بر اساس آيات[1] و روايات زيادي، پيامبر اکرم و ائمه طاهرين ـ عليهم السلام ـ از آن جا که شاهد بر اعمال ما هستند، از احوال ما با خبرند و اعمال ما همواره بر آن بزرگواران عرضه مي گردد و آن ها از کارهاي خوب ما خوشحال گرديده و در حق ما دعا مي کنند و از اعمال زشت ما ناراحت مي گردند.
از امام صادق ـ عليه السلام ـ نقل شده که فرمود: «تمام اعمال مردم هر روز صبح بر پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ عرضه مي شود، اعمال نيک و بد، بنابر اين مراقب باشيد و اين همان گفتار خداوند است که فرمود: «قل اعملوا فسيري الله عملکم و رسوله و المؤمنون»[2].
ابان بن عبد الله مي گويد به حضرت رضا ـ عليه السلام ـ عرض کردم که براي من و خانواده ام دعايي فرما، فرمود: «مگر من دعا نمي کنم! به خدا قسم اعمال شما در هر روز و شب بر من عرضه مي شود آيا کتاب خداوند عزوجل را نمي خواني که مي گويد: (خدا و پيامبرش و مومنان عمل شما را مي بينند)….»[3]بنابر اين پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و ائمه اطهار ـ عليهم السلام ـ نسبت به اعمال عباد خصوصا، و روي داد هاي عالم عموماً از طريق الهام خداوند و راه هاي اعجاز و غير طبيعي که حقيقت آن بر ما پوشيده است، آگاه مي شوند، و چون بر اساس اعتقاد ما شيعيان، حضرت بقيه الله ـ عليه السلام ـ يکي از پيشوايان و ائمه معصومين ـ عليهم السلام ـ است و زمامداري فعلي جهان با آن حضرت است، حتماً بايد مويد به الهام الهي باشد و وقتي مورد الهام الهي بوده و خداوند از طرق مختلف او را نسبت به کل آن چه درعالم مي گذرد آگاه مي سازد و بر اساس ولايت تکويني و معنوي که بر عالم دارد، به اذن خداوند ممکن است در بعضي از حوادث چه شخصي و چه عمومي از قبيل هدايت و دست گيري و رفع مشکلات شيعيان و يا دفع ضررها و آسيب دشمنان و يا ساير پديده هاي عالم، تصرّف نمايد.
در توقيعي که براي عالم جليل القدر شيخ مفيد ـ قدس سره ـ از ناحيه مقدسه نقل شده مي خوانيم که امام ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «… سلام بر تو اي دوست مخلص در دين که در اعتقاد به ما با علم و يقين امتياز داري … هرچند ما در جايي منزل کرده ايم، که از محل سکونت ستمگران دور است و اين هم به علتي است که خداوند صلاح ما و شيعيان با ايمان را تا زماني که دولت دنيا از آنِ فاسقان مي باشد در اين ديده است. ولي در عين حال از اخبار و اوضاع شما کاملاً آگاهيم و چيزي از آن بر ما پوشيده نمي ماند…. ما در رعايت حال شما کوتاهي نمي کنيم و ياد شما را از خاطر نبرده ايم و اگر جز اين بود از هر سو گرفتاري به شما رو مي آورد و دشمنان شما، شما را از ميان مي بردند.»[4] بنابر اين،امام ـ عليه السلام ـ با توجه به آگاهي و سيطره علمي که بر امور دارد مي تواند مستقيماً در اثر ولايت تکويني و معنوي که دارد در امور تصرّف نموده و اقدام به رفع و دفع مشکلات شيعيان و گرفتاران نمايد.
و نيز مي تواند به واسطه اسباب و افرادي که در زمان غيبت کبرا در خدمت آن حضرت است اقدام نمايند، زيرا بر اساس برخي روايات عده اي از شيعيان و افراد مخلص در محضر آن حضرت مشغول خدمت اند. از امام صادق ـ عليه السلام ـ نقل شده که فرمود: «قائم ـ عليه السلام ـ دو غيبت دارد يکي کوتاه و ديگري دراز، در اولي جز شيعيان خاص کسي جاي او را نمي داند و در ديگري تنها خادمين محرم او جاي او را مي دانند.»[5] که به امر امام ـ عليه السلام ـ مشغول خدمت در اقصي نقاط عالم مي باشند. پس هم اکنون حضرت مهدي ـ عليه السلام ـ در تنهايي زندگي نمي کند بلکه هميشه عده اي در محضر آن حضرت اند که امام ـ عليه السلام گاهي در انجام امور از آن ها کمک مي گيرد.
پس مي توان گفت که به هر دو صورت امام ـ عليه السلام ـ عمل مي کنند.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ موعود امم، شيخ عباس شيخ الرئيس کرماني.
2ـ سيماي آفتاب، حبيب الله طاهري.
3ـ اصول کافي، ج 2، ترجمه منصور پهلوان.
4ـ احتجاج طبرسي، ج 2.
پي نوشت:
[1] . نساء / 4، بقره / 143، نحل / 89.
[2] . اصول کافي، ج 2، باب عرض اعمال بر نبي و ائمه.
[3] . اصول کافي، ج 2، باب عرض الاعمال علي النبي و الائمه.
[4] . احتجاج طبرسي، ج 2، ص 322.
[5] . اصول کافي، ج 2، ص 575.