با اهدای سلام به پرسشگر محترم؛
در مورد سکوت و عزلت نشینی یا معاشرت و اختلاط با عامه مردم در روایات ما یا از سوی علمای اسلام در طول تاریخ مباحث مختلفی طرح شده است که در یک جمعبندی کلی می توان به چند نکته در این مورد اشاره کرد؛ ان شاء الله که راهگشا باشد؛
1;حدیث معراج از جمله احادیثی است که از چند طریق نقل شده است و برخی از نقل های آن _که عموماً از طرف اهل سنت است_ کاملاً صحیح نمی باشد. باید بررسی کرد مستند شما کدامیک می باشد.
2; عزلت نشینی و سکوت به صورت افراطی از تعالیم ویژه صوفیه و اهل تصوف است. لذا برخی روایاتی که در این مورد وارد شده است یا به نوعی منسوب به ائمه اطهار علیهم السلام است(مخصوصا از ابتدای قرن دوم به بعد) بعضاً مخدوش است. مثلاً روزه سکوت را که در میان برخی از شیعیان نیز رواج یافته بود شیخ عباس قمی رحمت الله علیه صاحب مفاتیح الجنان بدعت می خواند و آن را; از آموزه های شیعی نمی داند. مثلاً این از جملات معروف صوفیه است : هر چه می توانی از معاشرت با مردم عادی و عوام ناس اجتناب کن! و از تعالیم مکتب اهلبیت علیهم السلام نیست و اتفاقاً مخالف سیره عملی و قولی ایشان است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در زمان خود نسبت به کسانی که از معاشرت با زن و فرزند و مردم دوری می کردند به شدت غضبناک شدند و از این عمل نهی فرمودند. در سوره حدید هم از رهبانیت نهی شده است و فرموده است رهبانیتی که مسیحیت داشتند خودشان ابداع کرده بودند و ما بر آن ها تشریع نکردیم. ((رهبانیه ابتدعوها ما کتبناها علیهم)). ازدواج نکردن، کم گوشت خوردن، لباس کهنه پوشیدن، خود را خوشبو نکردن، ژولیدگی ظاهر و … نیز از تعالیم صوفیه است.
3;بله؛ پرهیز از زیاده گویی، زیاده خوری و یا زیاد خوابیدن در آموزه های اسلام عزیز وجود دارد. مثلاً; تا از تو نپرسیده اند حرفی نزن، در مورد چیزی که به تو ربطی ندارد نظر نده یا آن را رها کن، زیاده گویی از کم عقلی است، اگر کلامت از نقره باشد سکوت از طلا است و … این ها صحیح است و البته کاملاً متفاوت با آموزه های افراطی صوفیه.
4;البته منکر وجود برخی از این تعالیم خاص و مراقبات سکوت و عزلت در مکتوبات برخی علمای اصیل اسلامی مانند سید بن طاووس نیستم؛ اما این معتقدات باید در جای خود تحلیل و فهم گردد. مضاف بر اینکه برای ما اقوال ائمه اطهار علیهم السلام حجت است نه برخی علمای اسلام.
5;وظیفه خود را در نامه امیرالمومنین علیه السلام به امام حسن سلام الله علیه بیابید(نامه 31 نهج البلاغه) که در واقع این نامه حضرت به کل جوانان شیعه است؛ فرمودند: به نیکی ها امر کن و خود نیکوکار باش و با دست و زبان بدی ها را انکار کن و بکوش از بدکاران دور باشی.
6;کلاً اسلام دینی اجتماعی است و اهتمام دائمی به اصلاح; امور مسلمین از اصلی ترین آموزه های آن است. اگر به دنبال اصلاح نفس و دوری از تعلقات دنیا هستید بدانید سخت ترین ریاضت ها برای نفس انسان آن است که با مردم و با همسر و فرزند معاشرت کند و تقوی را در رفتار و گفتار خود رعایت کند. کارش را برای خدا انجام دهد و برای خدا به ایشان خدمت کند. بخورد و بیاشامد و یک لحظه هم از یاد خداوند غافل نشود. موفق باشید.
;