دریابان علی شمخانی،دبیر شورای عالی امنیت ملی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران عین انقلاب اسلامی است و نمی‌توانیم از اصول آن به ویژه در سیاست خارجی دست بکشیم.ایشان در برنامه «نگاه یک» با اشاره به اهداف ایران از ورود به مذاکرات هسته‌ای گفت: ما می‌توانستیم در مذاکرات سه راهبرد داشته باشیم. مذاکره برای مذاکره، مذاکره برای فریب و مذاکره برای نتیجه و ایران مذاکره برای نتیجه را انتخاب کرد و به یک توافق مشخص دست یافت.

وی گفت:‌ما می توانستیم به دنبال یک توافق متعادل باشیم یا با پذیرش زیاده خواهی طرف مقابل مواجه شویم، اما ایران از ابتدا به دنبال این بود که از سر عدم نیاز، به یک توافق متعادل برسد و اجازه ندهد زیاده خواهی طرف مقابل یا برداشت‌های غلط مبتنی بر اینکه ایران حاضر است هر توافقی را امضاء کند شکل گیرد و در این بین مقام معظم رهبری در ایفای چنین نقشی به شکل برجسته حضور و تاثیر داشتند؛ مبنی بر اینکه آن‌ها بودند که در رسیدن به اهداف‌شان به بن بست رسیدند نه ما. ما به خوبی فعالیت‌های هسته‌ای‌مان ادامه داشت و از این مسیر کوتاه نیامدیم.

شمخانی درباره اجرای برجام اظهار کرد: ما در میان راه‌های مختلف برای برخورد با برجام راهبرد و گزینه اجرا را انتخاب کرده‌ایم و گزینه اجرانکردن برجام امری منزوی و منتفی است. مجموعه مصوبات شورای عالی امنیت ملی، مجلس شورای اسلامی و نامه تاریخی رهبری در قرائت از برجام، شرایط اجرا و تقدم و تاخر اجرا، در مسیر حمایت از اجرای هوشمند برجام است.

وی درباره ماهیت برجام گفت: در 22 ماه مذاکره شاهد فراز و نشیب‌های زیادی بودیم و معتقدم باید به آینده فکر کنیم و در گذشته توقف نکنیم. ما باید اجرای درست برجام را زمینه سازی کنیم و این امکان‌پذیر است. در این میان از تلاش همه تلاشگران در این عرصه باید قدردانی کرد و اجازه ندهیم یکی از اهداف دشمن که همانا انشقاق در میان ماست محقق شود و با اجرای درست برجام، به سمت افزایش توان صلح آمیز قابل قبول هسته‌ای و رفع تحریم‌های اقتصادی و مالی ناشی از پرونده هسته‌ای و برداشتن فشارها از مردم برویم.

دبیر شورای عالی امنیت ملی درباره روند بررسی برجام در این شورا گفت: بررسی‌های این شورا زمانی به مصوبه تبدیل می‌شود که به امضای رهبری برسد از این رو در بررسی دقیق، مفصل و زمان‌بر برجام در شورا که به ریاست آقای رییس جمهور برگزار شد دغدغه‌هایی مطرح شد که حدودا 9 الی 10 مورد بودند که مربوط به نوع روایت از برجام بود، بحث‌هایی مطرح شد و این موضوعات به رهبری تقدیم شد.

شمخانی گفت:‌ اما همه مسیر قانونی از شورا نمی گذشت. تصمیم گرفته شده بود که مجلس در این امر دخالت کند. طبیعی است مجلس هم باید روند قانونی را طی می کرد و مجوز لازم را برای اجرای برجام به دولت می‌داد. بعد از آن که رهبری نامه مدنظر را نوشتند، بحث‌های شورا به تصویب رسید و البته این‌ها همه یک روش جاری و عادی است.

وی گفت: برجام در سیکل کاری خود قرار گرفته است و امیدواریم بدون توقف در گذشته و با امید به آینده از این مسیر به خوبی عبور کنیم و مواظب باشیم رقبا و دشمنان ما که خواهان بر هم زدن این معامله هستند به اهداف خود نرسند.

شمخانی درباره ملاحظات ده گانه شورای عالی امنیت ملی و اینکه آیا می شود آن‌ها را نام برد اظهار کرد: نه اینکه قابل بیان نیستند، اما جنس این موارد از نوع ملاحظه، چگونگی قرائت از برجام و نیز شروط اجرای بعضی از بندهای برجام است و یا اینکه مثلا اقتصاد مقاومتی در حین اجرای برجام در چه وضعیتی قرار خواهد داشت یا در خصوص تسلیحات دفاعی و موشکی و یا کانال خرید ابزارهای دوگانه در حین برجام چه وضعیتی خواهیم داشت. در روند بررسی برجام در شورا برخی ابهامات روشن و برخی قرائت‌ها از برجام تصحیح شد. همچنین در رابطه با نسبت بین قطعنامه 2231 و برجام بررسی‌ها صورت گرفت و تاکید شد که هیچ محدودیت تسلیحاتی پذیرفته نمی‌شود.

دبیر شورای عالی امنیت ملی در خصوص آغاز اجرای برجام در کشور نیز گفت: اجرای برجام از زمان‌بندی خاصی تبعیت می‌کند. آنچه گفته می‌شود که برجام آغاز شده است منظور تمهیدات و مقدمات کار است. اجرای عملیاتی تعهدات ایران در نطنز و فردو در مرحله مقدماتی آغاز شده است تا در زمانی که قرار شد تعداد سانتریفیوژها به 6 هزار تا برسد با حداقل ضایعات کار را انجام دهیم و مقدمات این کار در حال انجام است اما اجرای برجام به طور قطع بعد از آن خواهد بود که پرونده PMD در شورای حکام بسته شود.

وی تاکید کرد: در حال حاضر آماده سازی فنی نیز در حال انجام است چرا که کاهش سرعت سانتریفیوژها و از دور انداختن آن‌ها امری فنی و حساس است و ممکن است در این روند دستگاه یا قطعاتی از آن دچار مشکل شود. ما تمهیداتی را اندیشیده‌ایم که این کار در نهایت ایمنی انجام شود که این رونده کاهنده زیان و ضرر فنی ناشی از شتابزدگی خواهد بود.

شمخانی در رابطه با تشکیل هیات نظارت بر برجام در شورای عالی امنیت ملی با بیان اینکه هنوز این هیات تشکیل نشده است گفت: پیشنهاداتی وجود دارد اما چون ابعاد مساله باید به خوبی روشن شود و هنوز این کار در حال بررسی است این هیات تشکیل نشده است. علاوه بر این تا وقتی رهبری بر روی پیشنهادات در این رابطه نظر دهند این هیات عملیاتی نمی‌شود.

دبیر شورای عالی امنیت ملی در خصوص زمان بسته شدن موضوع PMD، گزارش آژانس در این باره را 24 آذرماه اعلام کرد و گفت: طبق اطلاعات ما گزارش آژانس در این تاریخ منتشر می‌شود و بعد از آن در صورت بسته شدن موضوع، ایران اقدامات مربوط به اراک و نیز تبادل سوخت و سایر موارد را انجام می‌دهد.

دبیر شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به اینکه اگر نقض برجام از سوی 1+5 به ویژه آمریکا صورت گیرد اقدام ایران چه خواهد بود؟ گفت: بسته به میزان نقضی که صورت بگیرد ما هم اقدامات مان را انجام و تصمیم گیری می‌کنیم. توان هسته‌ای ایران بومی است، توسعه یافته و غیر معلول است و به لحاظ مهندسی و تولیدی کاملا خودکفاست. بنابراین می توانیم در صورت نقض برجام به سرعت به سمت نقطه موردنظر حرکت کنیم. آن‌ها توافق می کنند که آن را اجرا کنند و توافق نکردند که آن را نقض کنند. علاوه بر این فضای افکار عمومی هم کمک کننده و ناقض برجام نیست. در این میان ظن ما بیشتر به سمت آمریکایی‌هاست که به سمت نقض برجام بروند.

وی افزود: با این حال خوب است وقتی می خواهیم برجام را در همه ابعاد در نظر بگیریم صرفا برجام را نخوانیم بلکه متن مخالفت مخالفان در آمریکا و منطقه را هم ببینیم. اینکه چرا صهیونیست‌ها و برخی کشورهای عربی با برجام مخالف هستند. نگاه ایران به تاریخش است نه اینکه چه کسی در حال شعبده‌بازی است و یا داد و بیداد راه می‌اندازد. نگاه ما به آسمان است که آیا خداوند از تصمیم ما راضی است یا نه؟ اگر حس کنیم که راضی است کار ادامه می‌یابد که تامین کننده منافع ایران هم هست و برای مقاطعی غیر از این حتما اقداماتی را در دسترس ما قرار می‌دهد که بتوانیم مقابله کنیم و اتفاقا در پی آن اقدامات انعطافی جهشی را شاهد باشیم.

وی در خصوص جمع شدن سانتریفیوژها با آغاز اجرای اقدامات از سوی ایران گفت: سانتریفیوژهایی که در حال چرخش هستند جمع نشدند.

شمخانی در پاسخ به اینکه مقام معظم رهبری نسبت به نفوذ در ابعاد مختلف هشدار داده‌اند، با طرح این پرسش مبنی بر اینکه آیا نفوذ موضوع جدیدی است؟ گفت: وظیفه ای که امروز در مقابل ما قرار دارد وظیفه‌ای تاریخی است. انقلاب اسلامی به عنوان محلی برای مقابله با سیاست‌های ظالمانه استکباری به شکل دائم به عنوان قسمتی از حیات خود به این مقابله ادامه می‌دهد. در طول تاریخ جمهوری اسلامی ایران براندازی به مفهوم حمله نظامی، استحاله و نقد و استفاده از تجربیات در سایر کشورها همیشه در دستور کار دشمنان بوده است اما آیا هر تماسی با بیرون به مفهوم نفوذ است؟ ما باید هوشیار باشیم. بدترین راه مقابله با نفوذ، تنزل موضوع نفوذ به یک مساله جناحی برای حذف رقیب است، چیزی که در این ایام برخی اوقات رخ داده است.

دبیر شورای عالی امنیت ملی در خصوص عکسی که بر روی یکی از مجلات خارجی با عنوان ایران 2025 منتشر شده است و اینکه آیا ایران واقعا آماده تغییر خواهد بود؟ گفت: بله چهره ایران عوض خواهد شد، اما کدام چهره؟ چهره کاذبی که از ایران طی 35 سال گذشته و به طور قطع نشدنی در 12 سال گذشته با تبلیغات بر روی ایران هراسی از ما ساختند، اما تصویر دفاع از مردم فلسطین، مستضعفان، تقویت مقاومت و متحدان منطقه‌ای مان و تصویر دفاع از مردم سالاری دینی هرگز تغییر نخواهد کرد. غربی ها و تکفیری‌ها هدفی واحد را دنبال می‌کنند. تکفیری‌ها معتقدند ایران بعد از برجام تسلیم شده و دست از اندیشه انقلابی‌اش کشیده است. آنها اقداماتی را به نام انقلابی گری انجام می دهند که وحشی‌گری است. آن‌ها مسلمان کشی، شیعه کشی، ایزدی کشی و سنی کشی را در دستور کار دارند و از آنجا که جوانان اهل سنت از دیکتاتوری حکومت‌هایشان در منطقه منزجر شده‌اند و به سمت امام، ایران و حزب الله گرایش یافتند آن‌ها بسیار نگرانند و همزمان غربی ها نیز همین هدف را دنبال می‌کنند.

وی ادامه داد:‌ دیگر ایران هراسی واقعیت ندارد، اما واقعیت به معنای اتکای به مردم، دفاع از مردم منطقه، سوریه و فلسطین و مقابله هوشمندانه با سیاست استعمارگرایانه، محکم‌تر از قبل ادامه خواهد داشت و ما حتما با سیاست‌های آمریکا همراهی نخواهیم کرد.

وی در پاسخ به اینکه می توان امید داشت که آمریکا دست از سیاست‌ها و اهدافش علیه ایران بردارد؟ گفت: اگر آمریکا دست از گرگ بودنش بردارد بله، اگر نه خیر. البته ما باید مواظب باشیم تا در این سرنای تبلیغاتی دچار خطا نشویم و از این مساله در دعواهای جناحی علیه خودمان آن را به کار نگیریم.

دبیر شورای عالی امنیت ملی در ادامه در خصوص نیاز سیاست خارجی به نوسازی اصولی و اساسی گفت: از ابتدای انقلاب آنچه میان ما و جهان خارج خط کشیده است و یا آنچه در داخل ما را به خودی و غیر خودی تبدیل کرده است و یا در 8 سال جنگ تحمیلی وادار به مقاومت کرد استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی ایران بود. این اصول علت بنیان‌گذاری جمهوری اسلامی ایران است و جمهوری اسلامی عین انقلاب اسلامی است و نمی‌توانیم از این اصول دست بکشیم. رابطه تاریخی ما و باورهای دینی‌مان و نیز تجربه انقلاب اسلامی در سه دهه گذشته نشان می دهد که ما از اصول سیاست خارجی‌مان دست نخواهیم کشید.

شمخانی در رابطه با شعار مرگ بر آمریکا گفت: زیست ما این است که مرگ بر استکبار بگوییم و اساسا رشد و ارتقای ما این است که از استکبار و آمریکا دست کشیدیم. در ابتدای انقلاب هر چیزی در ایران متعلق به غرب و آمریکا بود اما امروز ایران در درجه ای از پیشرفت در زمینه‌های مختلف است که بسیاری از کشورها خواهان ورود ایران به عرصه بین المللی هستند. مثلا در حوزه پزشکی بسیاری معتقدند ایران باید وارد توریسم درمانی شود و همگان می دانند توریسم درمانی زیرساختش دانش است و اگر ما این دانش را نداشتیم کسی از ما چنین مطالبه‌ای نداشت. البته باید گفت ما با آمریکایی ها فاصله داریم اما در میان اقمار خود وضعیت خوبی داریم.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا ایران و آمریکا می توانند در مورد برخی مسائل منطقه همکاری کنند و اینکه گفته می شود ایران و آمریکا در بحث تروریسم اهداف مشترک دارند درست است؟، گفت: در حالی که ما پیکر شهید همدانی را تشییع می کنیم آمریکایی‌ها تانکر سوخت داعش را که برای فروش به طور صدتایی در جاده حرکت می کنند می‌بینند اما هدف قرار نمی‌دهند. چند ماه از ائتلاف غربی ضد داعش می گذرد اما آن‌ها هنوز اقدامی موثر انجام نداده‌اند. آمریکایی‌ها می توانند در روز 130 نقطه را هدف قرار دهند اما فقط 12 نقطه را هدف می‌گیرند که اغلب نقاطی غیر جدی است ما این‌ها را می‌شنویم، اطلاعتش به ما می رسد و منابعی داریم که به ما گزارش می دهند اما از وقتی شهر بیجی آزاد شد و قسمتی از ادلب، و روس‌ها وارد سوریه شدند و در کنار ارتش سوریه مواضع داعش را هدف قرار دادند آن‌ها به تکاپو افتادند که دارند رسوا می‌شوند. بنابراین این طور نیست که سیاست ما در مقابله با تروریسم با آمریکا یکی باشد.

شمخانی گفت: آمریکا در سوریه نمی جنگد، بلکه معارضان معتدل را تسلیح می‌کند و آن‌ها خیلی زود به جبهه النصره می‌پیوندند و حالا به عنوان معارض معتدل به دنبال سهم هستند.

وی گفت: آمریکا سیاست یک بام و دو هوا در مقابله با تروریسم در منطقه دارد و این سیاست حتی برای نسل حاضر در آمریکا که مسائل را دنبال می‌کنند قابل توجیه نیست. متاسفانه نه تنها در مبارزه با تروریسم بلکه در بحث حقوق بشر نیز آمریکا کارنامه ضعیفی در منطقه دارد. متحدترین کشور آمریکا در منطقه ظالم‌ترین در حقوق بشر است. آمریکایی‌ها تازه دارند می فهمند که ثبات مهم است یا دموکراسی. وقتی فهمیدند داعش به سمت خودشان سر در آورده است و از نیروها و اتباع خودشان نیرو می گیرد متوجه شدند که استبداد کارخانه داعش سازی است.

دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت: متاسفانه در بسیاری از کشورهای منطقه جوانان و آمال و آرزوهایشان سرکوب می شوند در حالی که این نسل نمی‌تواند بی تفاوت باشد و خیلی زود این جوانان به همان کارخانه داعش سازی می‌پیوندند.

وی درباره مذاکرات وین در رابطه با سوریه گفت: درباره سوریه در حالی که این مذاکرات در حال انجام بود کمک تسلیحاتی به معارضان معتدل صورت می گیرد، درحالی که معارض معتدل وجود خارجی ندارد. وقتی نیرویی مسلح می شود دیگر معتدل و غیر معتدل ندارد. آن‌ها 300 نفر را آموزش دادند اما از میان آن‌ها فقط 7 نفر با داعش جنگیدند و بقیه به آن‌ها پیوستند. معارضان با اقداماتشان حتی آسمان سوریه را برای آمریکایی‌ها و غربی‌ها ناامن کردند. معارض معتدل یعنی پرورش افرادی که آماده انتقال به گروه‌های تکفیری هستند و نکته جالب این است که همزمان این آموزش و جنایت با مذاکرات سوریه در وین در حال اتفاق است.

شمخانی در خصوص رفتار عربستان در تحولات منطقه خاطرنشان کرد: عربستان یک رکورد تاریخی تلخ برای خود ثبت کرد. جوان،‌آماتور و بی تجربه بودن دستگاه حاکم فعلی در ذهن جهان اسلام به طور قطع باقی می ماند. آن‌ها با انهدام زیرساخت‌ها در یمن علیه مردم فقیر و بی دفاع یمن یک رکورد مفتضح به جای گذاشتند. هزینه بسیار بالایی را ماهیانه صرف جنگ در یمن می کنند و انواع سلاح‌ها را در اختیار دولت مستعفی این کشور قرار می دهند و به محاصره اقتصادی ظالمانه مردم پرداخته‌اند اما صدای فریاد علیه این ظلم و جنایت توسط هیچ نهاد بین المللی برجسته نمی‌شود بلکه حتی برخی از کشورها در حمایت از عربستان ناقوس حضور در خلیج فارس را به صدا درمی‌آورند.

دبیر شورای عالی امنیت ملی در خصوص حادثه منا و پیگیری ها در رابطه با سرنوشت مفقودان و حقوق جان باختگان نیز گفت: از همان روز اول که این حادثه اتفاق افتاد رییس جمهور دستور پیگیری داد و ابعاد حادثه، چگونگی وقوع و یا جان باختگان و مجروحان در دولت و وزارت کشور بررسی شد. ایران همچنان پیگیر این مساله است تا تکلیف این موضوعات مشخص شود. در برخی از مسایل ابهام وجود دارد و معتقدیم باید کمیته حقیقت یاب تشکیل و بررسی کند که دلیل این حادثه چه بوده است. ما منتظر عمل کردن سعودی‌ها به وظایف‌شان هستیم. ما معتقدیم این حادثه می توانست رخ ندهد یا تلفاتش کم باشد و همین طور می خواهیم این تضمین داده شود که چنین حادثه‌ای تکرار نشود. برای ما مهم است که روشن شود چرا این اتفاق رخ داد.

وی درباره حقوق جان باختگان اظهار کرد: در وزارت خارجه ستاد تشکیل شده که عواقب حقوقی کار و موارد دیگر را بررسی می کند. ما معتقدیم دولت سعودی باید پاسخگو باشد. من به یکی از وزیران خارجه غربی گفتم که صرفا عذرخواهی کافی نیست بلکه باید کمیته حقیقت یاب تشکیل شود و تضمین دهند که چنین اتفاقی تکرار نخواهد شد.

وی در رابطه با سرنوشت رکن آبادی گفت: وزارت خارجه بیشتر از هرکسی این موضوع را پیگیری می کند و معتقدیم موضوع آقای رکن آبادی موضوع مبهمی است.

دبیر شورای عالی امنیت ملی در رابطه با روابط ایران با همسایگانش پس از برجام تصریح کرد:‌روابط با همسایگان همیشه اولویت مقامات عالی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی در ابعاد مختلف بوده است. به شکل طبیعی برخی از کشورها به دنبال آن بودند که روابط ما با همسایگان از روابط تجاری فراتر نرود اما واقعیت این است که توجه ما به همسایگان‌مان سیاستی عقلی و مستمر است. راه اندازی راه ابریشم و کریدور شمال به جنوب می تواند نقش موثری در گسترش روابط داشته باشد.

شمخانی تاکید کرد: ما در میان همسایگان دشواری خاصی نداریم و اولویت کاری ما بر توسعه روابط با همسایگان است و امیدواریم فضای بعد از برجام عاملی باشد در جهت تسریع روابط با همسایگان.

وی در خصوص برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری در اسفندماه سال جاری گفت: شورای عالی امنیت ملی مساله انتخابات را یک برگ برنده و منحصر به فرد برای ایران در منطقه می داند. بیش از 37 انتخابات از ابتدای انقلاب اسلامی صورت گرفته و هیچ یک از نهادهای حکومتی در ایران بدون رای مردم انتخاب نشدند و انتخابات آتی امری تعیین کننده در آشکارتر ساختن اقتدار جمهوری اسلامی با نمایش حضور مردم خواهد بود.

وی گفت: خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی دو پایگاه ضد نفوذ غرب است. شرایط ما امروز حساس است و دشمن از دشمنی کم نخواهد آورد. راه مقابله با این دشمنی وحدت و انسجام است و تحمل همدیگر با رعایت مبانی دینی.

تابناک، ۱۷ آبان ۱۳۹۴