یکی از راه های رسیدن به صفای باطنی و تقویت ایمان، ذکر است .اصولا می توان ذکر را به 3 دسته تقسیم کرد:
ذکر زبانی، ذکر ذهنی و ذکر عملی .
ذکر زبانی ، عبارت و وردی است که بر زبان جاری شده و اشاره به یکی از صفات و اسما الهی و حمد و ثنای حضرت حق دلالت داشته و البته از سوی اولیای الهی گفتن آنها سفارش شده است. در وصف ذکر گویان زبانی از امام علی (ع) چنین روایت شده است:زبان شخص نیکوکار،شیفته مداومت بر ذکر خدا است.
و اما ذکر ذهنی عبارت است از این که شخص در خاطر خود به یاد خدا باشد و یاد او را در ذهنش آورده ، آن را تکرار نماید تا این که یاد خدا ، مهمان همیشگی ذهن او گردد.برای نمونه در حدیثی از پیامبر اکرم(ص) از قول خداوند آمده است: هیچ بنده ای درون خود من را یاد نکند مگر آنکه او را در میان جمعی از فرشتگانم یاد میکنم.البه در توصیف این گروه از امام علی(ع) روایت شده است:هر که دل خویش را با یاد پیوسته خدا آباد کند، در نهان و آشکار نیک کردار شود.
بالاخره ذکر عملی، ذکر و یادی از حق تعالی است که در عمل آدمی بروز و ظهور پیدا کند. در کلامی از امام صادق (علیه السلام) آمده است: منظور من از یاد خدا،گفتن، سبحان الله،الحمدالله،لااله الاالله و الله اکبر نیست،گرچه اینها هم ذکر است،بلکه به یاد خدا بودن در هتگام روبه رو شدن با طاعت یا معصیت خداست.
یعنی صبر بر طاعت و صبربر معصیت، نوعی ذکر عملی است و هر قدر ذکر انسان بیشتر باشد صفای باطن او بیشتر می شود.
در این روایات یاد خداوند در طاعت او به معنای فرمانبری و عملی کردن خواسته های پروردگار جهانیان، و یاد او در هنگام معصیت پرهیز از گناه و نا فرمانی ذات احدیت است، چنان که امام علی (ع)‌می فرماید:یاد خدا در هنگام روبه رو شدن با حرامها این است که تو را از ارتکاب حرام باز دارد.(صبر بر معصیت)