خانه » همه » مذهبی » خانواده در قرآن

خانواده در قرآن


خانواده در قرآن

۱۳۹۲/۰۹/۱۰


۱۷۶۹ بازدید

آیاتی را که در رابطه با خانواده می باشد را می خواستم .اگر بذل مرحمت کرده و شماره آیات ونام سوره هایی که مباحث خانواده در آن ذکر شده برایم بفرستید دعاگویتان خواهم بود.

در پاسخ به آیاتی که مربوط به خانواده است همراه با ذکر نکات آن توجه کنید . آیه اول : (( و من آیاته أن خلق لکم من أنفسکم ازواجا لتسکنوا إلیها و جعل بینکم موده و رحمه ،‌ إنّ فی ذلک لقوم یتفکرون )) روم / 21   ترجمه : و از نشانه های او ( خداوند ) اینستکه همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید ، تا در کنار آنها آرامش یابید ، و در میانتان مودت و رحمت قرار داد ، در این نشانه هائی است برای گروهی که اهل تفکرند … نکات آیه : 1 . آفرینش هدف دار است ( و من آیاته … ) 2 : زن و مرد از یک جنس هستند ( بر خلاف عقائد خرافی و تحقیر آمیز که زن را موجودی پست تر و یا از جنس دیگری میدانند ( من انفسکم ) 
3 . همسر باید عامل آرامش باشد نه مایه تشنج و اضطراب « لتسکنوا الیها » 
4 . هدف ازدواج ، تنها ارضای غریزه جنسی نیست ، بلکه رسیدن به یک آرامش جسمی و روانی است « لتسکنوا الیها » 
5 . محبت هدیه ای الهی است که با مال و مقام و زیبائی به دست نمی آید « و جعل لکم … » ( مودت و رحمت ، هدیه خداوند به عروس و داماد است ) 
6 . هر کس با هر عملی که آرامش و مودت و رحمت خانواده را خدشه دار کند ، از مدار الهی خارج و در خظ شیطان است « و جعل … » 
7 . رابطه زن و مرد باید بر اساس مودت و رحمت باشد « موده و رحمه … » ( مودّت و رحمت، عامل بقا و تداوم آرامش در زندگى مشترک است ) 
8 . مودّت و رحمت، هر دو با هم کارساز است . ( مودت بدون رحمت و خدمت ، به سردی کشیده می شود و رحمت بدون مودت دوام ندارد )
10 . تنها اهل فکر می توانند به نقش سازندگی ازداج پی ببرند ( لقوم یتفکرون ) 
برگرفته از تفسیر نور / قرائتی / ذیل آیه مذکور
آیه دوم  
هُوَ الَّذِى خَلَقَکُم مِّن نَّفْسٍ وَ حِدَةٍ وَجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِیَسْکُنَ إِلَیْهَا فَلَمَّا تَغَشَّهَا حَمَلَتْ حَمْلاً خَفِیفاً فَمَرَّتْ بِهِ فَلَمَّآ أَثْقَلَت دَّعَوَا اللَّهَ رَبَّهُمَا لَئِنْ ءَاتَیْتَنَا صَلِحاً لَّنَکُونَنَّ مِنَ الشَّکِرِینَ / اعراف / 189  
ترجمه : 
او خدایى است که شما را از یک نفس (جان) آفرید و همسرش را از (نوع) او قرار داد تا بدان آرام گیرد. پس چون با او بیامیخت، بارى سبک بر گرفت (و باردار شد) و (مدّتى) با آن سر کرد، چون زن سنگین شد، آن دو(زن و شوهر) از خداوند، پروردگارشان، درخواست کرده (و گفتند : که اگر فرزند شایسته اى به ما بدهى، قطعاً از سپاسگزاران خواهیم بود .
نکات آیه از دیدگاه تفسیر نور : 
1 . گوهر وجودى زن و مرد یکى است. «وجعل منها زوجها » 
2 . ازدواج و همسر، عامل آرامش روح و زندگى است وناآرامیهاى روانى را برطرف میکند. «لیسکن الیها » 
3 . اساس زندگى بر انس و الفت است، نه اختلاف و شقاق. «لیسکن الیها » 
4 . آمیزش زن و شوهر باید در پنهانى باشد . همچنین باید مسائل جنسی را با کنایه بیان کنیم . «تغشّاها » 
5. تا بار انسان سنگین نشود، متوجّه مسئولیّت خود نمیشود. «فلما أثقلت دعوا » 
6 . فرزند را از خدا بدانیم، نه از وسائل دیگر یا خودمان. «آتیتنا » 
7 . آمیزش جنسى تنها براى لذّت و شهوت نیست، بلکه براى بقا و دوام نسل صالح است. «صالحاً » 
8 . انسان فطرتاً به دنبال صلاح و اصلاح است، نه بی تفاوتى وفساد. «آتینا صالحاً» و نفرمود: «آتیتنا ولداً ». 
9. براى صلاح و تربیت صحیح فرزند، باید پیش از تولّد او اقدام کرد و از خدا استمداد نمود. «فلمّا اثقلت دعوا اللّه ربّهما لئن آتیتنا صالحا » 
آیه سوم : 

یَآ أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَاراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ عَلَیْهَا مَلاَئِکَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَّا یَعْصُونَ اللَّهَ مَآ أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ / تحریم / 6  
ترجمه : اى کسانى که ایمان آورده اید! خود و خانواده خود را از آتشى که هیزم آن مردمان (گنهکار) و سنگ ها هستند، حفظ کنید. آتشى که بر آن فرشتگانى درشت خو و سخت گیر نگهبانند و خدا را در آنچه فرمانشان دهد، نافرمانى نکنند و آنچه را فرمان یابند انجام دهند .

نکات آیه از نگاه تفسیر نور : 
1 . ایمان داشتن کافى نیست، حفظ آن از خطرات و آسیب ها مهم است. پس باید مراقبت کرد. «یا ایّها الّذین آمنوا قوا انفسکم »
2 . اولین گام در اصلاحات، اصلاح خود و بستگان ( خانواده ) و سپس اصلاح جامعه است. در این آیه، اصلاح خود و بستگان و سپس در آیه نهم، اصلاح جامعه از طریق جهاد با کفّار و منافقان آمده است. «قوا انفسکم و اهلیکم »
3 . ایمان به معاد و دوزخ، نقش مهمى در ایجاد تقوا و اصلاح خود ( خانواده) و دیگران دارد. «قوا انفسکم و اهلیکم نارا وقودها الناس و الحجارة »
4 . تربیت دینى فرزندان، بر عهده مدیر خانواده است. «قوا انفسکم و اهلیکم ناراً »
5 . تا زنجیر از پاى خود باز نکنیم، نمی توانیم دیگران را آزاد کنیم. خودسازى شرط موفقیّت در ساختن خانواده و جامعه است. «قوا انفسکم و اهلیکم »
6 . کیفر رها کردن خانواده و نزدیکان، هیزم آتش دوزخ شدن است. «وقودها الناس و الحجارة »
* در روایتى می خوانیم: «رحم اللّه رجلاً قال یا اهلاه! صلاتَکم صیامَکم زکاتَکم مسکینکم یتیمکم جیرانکم» رحمت خدا بر کسیکه به خانواده اش هشدار دهد که مراقب نماز و روزه و زکات و فقرا و ایتام و همسایگانتان باشید .
*« و أمر اهلک بالصّلاة و اصطبر علیها» اهل ( خانواده ) خود را به نماز فرمان ده و بر آن پایدارى کن .
آیه چهارم : 

وَاللَّهُ جَعَلَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَجاً وَجَعَلَ لَکُم مِّنْ أَزْوَجِکُم بَنِینَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَکُم مِّنَ الطَّیِّبَتِ أَفَبِالْبَطِلِ یُؤْمِنُونَ وَبِنِعْمَتِ اللَّهِ هُمْ یَکْفُرُونَ / نحل / 72

ترجمه : و خداوند از جنس خودتان همسرانى برایتان قرار داد و از همسرانتان براى شما فرزندان و نوادگانى قرار داد و از پاکیزه ها شما را روزى داد، پس آیا (باز هم) به باطل ایمان می آورند و به نعمت الهى کفر می ورزند؟ .

نکته ها از دید تفسیر نور : 
1 . همسر و فرزند، از نعمت هاى الهى است. (همسر وسیله آرامش و فرزند مایه امید است) «واللَّه جعل لکم… ازواجاً …بنین » 
2 . از الطاف و حکمت هاى الهى، سنخیت میان زن و شوهر است. «جعل لکم من انفسکم » 
3 . ازدواج، یک برنامه ى مدبرانه الهى است. «واللَّه جعل …ازواجاً » 
4 . خداوند، هم نیازهاى روحى و روانى را تأمین می کند. «من انفسکم ازواجاً… بنین و حفدة» و هم نیازهاى مادى را. «رزقکم من الطیبات » 
5 . ترک ازدواج و جلوگیرى از فرزند و تحریم حلال هاى الهى، باطل گرایى و کفران نعمت است. «افبالباطل یؤمنون و بنعمة اللَّه هم یکفرون » 
6 . با وجود همسر و رزق حلال، زنا و حرام خوارى، کفران نعمت الهى است. «بنعمة اللَّه هم یکفرون » 
7 . ابتدا با بیان نعمت ها و الطاف، مخاطب خود را آماده کنید، سپس از او انتقاد کنید. «جعل لکم من انفسکم… ازواجکم… و رزقکم … أفبالباطل یؤمنون » 
((( در تفسیر طبرى می خوانیم که کلمه ى «حفدة» به داماد، فرزند، نواده و حتى اعوان و خدمه و فرزندى که همسر از شوهر دیگر داشته، گفته میشود، در تفسیر المیزان آمده که «حفدة» جمع «حافد» به معناى سرعت در عمل است و چون نزدیکان، سریع تر به کمک والدین میشتابند، به آنها حفده گفته می شود .
سؤال : چرا در این آیه نام پسران آمده، ولى نام دختران نیامده است؟
پاسخ: ممکن است مراد از «بنون» پسران و دختران هر دو باشند، و ممکن است دختران مصداق طیبات باشند که در آیه آمده است، چنانکه در آیه ى 26 سوره ى نور میفرماید: «الطیبات للطیبین» و ممکن است با وجود کلمه ى «حفدة» که به معناى نوه ى دخترى است، نیازى به نام دختر نباشد . )))
آیه پنجم  

وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَیْهَا لَا نَسْئَلُکَ رِزْقاً نَّحْنُ نَرْزُقُکَ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَى / طه / 132

وخانواده ات را به نماز فرمان ده و بر آن پایدار باش. ما از تو روزى نمى خواهیم، (بلکه) ما تو را روزى مى دهیم، و سرانجامِ (نیکو) براى (اهل) تقوا است .

نکات آیه از دیدگاه تفسیر نور : 
1- رهبر جامعه ى اسلامى نباید از خانواده خود غافل باشد. «وامر اهلک بالصلوة »
2- مرد نسبت به سرنوشت فکرى و دینى خانواده خود مسئول است و تنها رعایت امور مادّى آنان کافى نیست. «وأمر اهلک »
3- یکى از مهم ترین زمینه هاى امر به معروف، خانواده ونزدیکان انسان است. «وأمر اهلک…» (دایره ى اهل، به زن و فرزند منحصر نیست، بلکه همه ى افراد خاندان را شامل مى شود .)
4- مبلّغ باید در مرحله ى اوّل به تبلیغ خانواده خود بپردازد. «وأمر اهلک »
5- اوّلین مرحله ى تربیت، کانون خانواده است. «وأمر اهلک »
6- فرمان به نماز از میان سایر واجبات، رمز بیمه شدن اعضاى خانواده است. «وأمر اهلک بالصلوة »
7- براى عدم وابستگى به زرق و برق دنیا، به نماز پناهنده شویم. «لا تمدّن… وامر اهلک بالصلوة »
8- یکى از مصادیق روشن و بلند معروف، نماز است. «وأمر اهلک بالصلوة »
9- موضوع نماز در خانواده داراى اهمیت خاصى است، باید والدین بر آن اصرار کنند.(164) «وأمر اهلک بالصلوة واصطبر علیها »
10- امر به معروف، مداومت و پایدارى لازم دارد. «اصطبر علیها »
11- خداوند از عبادت ما سودى نمى برد، ثمره ى آن به خود ما باز مى گردد. «لانسئلک رزقا »
12- سفارش به نیکى ها باید جدّى وهمراه بیان آثار باشد. «وامر اهلک… والعاقبة للتّقوى »
13- نماز، زمینه ساز پاکدامنى و تقواست. «وأمر اهلک بالصلوة… والعاقبة للتقوى »
14- حسن عاقبت در سایه ى تقواى الهى است، نه مادّیات. «والعاقبة للتقوى »
آیه ششم : 

« وَاذْکُرْنَ مَا یُتلى فى بُیُوتِکُنَّ مِنْ آیَاتِ اللَّهِ وَالْحِکْمَةِ إِنَّ اللَّهَ کَانَ لَطِیفاً خَبِیراً » احزاب / 34

ترجمه : و آنچه که از آیات خدا و حکمت در خانه هایتان تلاوت مى شود یاد کنید؛ همانا خداوند (نسبت به شما) داراى لطف و (از کارهاى شما) آگاه است .

نکاتی از دیدگاه تفسیر نور : 
1- تلاوت قرآن در منزل و تکرار آن توسط اهل خانه، سفارش قرآن است. «واذکرن ما یتلى… من آیات اللّه »
2- به جاى فرهنگ ابتذال ، فرهنگ الهى را دنبال کنید. «لا تبرّجن … واذکرن »
3- قرار گرفتن زن در خانه و پرهیز از جلوه گرى، به معناى عقب ماندن از علم و حکمت نیست. «قرن… لا تبرّجن… و اذکرن… آیات اللّه و الحکمة »
4- خانواده ى نبوّت در انجام اعمال نیک سزاوارترند «فى بیوتکنّ» (زندگى در خانه ى وحى تکلیف آور است ).
5 – استقرار زن در خانه، نهى از خودنمایى، انجام نماز و زکات و ذکر آیات، ناشى از لطف خداوند بر زنان و آگاهى از مصالح و مفاسد است. «لطیفاً خبیرا »
آیه هفتم : 
یَأَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّکُمْ الَّذِى خَلَقَکُم مِّنْ نَّفْسٍ وَحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالاً کَثِیراً وَنِسَآءً وَاتَّقُواْ اللَّهَ الَّذِى تَسَآءَلُونَ بِهِ وَا لْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَیْکُمْ رَقِیباً / نساء / 1
اى مردم! از پروردگارتان پروا کنید، آن کس که شما را از یک نفس آفرید و همسرش را نیز از (جنس) او آفرید و از آن دو، مردان و زنان بسیارى را (در روى زمین) پراکنده ساخت واز خدایى که (با سوگند) به او از یکدیگر درخواست مى کنید، پروا کنید. و (نسبت) به ارحام نیز تقوا پیشه کنید (وقطع رحم نکنید) که خداوند همواره مراقب شماست .

نکاتی از تفسیر نور : 

1- آغاز سوره ى   خانواده، با سفارش به تقوا شروع شده است، یعنى بنیان   خانواده، بر تقواست و مراعات آن بر همه لازم است. «یا ایّها الناس اتّقوا » 
2- خلقت و تربیت انسان، هر دو به دست خداست، پس پروا و اطاعت هم باید از او باشد. «اتّقوا ربکم الّذى خلقکم » 
3- همه ى انسان ها از یک نوعند، پس هر نوع تبعیض نژادى، زبانى، اقلیمى و… ممنوع است. «خلقکم من نفس واحدة » 
4- زن و مرد در آفرینش وحدت دارند و هیچکدام از نظر جنسیّت بر دیگرى برترى ندارند. «خلق منها زوجها » 
5 – همه ى انسان ها در طول تاریخ، از یک پدر ومادرند. «بثّ منهما رجالاً …» 
روایات درباره ى ازدواج فرزندان آدم دو نوع است، آنچه با قرآن هماهنگ است، روایاتى است که مى گوید فرزندان آدم با یکدیگر ازدواج کردند .
6- در مسائل تربیتى، تکرار یک اصل است. «اتّقوا ربّکم… اتّقوا اللّه » 
7- رعایت حقوق   خانواده   و خویشاوندان، لازمه ى تقواست. «اتّقوا اللّه… والارحام» امام باقرعلیه السلام فرمود: قرابت دلبستگان پیامبرصلى الله علیه وآله را باید با موّدت مراعات کرد . 

آیه هشتم : 

یَتَنَازَعُونَ فِیهَا کَأْساً لَّا لَغْوٌ فِیهَا وَلَا تَأْثِیمٌ ، وَیَطُوفُ عَلَیْهِمْ غِلْمَانٌ لَّهُمْ کَأَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌ مَّکْنُونٌ ، وَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ یَتَسَآءَلُونَ ،   قَالُواْ إِنَّا کُنَّا قَبْلُ فِى أَهْلِنَا مُشْفِقِینَ   ، فَمَنَّ اللَّهُ عَلَیْنَا وَوَقَانَا عَذَابَ السَّمُومِ ، إِنَّا کُنَّا مِن قَبْلُ نَدْعُوهُ إِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِیمُ .
( 23 الی 28 سوره طور )

آنان در بهشت، جامى پرشراب را(دوستانه از هم مى گیرند و) دست به دست دهند که در (نوشیدن) آن نه بیهوده گویى است و نه گنهکارى . 
و پیوسته (براى خدمت آنان)، نوجوانانى همچون مروارید در صدف، برگرد آنان مى چرخند .
و بعضى بهشتیان رو به دیگرى نموده و از یکدیگر سؤال مى کنند (که رمز این همه کامیابى در اینجا چیست)؟
گویند: ما پیش از این (در دنیا) نسبت به   خانواده   خویش خیرخواه بودیم (وآنان را از عذاب الهى هشدار مى دادیم ). 
پس خداوند بر ما منّت نهاد و ما را از عذاب سوزان حفظ کرد .
زیرا ما پیش از این همواره او را مى خواندیم، همانا اوست نیکوکار مهربان .

 
بیان نکاتی از دیدگاه تفسیر نور : 

1- کلید بهشت را باید در دنیا جست. «کنّا قبل فى أهلنا »
2- دلسوزى و شفقت به خصوص در مورد   خانواده، کلید بهشت است. «فى أهلنا مشفقین »
3- انسان باید نسبت به   خانواده   خود، توجّه و تعهّد و دغدغه و سوز داشته باشد. «فى أهلنا مشفقین »
4- بهشتیان، بهشت را امتنان الهى مى دانند، نه پاداش عمل خود. «فمنّ اللّه علینا »
5- به سراغ کسى باید رفت و کسى را باید خواند که سرچشمه نیکى و رحمت است. «ندعوه انه هو البّر الرحیم »
6- جز خداوند سرچشمه اى براى نیکى و رحمت نیست. «انه هو البرّ الرحیم» (کلمه «هو» نشانه انحصار نیکى و رحمت در اوست )………………………………… 

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد