آلزایمر یک بیماری پیشرونده‌ی مغزی است که بازگشت ناپذیر است و به آرامی موجب تخریب حافظه و مهارت‌های تفکر می‌گردد و در نتیجه سبب اختلال شناختی می‌شود که به شدت زندگی روزانه‌ی افراد مبتلا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری سبب از بین رفتن حافظه‌ی بسیار مهم افراد که مردم خود را با آن می‌شناسند، می‌گردد. این بیماری مانند یک سارق بسیار با هوش است. افراد مبتلا به آلزایمر حتی به یاد نمی‌آورند چه چیزی را از دست داده‌اند و احساس سر در گمی و گم شدن در زمان و مکان می‌کنند.
 
بیماری آلزایمر ممکن است هر فردی از جمله اندیشمندان، استادان، هنرمندان، موسیقی دانان و حتی افراد عادی را مبتلا سازد. بیشتر موارد آلزایمر در افراد بالای شصت و پنج سال رخ می‌دهد. برای نخستین بار پژوهشی در کانادا به صورت روش درمانی جدیدی به نام تحریک مکرر مغناطیسی مغز از راه جمجمه بر روی فرد مبتلا به آلزایمر صورت گرفت.
 
این درمان یک روش غیر تهاجمی است که در آن دارویی استفاده نمی‌شود. این تکنولوژی برای درمان موفق افسردگی مورد استفاده قرار گرفته است و برای تعدادی از بیماری‌های نورولوژیک مانند پارکینسون، ضربه مغزی و سکته مغزی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.
 
در روش تحریک مکرر مغناطیسی مغز از راه جمجمه، یک سیم پیچ الکترو مغناطیسی بر روی پوست سر قرار می‌گیرد و با تولید پالس‌های مغناطیسی سبب فعال شدن نورون‌ها یا همان سلول‌های عصبی در مغز می‌شود. هدف این روش تمرین و آموزش نورون‌ها برای عملکرد بهتر در آینده است. این روش عوارض جانبی خفیفی دارد از جمله این که برخی افراد سر درد جزئی را گزارش داده‌اند که به راحتی با استفاده از یک قرص مسکن بر طرف می‌گردد. خطر تشنج در این روش بسیار کم است زیرا این روش برای افرادی با سابقه‌ی صرع یا تشنج به کار گرفته نمی‌شود.
 

من به خاطر می‌آورم

نخستین بیمار در این پژوهش، یک خانم 82 ساله بود که تقریباً در مرحله‌ی پیشرفته‌ی بیماری آلزایمر قرار داشت و از درمان متنفر بود. هر بار که از او در باره‌ی فرزاندانش سؤال می‌شد او پاسخ می‌داد که هنوز فرزندی ندارد و کمتر از 30 سال سن دارد.
 
در روز هفتم درمان او، در وسط جلسه، او از درمان‌گَران خواست تا درمان را متوقف کنند. همسرش تلاش کرد تا او را آرام نماید و وی را به ادامه‌ی درمان متقاعد سازد و به او گفت: “آیا نمی‌خواستی فرزاندانمان را به خاطر بیاوری؟”
 
او پاسخ داد: “اما من سوسن، سام و دنیا را به خاطر می‌آورم، چرا من به این درمان خسته کننده احتیاج دارم؟”
 
حالت شناختی این بیمار پیشرفت مهمی در طول دوره‌ی درمان نکرده بود. هر چند لحظات کوتاه بازیابی حافظه‌ی او، پژوهشگران را تشویق به ادامه‌ی آزمایش این روش بر روی سایر افراد به خصوص آن‌هایی که در مراحل اولیه‌ی آلزایمر بودند، نمود.
 
باید توجه داشت که آلزایمر بیماری پیشرونده‌ و ناتوان کننده‌ای است که علائم در طول زمان بدتر می‌شود. اگر بتوان با مداخله وضعیت بیمار را ثابت نگه داشت یا پیشرفت آن را کند کرد، در واقع بهبود محسوب می‌گردد و می‌توان آن را به عنوان اثر مثبت درمان در نظر گرفت.
 
در این مطالعه‌ی مقدماتی، 7 نفر از 10 شرکت کننده در این مطالعه، به مدت یک سال و نیم هر 3 ماه تحت درمان مداوم قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که تا زمانی که بیماران درمان دریافت می‌کردند، وضعیت بیماری آن‌ها وخیم‌تر نشد و حتی برخی از آن‌ها اندکی بهبود یافتند.
 
به محض این که درمان به دلیل محدودیت‌های مالی متوقف شد، وضعیت تمام بیماران شروع به وخامت کرد. 3 نفر از آن‌ها به حدی بد حال شدند که در طی سه ماه از توقف درمان، سرانجام به خانه‌ی سالمندان منتقل شدند و در عرض یک سال فوت نمودند.
 
در مجموع این مطالعه‌ی مقدماتی و سایر مطالعات مشابهی که با حجم نمونه‌ی کمتر در دنیا انجام شده است، نشان داد درمان با روش تحریک مکرر مغناطیسی مغز از راه جمجمه به خصوص زمانی که در مراحل اولیه و متوسط بیماری انجام شود، نتایج امید بخشی دارد.
 

اقدامات امید بخش برای درمان جدید آلزایمر

به عنوان نتیجه‌ی مطالعات صورت گرفته، مؤسسه‌ی مغز و اعصاب و ستون فقرات در حال سرمایه گذاری بر روی نخستین مطالعه‌‌ی دو سو کور با حجم نمونه‌ی بالا و کنترل از طریق دارو نما است که در مورد درمان آلزایمر با روش تحریک مکرر مغناطیسی مغز از راه جمجمه تحقیق می‌کند. این پژوهش با همکاری سه دانشگاه مانیتوبا، ام سی گیل و موناش در حال انجام است. تیم تحقیقاتی متشکل از مهندسان، روان پزشکان، روان شناسان بالینی، متخصصین مغز و اعصاب و آمار است.
 
این مطالعه تأثیر روش درمانی تحریک مکرر مغناطیسی مغز از راه جمجمه را بر بیماران آلزایمری که در مراحل اولیه و متوسط بیماری قرار دارند، بررسی می‌کند. بیماری آلزایمر در تمام شرکت کنندگان باید توسط یکی از پزشکان تیم تحقیقاتی تشخیص داده شود. و ارزیابی‌های متعددی قبل و بعد از درمان انجام می‌شود تا تأثیر روش درمانی و مدت زمان طول کشیدن اثر آن ارزیابی شود.
 
در حالی که مطالعه‌ی کنونی گامی امید بخش در جهت یافتن روش‌های درمانی جدید برای آلزایمر است، عوامل متعدد دیگری در پروتکل روش درمانی تحریک مکرر مغناطیسی مغز از راه جمجمه وجود دارد که تحقیق در باره‌ی آن‌ها در حال حاضر پشتیبانی مالی نمی‌شود. درمان با روش تحریک مکرر مغناطیسی مغز از راه جمجمه به خصوص زمانی که در مراحل اولیه و متوسط بیماری انجام شود، نتایج امید بخشی دارد. این عوامل شامل: روشی که از طریق آن پالس‌ها به مغز انتقال می‌یابند، محل تحریک مغزی و مدت زمان درمان است. مطالعه‌ی صورت گرفته تنها پروتکل استاندارد روش درمانی تحریک مکرر مغناطیسی مغز از راه جمجمه را بررسی کرده است. و امید است که پس از نتایج مقدماتی، بودجه‌ی بیشتری برای ادامه‌ی این تحقیق تخصیص یابد.
 
تعداد افراد مبتلا به آلزایمر در حال افزایش است. بیماری آلزایمر جنبه‌های ارزشمند زندگی افراد را از مبتلایان و خانواده‌ی آن‌ها می‌گیرد. این بیماری نزدیکان مبتلایان را مجبور می‌کند تا از نزدیک شاهد پیشرفت غم انگیز این بیماری در طی بازه‌ی زمانی طولانی مدت باشند.
 
بیماری آلزایمر یک بیماری چند عاملی است که برای درمان آن نیاز به بهره گیری از چند رشته تخصصی است. تنها با تلاش جمعی می‌توانیم امیدوار به یافتن راه حل و درمان برای این بیماری سخت و وحشتناک باشیم. و سرانجام ناامیدی بر بال‌های صبح پرواز خواهد کرد و از قلب تاریکی نوری خواهد آمد.
 
منبع: زهرا موسوی – University of Manitoba