رابطه اختلال روانی و مسئولیت کیفری

در موضوعات حقوقی‌ و مدنی افراد به سه دسته تقسیم می‌شوند: عاقل و بالغ، دیوانه، سفیه.
سفاهت حد فاصل میان عقل و جنون است. یعنی دیوانه نیست ولی عقل او هم در حدی نیست که اختیار مال و اموالش را داشته باشد و معاملاتش نافذ باشد بلکه نیاز به ولیّ دارد. در حقوق جزایی ما متاسفانه این حد وسط تعریف نشده و افراد یا عاقل‌اند و دارای مسئولیت کیفری و یا مجنون‌اند و فاقد مسئولیت کیفری! 

– پرونده های متعددی دیده‌ام یا شنفته‌ام که به وضوح متهم دارای اختلالات روحی روانی بوده ولی چون به گواهی پزشکی قانونی مجنون شناخته نشده مورد محاکمه و مجازات قرار گرفته. این افراد در عرف شاید کُ..خل شناخته شوند ولی در عین حال ممکن است دارای تحصیلات عالی باشند یا از هوش فوق العاده‌ای هم بهره‌مند باشند ولی اختلال روانی هم دارند. پرونده‌ای بود که کارمند بازنشسته بانکی در یکی از شهرستان‌ها ادعا کرده بود خداست و کم‌کم مریدانی هم پیدا کرده بود. به وضوح مشخص بود طرف …خُل است ولی نهایتا با رای دادگاه محکوم به اعدام شد. 

 – پرونده مشهور قتل‌های زنجیره‌ای کودکان پاکدشت توسط بیجه از همین سنخ پرونده ها بود. کیسی که به شدت از نظر روانشناسی جرم قابل مطالعه و پژوهش بود ولی متاسفانه دادگاه تحت تاثیر افکار عمومی قبل از پژوهش کافی توسط متخصصین روان‌شناسی او را محکوم کرد و سریع اعدام شد. امیدوارم این اتفاق در پرونده خرمدین ها نیفتد و به عنوان یک کیس قابل توجه همه اعضای خانواده مورد مصاحبه و پژوهش های مفصل روان‌شناسی و حتی جامعه‌شناسی قرار بگیرند.
– یکی از درخشان‌ترین آثار سینمایی با موضوع روان‌شناسی کیفری “سکوت بره‌ها” با بازی فوق‌العاده آنتونی هاپکینز است. شاید ده‌ها مرتبه فیلم را تماشا کرده‌ام و باز تماشای آن لذت بخش است. اگر ندیده‌اید ببینید که عالی است خصوصا در این فضای اتفاق اخیر

احسان شجاعی