حضرت حجت (عج) چگونه رابطه عالم غيب و طبيعت هستند و چگونه فيض الهي را از خداوند دريافت و به تمام موجودات مي‌رسانند؟

امام عصر(عج) به دو صورت واسطه بين عالم غيب و عالم طبيعت است.
1. فيض تكويني
حضرت حجت(عج) به عنوان يكي از چهارده معصوم علت غايي آفرينش انسان و هستي است، و حديث معروف «لولاك لما خلقت الأفلاك»[1]؛ اگر تو نبودي افلاك را نمي‌آفريدم، بر اين مطلب دلالت مي‌كند. و غايب بودن امام عصر (عج) هم نمي‌تواند مانع از اين فيض تكويني شود. زيرا وجود مقدس امام زمان (عج) واسطه و شرط در فيض رساني است نه ظهور او. پيامبر اكرم(ص) فرموده اند ستارگان براي اهل آسمان امان هستند و اگر ستارگان از بين بروند، اهل آسمان هم از بين مي روند و خاندان من هم امان اهل زمينند پس اگر اهل بيت از بين بروند اهل زمين نيز از بين مي روند[2] حضرت علي(ع) مي فرمايد: «زمين هيچ گاه از حجت الهي خالي نيست كه براي خدا با برهان روشن قيام كند يا آشكار و شناخته شده و يا ترسان و پنهان تا حجت هاي خدا باطل نشود»[3]. امام صادق(ع) فرموده اند: «اگر زمين بدون حجت بماند حتما فرو خواهد ريخت»[4] و ا مام عصر(عج) مي فرمايند: «امامان از خداوند در خواست مي كند و او به خاطر تعظيم حق ايشان مي آفريند و روزي مي دهد. [5]2. فيض‌هاي تشريعي
الف. «احكام ولايي»؛ حضرت مهدي (عج) گاهي به واسطه افراد خاص در مسائل مهم، حكم نهايي را بيان فرموده‌اند و گاه بي‌واسطه حكم و اختلافي را برطرف كرده‌اند و اين گونه احكام، در عصر غيبت صغري نمونه‌هاي زيادي دارد به عنوان مثال، مرحوم صدوق نقل مي‌كند كه: «امام زمان (عج) بر جعفر كذّاب، هنگامي كه به ناحق، ادّعاي ميراث امام حسن عسكري ـ عليه السّلام ـ كرد، از مكان مجهولي ظاهر شد و فرمود: «اي جعفر! چرا مي‌خواهي حق مرا ببري؟! جعفر متحير و مبهوت ماند. آن گاه حضرت مهدي (عج) غايب شد. جعفر پس از آن، هر چه در ميان مردم گشت، آن حضرت را نيافت تا آن كه مادر امام ـ عليه السّلام ـ از دنيا رفت و وصيت كرده بود در خانه ‌امام حسن ـ عليه السّلام ـ دفن شود. جعفر، مانع شد و گفت: «نبايد در اين خانه دفن شود». اين جا نيز حضرت بر او ظاهر شد و فرمود: «اي جعفر! آيا اين خانه اي تو است؟ پس غايب شد و ديگر ديده نشد».[6]ب. حضرت به صالحان و پيروانش نظر لطف دارند و مي‌فرمايند: ما نظر خود را از شما بر نمي‌گيريم (كه به حال خود رها شويد)، و فراموش‌تان نمي‌كنيم».[7]ج. حضرت مهدي (عج) در عصر غيبت صغري و كبري، مهدي باوران را از هدايت‌هاي عمومي و خصوصي خود بي‌بهره نكرده است.[8]در تأكيد و تأييد مطالب فوق مي‌توان روايات ذيل را بيان نمود.
1. امام باقر ـ عليه السّلام ـ فرمودند: «به خدا قسم خداوند از زماني كه آدم را قبض روح فرموده، زمين خود را تاكنون رها نكرده است مگر اين كه در روي آن امامي بوده كه به وسيله او هدايت به سوي خدا انجام مي‌گرفته است، ‌و او حجت خدا بر بندگانش بوده، ‌و پس از اين هم زمين بدون امامي كه حجت خدا براي بندگان اوست باقي نمي‌ماند».[9]2. امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرمودند: «خدا ما را به نيكوترين خلقت آفريد و در آسمان و زمين خزانه‌دار علوم خويش قرار داد… و اگر ما نبوديم خدا عبادت نمي‌شد».[10]3. امام عصر (عج) مي‌فرمايند: «امامان از خدا درخواست مي‌كنند، و او مي‌آفريند و روزي مي‌دهد و اين اجابت درخواست به خاطر تعظيم حق و شأن امامان است.»[11]در روايات وجود مقدس صاحب الامر تشبيه به خورشيد پشت ابر شده است. وجه تشبيه اين است که: در علوم طبيعي و فلكيات ثابت شده است كه خورشيد مركز منظومه شمسي است،‌ جاذبه‌اش حافظ زمين و آن را از سقوط نگه مي‌دارد، زمين را به دور خود چرخانده، شب و روز و فصول مختلف را ايجاد مي‌كند، حرارتش سبب حيات و زندگي حيوانات و گياهان و انسان است و نورش روشني بخش زمين است. در ترتيب اين آثار بين اين كه ظاهر باشد يا پشت ابر، تفاوتي وجود ندارد گرچه كم و بيش دارد.
وجود مقدس امام هم خورشيد و قلب انسانيت و مربي و هادي تكويني است و در ترتيب اين آثار، بين حضور و غيبت او تفاوتي نيست.[12]»
گفتني است از اين روايات و احاديث ديگر استفاده مي‌شود كه وجود مقدس امام، غايت نوع و فرد كامل انسانيت و رابطه ميان عالم مادي و عالم ربوبي است و اگر امام نباشد، ‌رابطه بين عالم مادي و دستگاه آفرينش منقطع مي‌گردد. «قلب مقدس امام به منزله ترانسفورماتوري است كه برق كارخانه را به هزاران لامپ مي‌رساند. اشراقات و افاضات  غيبي، اولاً بر آينه پاك قلب امام و به وسيله او بر دل هاي ساير افراد نازل مي‌گردد. امام قلب عالم وجود و رهبر و مربي نوع انسان است و معلوم است كه حضور و غيبت او، در تحقق اين آثار تفاوتي ندارد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1- مكيال المكارم، ج 1، مناظرات .
2- و دادگستر جهان.آيت الله اميني.

پي نوشت ها:
[1] . علم اليقين، في صفات الامام، ج1، ص381.
[2] . اميني، ابراهيم، دادگستر جهان، ص81، به نقل از تذكرة الخواص، نيز كمال الدين، ج2، ص205.
[3] . نهج البلاغه، ترجمه مرحوم دشتي، ح147.
[4] . النعماني، غيبت، ترجمه محمدجواد غفاري، نشر صدوق، ص193، ح7.
[5] . مكيال المكارم، ج1، ص90، به نقل از الاحتجاج، ج2، ص284.
[6] . انتظار، ش 5، ص 306، به نقل اكمال الدين، ج 2، ص 442.
[7] . موسوي، سيد محمدتقي، مكيال المكارم، ج1، در صفحه‌هاي نخستين.
[8] . رضا اصفهاني، محمد رضا، عنايات حضرت مهدي (عج)، به علما و طلاب و كتاب كمال الدين صدوق، ج 2 مراجعه شود.
[9]  . النعماني، غيبت، ترجمه محمد جواد غفاري، نشر صدوق، ص 193، حديث 7.
[10] . دادگستر جهان، به نقل از اصول كافي، ج 1، ص 368.
[11] . مكيال المكارم، ج 1، ص 90، به نقل از الاحتجاج، ج2، ص284.
[12] . اميني، ابراهيم، دادگستر جهان، ناشر: انتشارات شفق، چاپ قدس، چاپ بيست و پنچم، 1381، ص155.