سید علیرضا جعفری

بیش از 120 آیه قرآن(1) براساس روایات معتبر به وجود نازنین حضرت امام مهدی علیه السلام و ویژگیهای آن شخصیت باعظمت و همچنین قیام و انقلاب جهانی آن حضرت، اشاره کرده است؛ و ما در این مختصر برآنیم تا نمونه ای از آن آیات نورانی را همراه با دیدگاههای معصومین علیهم السلام به عاشقان حضرتش تقدیم داریم:

حکومت مهدی، خواسته الهی

در قرآن می خوانیم: اراده و مشیت ما بر این قرار گرفته که بر مستضعفان زمین ـ که بر اثر ستم ستمکاران به ضعف کشیده شده اند ـ منّت نهیم (و ایشان را مشمول مواهب خویش نماییم.) و آنها را پیشوایان و وارثان زمین قرار داده و نیرومند و صاحب قدرت و حکومت گردانیم… “و نرید ان نمنّ علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهم الوارثین (2) و نمکّن لهم فی الارض…”(3)

آیات فوق بشارتی است در مورد پیروزی حق بر باطل و برچیده شدن بساط ظلم و تباهی. که نمونه های آن را می توان در پیروزی حضرت موسی علیه السلام و بنی اسرائیل بر فرعونیان و همچنین پیروزی و حکومت حضرت محمد صلی الله علیه و آله جستجو کرد اما نمونه کامل آن با ظهور حضرت امام مهدی علیه السلام تحقق می یابد.

حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در این زمینه فرموده اند: دنیا پس از سرکشی، به ما (اهل بیت علیهم السلام ) روی می آورد.ـ همچون شتری که از دادن شیر به دوشنده اش خودداری می کند و برای بچه خود آن را نگه می دارد.ـ سپس آیه ونرید ان نمنّ … را تلاوت فرمود.(4)

در روایت دیگری نیز درباره همین آیه می فرماید: این گروه آل محمد صلی الله علیه و آله هستند، خداوند مهدی آنها را بعد از زحمتهایی که برایشان تحمیل می گردد، مبعوث می کند و به ایشان عزت می دهد و دشمنان آنها را ذلیل می گرداند.(5)

از امام سجاد علیه السلام نیز این چنین نقل شده که:

سوگند به کسی که محمد صلی الله علیه و آله را به حق، بشارت دهنده و بیم دهنده قرار داد، نیکان از ما اهل بیت و پیروان آنها به منزله موسی علیه السلام و پیروان او می باشند و دشمنان ما و پیروان آنها به منزله فرعون و پیروان او هستند. (سرانجام، پیروزی از آن ماست.)(6)

امام مهدی علیه السلام نیز هنگام تولد، لب به سخن می گشاید و پس از شهادت به وحدانیت الهی و نثار درود و سلام بر پیامبر اکرم و پدران پاک و معصوم خویش چنین می فرماید:

“بسم اللّه الرحمن الرحیم و نرید ان نمنّ علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهم الوارثین و…”(7)

دیو چو بیرون رود فرشته در آید

در قرآن کریم می خوانیم:

“و قل جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقاً”(8)

“بگو: حق فرا رسید و باطل نابود گشت، (چرا که) باطل نابود شدنی است.”

آرزوی بشر از دیرباز اجرای عدالت و برچیده شدن بساط ظلم و بی عدالتی بوده است، قرآن کریم نیز نوید بخش تحقق این آرزوی دیرین بوده و فرا رسیدن روزی را مژده داده است که در سرتاسر جهان حق حکومت کند و باطل نابود گردد.

بر اساس روایات معتبر و فراوان، این پیروزی نهایی و حکمفرمای عدالت در سرتاسر گیتی مربوط به قیام حضرت امام مهدی علیه السلام می شود.

حضرت امام باقر علیه السلام در توضیح و تفسیر “جاء الحق و زهق الباطل” فرمودند: این سخن الهی مربوط به قیام قائم (آل محمد صلی الله علیه و آله ) می شود که دولت باطل برچیده خواهد شد.(9)

و بی جهت نیست که هنگام تولد حضرت مهدی علیه السلام بر بازوی نازنینش این آیه نقش بسته بود که “جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقاً”(10)

این وعده الهی که پیروزی نهایی حق در زمان حضرت مهدی علیه السلام به طور کامل محقق خواهد شد، بدان معنا نیست که در زمانهای قبل از حضرت مهدی علیه السلام هیچ نوع پیروزی نصیب حق نمی گردد؛ به عنوان نمونه حضرت رسول خدا صلی الله علیه و آله در هنگام فتح مکه پس از ورود به مسجدالحرام در حالی که بتها را یکی پس از دیگری سرنگون می ساخت، آیه “جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقاً” را تلاوت می فرمود.

آری این یک سنت الهی است که اگر اهل حق بر خدا توکل کنند و در برابر باطل و ظلم ایستادگی نمایند خداوند آنها را پشتیبانی می کند و به پیروزی و رستگاری نایل می گرداند. همچنان که ملت شهید پرور ایران توانستند با رهبری حضرت امام خمینی قدس سره حکومت ستمشاهی را سرنگون و حکومت اللّه را برپا نمایند.

ذخیره خدا

در قران کریم می خوانیم:

“بقیة اللّه خیرلکم ان کنتم مؤمنین…”(11)

ذخیره الهی برای شما بهتر است اگر مؤمن باشید…

چون آیه فوق اطلاق دارد، چنین معنایی از آن بدون اشکال است که بگوییم: بقیة اللّه از همه چیزهایی که شما حساب کنید، برایتان بهتر است و هیچ نعمتی به پای آن نمی رسد. هرچند که این آیه مربوط به داستان حضرت شعیب نبی علیه السلام می باشد،

قائم (آل محمد صلی الله علیه و آله ) نخستین سخنی که پس از قیام خویش بر زبان می آورد همین آیه است. “بقیة اللّه خیرلکم ان کنتم مؤمنین”

اما بر اساس روایات معتبر، این آیه با وجود نازنین حضرت ولی عصر علیه السلام تطبیق گشته است.

امام باقر علیه السلام فرمودند: “قائم (آل محمد صلی الله علیه و آله ) نخستین سخنی که پس از قیام خویش بر زبان می آورند همین آیه است. “بقیة اللّه خیرلکم ان کنتم مؤمنین” سپس می فرماید: من “بقیة اللّه” هستم و حجت خدا و خلیفه او بر شما می باشم. آنگاه هیچ کس بر او سلام نمی کند مگر اینکه می گوید: “السلام علیک یا بقیة اللّه فی ارضه.”(12)

درباره تعبیر “بقیة اللّه” (ذخیره خدا) باید گفت: این عنوان به شخصی اطلاق می گردد که خدا به منظور خاصّی او را نگهداری کرده است.

احمد بن اسحاق قمی (که از اصحاب و یاران امام عسکری علیه السلام بود.) به حضور حضرت امام عسکری علیه السلام می رسد، حضرت امام مهدی علیه السلام که حدود یکسال دارد، وارد می شود و با زبان عربیِ فصیح می گوید: “انا بقیة اللّه فی ارضه و المنتقم من اعدائه.”(13)

من ذخیره الهی در سرزمین او و انتقام گیرنده از دشمنان اویم.

پیروزی نهایی

در قرآن کریم می خوانیم:

آنها (مخالفان اسلام) می خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش نمایند اما خداوند اراده کرده که این نور الهی را همچنان برگستره و کمالش بیفزاید (تا تمامی جهان را در برگیرد.) هرچند کافران را خوش نیاید.(14)

و سپس چنین ادامه می دهد: خدا کسی است که رسول خویش را با هدایت و دین حق فرستاد تا وی را بر تمامی ادیان پیروز گرداند، هرچند مشرکان را خوش نیاید.(15)

آیا این پیروزی اسلام که در آیه فوق بدان اشاره شده منطقه ای و محدود است یاخیر؟ از آن جایی که هیچ قیدی در آیه وجود ندارد تا دلیل برمحدودیت این پیروزی باشد پس بدون شک روزی فرا خواهد رسید که این وعده الهی محقق گردد و در روی زمین دین اسلام، تنها دین پیروز باشد. براساس روایات متعدد با ظهور حضرت امام مهدی علیه السلام اسلام فراگیر و جهانی خواهد شد، در تفسیر مجمع البیان از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله چنین نقل شده است که:

(در زمان ظهور حضرت امام مهدی علیه السلام ) بر روی زمین هیچ خانه ای باقی نمی ماند ـ نه خانه هایی که از سنگ و گِل ساخته شده و نه خیمه هایی که از کرک و مو بافته شده ـ مگر آنکه خداوند نام اسلام را در آن وارد می کند.

در “کمال الدین”، تألیف شیخ صدوق نیز روایتی از امام صادق علیه السلام در مورد تفسیر آیه فوق، می خوانیم که ایشان فرمودند: به خدا سوگند این آیه تحقق نیافته است و تنها زمانی محقق می گردد که “قائم” خروج کند و در آن هنگام است که کافری پیدا نخواهد شد.

در تفسیر مجمع البیان، همچنین از امام باقر علیه السلام چنین آورده است که: وعده ای که در این آیه است به هنگام ظهور مهدی علیه السلام محقق می گردد، پس در آن روز هیچ کس روی زمین باقی نخواهد ماند مگر آنکه به (حقانیت) محمد صلی الله علیه و آله اقرار می کند.

استاد شهید آیة اللّه مطهری می نویسد: “از مجموع آیات و روایات استنباط می شود که قیام مهدی موعود علیه السلام آخرین حلقه از مجموع حلقات مبارزات حق و باطل است که از آغاز جهان بر پا بوده است. مهدی موعود تحقق بخش ایده آل همه انبیا و اولیا و مردان مبارز راه حق است.”(16)

سلام بر او از فجر تاریخ تا فجر قیامت.

پاورقیها:

——————————————————————————–

1 ـ عالم جلیل القدر مرحوم سیدهاشم بحرانی در کتاب “المحجة”آن آیات راباروایات مربوطه جمع آوری کرده است.

12 ـ تفسیر صافی، ذیل آیه 86 سوره هود.

13 ـ الانوارالبهیه، تألیف شیخ عباس قمی، ص 355.

14 ـ سوره توبه، آیه 32؛ سوره صف، آیه 8. (با مختصر تفاوت)

11 ـ سوره هود، آیه 86.

15 ـ سوره توبه، آیه 33؛ سوره صف، آیه 9؛ سوره فتح، آیه 28. (با مختصر تفاوت)

16 ـ قیام و انقلاب مهدی(عج)، ص 20.

2 و 3 قصص، 5 و 6.

4 ـ نهج البلاغه، کلمات قصار: 209.

5 ـ تفسیر نورالثقلین، 4، 110.

6 ـ تفسیر مجمع البیان، ذیل آیه 5 سوره قصص.

7 ـ ر.ک. کمال الدین، تألیف شیخ صدوق، ص 425.

8 ـ سوره اسراء، آیه 81.

9 و 10 نورالثقلین، ج 3، ص 212 و 213.