حجاب قبل از اسلام

از تاریخ استفاده می شود که زنان در زمان پیامبر دارای حجاب بودند . زنان عرب معمولاً پیراهن هایی می پوشیدند که گریبان هایشان باز بود، دور گردن، سینه، در معرض دید بود. روسری هایی که به سر می انداختند، قسمت های پایین آن را به پشت سر می انداختند و گوش ها و گوش واره ها و جلوی سینه و گردن نمایان بود.( مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 19، ص 484- 485)
پس حجاب زنان در زمان پیامبر (ص) این گونه بوده است که تمام بدن آنان در پوشش بوده، روسری به سر می انداختند، منتها مقداری از سینه و گردن آنان و جاهایی که محل زینت و موجب تحریک شهوت مردان است، باز بود.
از امام باقر (ع) روایت شده است :
روزی در هوای گرم مدینه ، زن جوانی در حالی که روسری خود را به پشت گردن انداخته و دور گردن و بناگوشش پیدا بود، از کوچه عبور می کرد، مردی از اصحاب از طرف مقابل می آمد، آن منظره ، نظر او را جلب کرد و آن جوان غرق تماشای آن زن شد به طوری که ازخودش غافل گشت ، ناگهان استخوان یا شیشه ای که از دیوار بیرون آمده بود به صورتش اصابت کرد و صورتش را مجروح ساخت، وقتی به خود آمد که خون از سر و صورتش جاری شده بود. با همین حال به حضور پیامبر رفت و ماجرا را به عرض رساند.( فیض کاشانی، تفسیر صافی، ج 5، ص 230؛ مجموعه آثار، مرتضی مطهری، ج 19، ص 485)
این جا بود که آیه ی حجاب نازل شد : قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلی جُیُوبِهِنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ …. نور، 31
به زنان با ایمان بگو چشم های خود را فرو گیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را آشکار ننمایند و اطراف روسری های خود را بر سینه خود افکنند و زینت خود را آشکار نسازند،
این آیه در مقام بیان توسعه محدوده پوشش است؛ زیرا قسمت های دیگر بدن با لباس های مرسوم آن زمان که همان پیراهن های بلند بوده پوشیده می شد و فقط قسمت های سینه و گردن بود که باز بود.
آنچه در این آیه محل دقت و مورد نظر است جمله ی” ولیضربن بخمرهن علی جیوبهن” است. راغب در مفردات می گوید: اصل خمر به معنای پوشانیدن شیء است و به آنچه با آن چیزی را می پوشانند، خمار گویند، ولی در عرف، خمار مخصوص شده به آنچه زن سر خود را با آن می پوشاند.( راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، واژه ی خمر)
گفته اند وقت نزول آیه زنان، اطراف چارقد و روسری را جمع کرده، به پشت سر می انداختند و سینه هایشان آشکار می شد.( قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج 2، واژه ی حجب)
بنابراین، معنای آیه این می شود که زنان می باید روسری خود را بر روی سینه و گریبان خویش قرار دهند، تا گردن و سینه با آن پوشانده شود.
ابن عباس در تفسیر این بخش از آیه می گوید: یعنی زن، مو و سینه و دور گردن و زیر گلوی خود را بپوشاند.( تغطی شعرها، و صدرها، و ترائبها و سوالفها». طبرسی، مجمع البیان، ج 4، ص 138)
از عائشه نقل شده: همین که آیه 31 سوره ی نور نازل شد، هیچ زنی را بهتر از زنان انصار، مشاهده نکردم و دیده نشد که آنان همچون سابق بیرون بیایند.( ما رأیت نساءاً خیراً من نساء الانصار، لما نزلت هذه الآیه…». تفسیر کشاف، ج 3، ذیل آیه ی 31 سوره ی نور.)