خانواده سالم و کارآمد دارای چه ویژگیهایی است ؟

قبل از این که ویژگی های یک خانواده موفق را ذکر کنیم لازم است معنا و مفهوم موفقیت مشخص شود تا دچار قانون همه یا هیچ نشویم. موفقیت مانند کلمه ایمان یک مفهوم تشکیکی است یعنی دارای مراتب است و درجاتی دارد. موفقیت یک امری نیست که دایر بین نفی و اثبات باشد.نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد موفقیت برای هر فردی یا خانواده ای باید به صورت مستقل لحاظ شود چه این که هم افراد و هم خانواده ها از ابعاد گوناگون با یکدیگر تفاوت دارند لذا نوع موفقیت و میزان موفقیت آنها با یکدیگر فرق می کند و نکته دیگر این که شرایط زندگی یعنی شرایط محیطی نیز برای همه یکسان نیست در نتیجه زمینه دستیابی به موفقیت برای همه یکسان نیست. با توجه به نکاتی که بیان شد نکاتی را در مورد خانواده موفق متذکر می شویم.
خانواده موفق خانواده ای است که زمینه رشد و شکوفایی حداقل در سه جهت برای اعضای آن فراهم باشد و حرکت اصلی خانواده در مسیر رشد و کمال باشد.
. بعد عاطفی:
یکی از مهمترین ابعاد وجودی انسان عواطف و هیجانات اوست. رشد بعد عاطفی در واقع زمینه ارتباطات بین فردی و اجتماعی افراد فراهم می کند و عدم رشد عاطفی باعث بروز انواع اختلالات خلقی و عاطفی را موجب می شود که از جمله آنها افسردگی و انزواطلبی است. مهمترین عاملی که در رشد عاطفی خانواده مؤثر است ارتباط عاطفی والدین است اگر در خانواده رابطه عاطفی میان زن و شوهر ارتباطی صمیمی توأم با دلسوزی و صداقت باشد همه روابط بین اعضاء خانواده را تحت تأثیر قرار می دهد و مجموعه خانواده با یکدیگر روابط عاطفی سالم و سازنده دارند و در نتیجه زمینه رشد یادگیری مهارت های ارتباطی در این خانواده فراهم می شود و اعضا خانواده با یکدیگر یک ارتباط متقابل گرم و آکنده از مهر و محبت دارند و چنین خانواده علاوه بر این که از استحکام مناسبی برخوردار است اعضاء آن از نشاط، شادابی در روابط اجتماعی نیز برخوردارند و زمینه بسیاری از اختلالات عاطفی مانند افسردگی از بین می رود.
. بعد شناختی:
علاوه بر بعد عاطفی خانواده باید شرایط رشد فکری و علمی اعضاء خود را فراهم کند تا استعدادهای نهفته در هر کدام از اعضا در مسیر صحیح شکوفا شود و همه اعضا خانواده از نظر علمی رشد لازم را داشته باشند. مسؤولان خانواده یعنی والدین باید از همان ابتدا به سؤالات فرزندان خود توجه داشته باشند تا آنجایی که امکان دارد سؤالات آنها را بی پاسخ نگذارند و در صورت بلد نبودن از دیگران کمک بگیرند یا با مطالعه کتاب های مربوطه جواب سؤالات فرزندانشان را بدهند. علاوه بر این که باید مراقب تحصیل فرزندان خود باشند و زمینه رشد استعداد آنها را فراهم کند، ارتباط بین خانه و مدرسه باید حفظ شود و والدین با ارتباط با معلمین فرزندان خود در همان سال های اول پایه های علمی آنها را محکم کنند و علاوه بر این استعداد آنها را کشف کنند تا در مسیر صحیح علمی و در رشته های متناسب با استعداد، ذوق و علاقه آنها را هدایت کنند.
. بعد اخلاقی و دینی:
با توجه به این که باورهای دینی نقش بسیار مهمی در شکل گیری شخصیت انسان دارد و بر همه کارکردهای او در همه حوزه های فکری و عملی تأثیر می گذارد خانواده باید شرایط رشد اخلاقی و معنوی فرزندان خود را براساس معیارهای دینی فراهم کند. آشنایی کودکان از همان ابتدا با قرآن و معارف قرآنی، رعایت اخلاق و انجام رفتارهای سنجیده در مقابل چشم فرزندان، اهمیت دادن به انجام فرایش دینی مانند نماز، روزه و سایر احکام دینی و یاد دادن به فرزندان، معاشرت با خانواده های سالم و جلوگیری از ارتباط فرزندان با افراد ناصالح، مراقبت از دوستان و رفقا و همکلاسی های فرزندان، ارتباط داشتن با مساجد و اماکن مذهبی و شرکت در جلسات مذهبی همراه با فرزندان، دوری و اجتناب از خانواده هایی که به مسائل دینی اهمیت نمی دهند. تفریحات سالم، گردش های خانوادگی به محل های سالم، اهتمام به ورزش و کارهای هنری مورد علاقه فرزندان و بسترسازی برای رشد معنوی اعضاء خانواده از جمله ویژگی های یک خانواده موفق است.
البته لازم داشتن چنین خانواده ای مستلزم آگاهی و شناخت هر چه بیشتر از مسائل خانواده، مسائل تربیتی و اخلاقی، آشنایی با روان شناسی کودک نوجوان و جوان و آشنایی با مراحل رشد کودک و نوجوان و… و همچنین همت عالی و پشتکار در عمل کردن به راهکارها و مسؤولیت هایی است که اجمالا به آنها اشاره شد.
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی