکومت جدید مصر از دخالت چهار سال پیش باراک اوباما در امور مصر و درخواست اکید او در ژانویه ۲۰۱۱ از حسنی مبارک برای کناره‌گیری از قدرت، حکومت عبدالفتاح سیسی را که تا حد زیادی ادامه‌دهنده سیاست‌های دوران مبارک است به روسیه نزدیک کرده‌است.

با وجود تفاسیر یاد شده، طرفین احتیاج مبرمی به یکدیگر جهت ارتقای موقعیتشان در سطح منطقه و جهان دارند. مصر می تواند شماری از احتیاجات نظامی خود را از روسیه دریافت نماید و روس ها نیز می توانند با دستیابی بر بازار بزرگ مصر از موقعیت متزلزل اقتصادی شان بکاهند.

تثبیت موقعیت بشار اسد/ تلاش جهت ایجاد ثبات در لیبی

تحولات منطقه خاورمیانه و بین الملل و مواضع در قبال لیبی و سوریه از موضوعات مطرح شده در مذاکرات ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و عبد الفتاح سیسی رئیس جمهور مصر خواهد بود. محمد المرسی رئیس جمهور پیشین مصر که عضوی از اخوان المسلمین بود به داشتن مواضعی ضد سوری و در حمایت از معارضین این کشور شهره بود. بر خلاف مرسی، السیسی فارغ از مواضع دیکتاتوری اش در داخل، قائل به حمایت از گروه های دینی به مانند اخوان المسلمین در سطح منطقه نیست. وی مواضعی تند و تیزی را بر علیه اخوانی ها در مصر، فلسطین و سطح منطقه دارد.

نزدیکی فکری السیسی به ایدئولوژی پان عربیسم زمینه ارتقای روابط قطع شده دمشق و قاهره را در آینده فراهم خواهد کرد. بشاراسد و السیسی درباره مقابله با اخوان المسلمین، گروه های سلفی و اتکا به اندیشه های عربی دارای اشتراک نظر هستند. از همین روست که از زمان غلبه السیسی در مصر دیگر شاهد مواضعی افراطی این کشور مبنی بر ضرورت برکناری اسد از قدرت نیستیم. گفته می شود که دولت السیسی جهت برنیانگیختن حساسیت اعراب مرتجع عرب نظیر عربستان سعودی از ارتباط گیری مستقیم پرهیز کرده اما روابط پنهانی را آغاز نموده است.

دولت پوتین نیز از سال ۲۰۱۱ و آغاز بحران در سوریه به عنوان یکی از متحدین کلیدی حکومت اسد در سوریه محسوب می شود. اتخاذ مواضع جدید از سوی السیسی قطعا با استقبال مسکو روبرو شده و بر شدت همکاری فی مابین خواهد افزود. نقش و اهمیت مصر در سطح خاورمیانه و مواضع احتمالی آتی آن در قبال چگونگی حل مسئله سوریه در کنار حمایت های روسیه، ایران، چین، عراق و سازمان های عضو محور مقاومت از دولت اسد بی شک کفه وزنه حامیان اسد در سطح منطقه را سنگین تر خواهد نمود.

موفقیت ارتش سوریه در جبهه زمینی، تشدید نگرانی از سیاست های داعش در سطح منطقه و افزایش حامیان دولت سوریه بدون تردید زمینه تثبیت اسد در سوریه را فراهم خواهد کرد.

علاوه بر مسئله سوریه، لیبی و عراق به عنوان دو کشور دیگری که هم اکنون درگیر بحران هستند مورد نظر قاهره و مسکو خواهند بود. روسیه و مصر زمان السیسی روابط حسنه ای را با دولت عراق برقرار نموده اند. هر دو کشور بر ضرورت مبارزه با داعش تاکید کرده و بر حفظ یکپارچگی عراق متفق القولند. روسیه در ماه های اخیر مبادرت به وضع قراردادهای نظامی جهت تسلیح ارتش عراق نموده و مصر نیز بر نزدیکی هرچه بیشتر میان کشورهای عربی تاکید دارد.

گفتگو در رابطه با آینده لیبی نیز از اهمیت بسزایی برای روسیه و مصر برخوردار است. از زمان سقوط معمر قذافی دیکتاتور پیشین این کشور تا کنون لیبی روی آرامش به خود ندیده است. روسیه روابط نزدیک سیاسی-اقتصادی با دولت قذافی داشت، لذا سقوط آن دولت را بر علیه منافع خویش می پنداشت از همین روست که حملات ناتو به لیبی با انتقاد مسکو روبرو شد. مرزهای طولانی لیبی با مصر نیز موجب شده که تحولات لیبی اثرات مستقیمی را بر امنیت مصر بر جای گذارد. از زمان سقوط قذافی و اشاعه ناامنی، لیبی به مکان امنی برای فعالیت تروریست ها و انتقال سلاح به کشورهای همسایه تبدیل شده است.

مصر و روسیه هر دو در پی افزایش نفوذ خویش در لیبی و تامین امنیت آن هستند، نزدیکی دو طرف و تداوم ارتباطات زمینه ایجاد امنیت آتی در این کشور و مقابله با تروریست ها خواهد شد. مصر و روسیه هر دو آسیب زیادی را از گسیل تروریست ها به کشورشان خواهد دید. هم اکنون ده ها هزار روسی تبار و سکنه مصر در غالب گروه های تروریستی در لیبی، سوریه، عراق، الجزایر و یمن فعالند، لذا ضروری است طرفین موضعی واحد در قبال تروریست ها اتخاذ نمایند