خانه » همه » مذهبی » راه های انس با قرآن

راه های انس با قرآن


راه های انس با قرآن

۱۳۹۴/۱۲/۰۲


۱۹۲۶ بازدید

راههای انس با قران چیست اثار انس با قران وموانع انس با قران کدامست

با سلام و آرزوی موفقیت برای شما پرسشگر محترممراحل انس با قرآن
در اینجا ما از مرحله پایین انس با قرآن آغاز می کنیم و به سوی کامل ترین مرحله انس پیش می رویم که ان شاء الله به همه مراحل زیر توفیق یابیم:
1.نگهداری در خانه
امام صادق(علیه السلام) فرمود: «إنَّهُ لَیعْجِبُنِی أَنْ یکُونَ فِی الْبَیتِ مُصْحَفٌ یطْرُدُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ الشَّیاطِین»[1] من خوش دارم قرآنی در خانه باشد و خداوند شیاطین را به واسطه آن از خانه دفع کند. البتّه در مورد کسانی این مرحله مناسب است که بیش از این نمی توانند استفاده کنند؛ وگرنه قرار دادن قرآن در خانه، بدون بهره برداری معنوی از محتوای آن، مورد نکوهش است و روز قیامت شکایت قرآن را در پی خواهد داشت.
2.نگاه به خطوط قرآن
انس با قرآن مراتبی دارد و کمترین مرحله انس با قرآن، نگاه کردن روزانه به قرآن است که همین نگاه کردن بدون خواندن، جزو عبادات مستحبّی محسوب شده و ثواب دارد. پیامبر(صلی الله علیه و آله) دراین باره فرمود: «النَّظَرَ فِی الْمُصْحَفِ مِنْ غَیرِ قِرَاءَةٍ عِبَادَة؛[2] نگاه کردن به خطوط قرآن بدون خواندن آن عبادت است».
3.سکوت هنگام قرائت
خداوند متعال از دیگر مراحل انس با قرآن را رعایتِ سکوت، هنگام قرائت آن بیان می کند و دستور می دهد که: «وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْءَانُ فَاسْتَمِعُواْ لَهُ وَ أَنصِتُواْ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُون»[3]؛هنگامی که قرآن خوانده شود، گوش فرا دهید و خاموش باشید شاید مشمول رحمت خدا شوید.
4.استماع تلاوت قرآن
از مراحل مهم انس با قرآن گوش دادن به تلاوت قاری است که برکات مادّی و معنوی فراوانی به همراه دارد که ما تنها به نقل یک روایت بسنده می کنیم؛ حضرت علی بن الحسین(علیه السلام) فرمود:هرکس تنها یک حرف از قرآن را گوش کند هرچند آن را قرائت نکند، خداوند برای او یک حسنه می نویسد و یک گناه از او محو می کند و یک درجه بالایش می برد.[4]5.تلاوت با نگاه و بدون تلفّظ
امام سجّاد(علیه السلام) در روایتی می فرماید: «مَنْ قَرَأَ نَظَراً مِنْ غَیرِ صَوْتٍ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ حَرْفٍ حَسَنَةً وَ مَحَا عَنْهُ سَیئَةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً»؛[5] هرکس با نگاه و بدون صوت و تلفّظ، قرآن بخواند، خداوند برایش در برابر هر حرفی حسنه ایی می نویسد و گناهی را از او محو می کند و درجه او را بالا برد.
6.قرائت از روی مصحف
قرائت قرآن مرحله ای از مراحل انس با قرآن است، امّا کامل نیست. قرائت ممکن است از روی مصحف باشد و ممکن است از حفظ خوانده شود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:
لَیسَ شَی ءٌ أَشَدَّ عَلَی الشَّیطَانِ مِنْ قِرَاءَةِ الْمُصْحَفِ نَظَرا؛[6] هیچ چیزی بر شیطان دشوارتر از قرائت قرآن از روی آن نیست.
امام صادق(علیه السلام) هم فرمود:هرکه قرآن را از روی آن بخواند، از دیدگان خود بهره مند شود و سبب سبک شدن عذاب پدر و مادرش گردد اگر چه آن دو کافر باشند.[7]7.تلاوت قرآن
تلاوت قرآن، متابعت از قرآن در قرائت و دنبال کردن معانی و پیروی در عمل است؛ پس هر تلاوتی، قرائت می باشد، امّا هر قرائتی تلاوت نیست؛ اصولاً تلاوت در مواردی به کار می رود که مطالب قرائت شده، وجوبِ پیروی را در پی آورد. خداوند می فرماید:الَّذِینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ یَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولئِکَ یُؤْمِنُونَ بِهِ؛[8]کسانی که به آنان کتاب دادیم آن را به حق تلاوت می نمایند؛ چرا که به آن ایمان دارند.
رسول خدا(صلی الله علیه و آله) هم در معنای تلاوت در این آیه فرمود: «حقّ تلاوت، یعنی پیرویِ راستین در عمل و تبعیّت راستین از فرامین قرآن».
تلاوت قرآن از آثار مادّی و معنوی برخوردار است که برخی از آنها را آیه زیر یاد آور شده است: کسانی که کتاب الهی را تلاوت می کنند و نماز را برپا می دارند و از آنچه به آنان روزی داده ایم پنهان و آشکار انفاق می کنند، تجارتی (پرسود و) بی زیان و خالی از کساد را امید دارند *آنها این اعمال صالح را انجام می دهند تا خداوند اجر و پاداش کامل به آنها دهد و از فضلش بر آنها بیفزاید که او آمرزنده و شکرگزار است.[9]8.تدبّر در آیات
از مراحل بالای انس با قرآن تدبّر در آیات قرآن است، که قرآن آن را از جمله وظایف انسان به شمار آورده است.(نساء/82،ص/19،محمد/24) در تلاوت آیات قرآن هرگز نباید بدون تدبّر و تأمّل رد شد؛ زیرا با تدبّر در آیات قرآن، آنها خودشان را نمایان می کنند. تدبّر در آیات هرگز معطّل شدن و توقّف بی حرکت و تفکّر نیست؛ تدبّر در آیات قرآن در واقع تفسیر آیات به آیات دیگر است، تطبیق آیات با یکدیگر و توأم با حرکت فکری است، در أثر تدبّر در آیات هم سویی و هماهنگی معانی و معارف آنها نمایان می شود؛ آنگاه انسان می تواند به معانی اصیل و ناب آیات قرآن دست یابد، البتّه لازم است تدبّر در آیات قرآن با فکر خالص و با ذهن خالی و دلی پاک و همراه با تعقّل، انجام گیرد. از آیات ظاهر می شود که تدبّر در آیات از طریق قلب پاک و عقل ناب به عمل می آید.[10]9.حفظ قرآن
حفظ قرآن از مراحل انس با قرآن است. امام صادق(علیه السلام) فرمود: الْحَافِظُ لِلْقُرْآنِ الْعَامِلُ بِهِ مَعَ السَّفَرَةِ الْکِرَامِ الْبَرَرَة؛[11]کسی که قرآن را حفظ و از بر نماید و عامل به دستورهای آن باشد، (در آخرت) با فرشتگان نیکوکار و ارجمندی که واسطه میان خداوند و پیامبران هستند محشور می گردد. بر اساس این روایت قاریان، تالیان، حافظان و حاملان قرآن توصیه به عمل شده اند و با حفظ قرآن بدون عمل، انس با قرآن معنا ندارد.
10.عمل به آیات
این مرتبه، کامل ترین مرتبه انس با کلام خداست که در آیات و روایت بیشترین تأکید روی آن شده است. متون دینی ما در این زمینه روایات زیبا و قابل تأمّلی را به صورت انبوه آورده است. ما این بخش را با کلام امام صادق(علیه السلام) مزیّن می کنیم و بحث مفصّل را به مجال دیگری وا می گذاریم؛ امام صادق(علیه السلام) در سخن گهرباری به لزوم عمل به آیات قرآن پرداخته، فرمود:
عَلَیکُمْ بِالْقُرْآنِ فَمَا وَجَدْتُمْ آیةً نَجَا بِهَا مَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ فَاعْمَلُوا بِهِ وَ مَا وَجَدْتُمُوهُ مِمَّا هَلَکَ مَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ فَاجْتَنِبُوهُ؛[12] بر شما باد انس با قرآن، پس هنگام تلاوت هر آیه ای یافتید که کسانی پیش از شما با عمل به آن نجات یافته اند، شما هم به آن عمل کنید و هر آیه ای را مشاهده کردید که بیانگر عوامل هلاکت و نابودی پیشینیان است، شما هم از آن عوامل پرهیز کنید.
برخی از آثار انس با قرآن
انس با کلام الهی آثار و برکات مادّی و معنوی فراوانی به همراه دارد که در اینجا بخشی از آنها را با توجّه به کلام وحی و روایات مرور می کنیم:
1.افزایش ایمان
مؤمنانی که از تلاوت آیات وحی لذّت می برند طبق وعده خداوند نورانیّت می یابند و ایمانشان کامل می شود:مؤمنان، تنها کسانی هستند که هرگاه نام خدا برده شود، دل هاشان ترسان می گردد و هنگامی که آیات او بر آنها خوانده می شود، ایمانشان فزون تر می گردد و تنها بر پروردگارشان توکّل دارند.[13]2.نورانیّت فضای زندگی
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:خانه های خود را با تلاوت قرآن، نورانی کنید و خانه هایتان را چون قبرستان قرار ندهید؛ همان طور که یهود و نصارا چنان کردند که در معابد و کنیسه ها نماز می گذاردند و خانه های خویش را تعطیل نمودند؛ چون هرگاه در خانه ای قرآن زیاد تلاوت شود، خیرش زیاد می گردد و آن خانواده بهره مند می شود و برای اهل آسمان نور می دهند همچنان که ستارگان آسمان برای اهل زمین، نور افشانی می کنند.[14]3.بصیرت و آگاهی
شخصی که بصیر نباشد و راه و چاه را در پیچ و خم حوادث تشخیص ندهد، هرگز نمی تواند به سر منزل مقصود برسد. برای همین، زندگی با آیات قرآن برای همه انسان ها آگاهی بخش و بصیرت افزاست و مانند چراغ راه، روشنی بخش است. خداوند می فرماید:
قُلْ إِنَّما أَتَّبِعُ ما یوحی إِلَی مِنْ رَبِّی هذا بَصائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ؛[15] بگو: من تنها از چیزی پیروی می کنم که بر من وحی می شود. این وسیله بینایی از طرف پروردگارتان و مایه هدایت و رحمت است برای جمعیّتی که ایمان می آورند.
همچنین درآیه20 سوره جاثیه، قرآن، بهترین وسیله بصیرت معرّفی شده است: هذا بَصائِرُ لِلنَّاسِ وَ هُدی وَ رَحْمَةٌ لِقَوْمٍ یوقِنُون؛این قرآن وسایل بینایی و بصیرت و مایه هدایت و رحمت است برای مردمی که به آن یقین دارند.
آشکار شدن طرح، نقشه و روش گنه کاران،[16] تذکّر و یادآوری وظایف اهل ایمان،[17] زمینه ساز تزکیه و تعلیم انسان،[18] تقویت تفکّر و تعقّل و اندیشه،[19] آراستن انسان ها به لباس زیبای تقوا،[20] شفا بخشیدن به امراض روحی و بیماری های نفسانی اهل ایمان،(فصلت/44) موعظه و عبرت برای پروا پیشگان،(نور/34)هدایت مردم از تاریکی ها به سوی نوراز دیگر برکات انس با قرآن کریم در عرصه زندگی است.
منابع
[1] کلینی، کافی، ج 2، بَابُ قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ فِی الْمُصْحَف، ص 613.
[2] کشّی، اختیار معرفة الرجال، ج 2، ص 616.
[3] اعراف، 204.
[4] صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 103.
[5] صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 103.
[6] صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 103.
[7] کلینی، کافی، ج 2، بَابُ قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ فِی الْمُصْحَف، ص 613.
[8] بقره/21
[9] فاطر/30
[10] آملی، تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم، ج 1، ص 134.
[11] صدوق، امالی، ص 59.
[12] عاملی، وسائل الشیعه، ج 4، ص.
[13] انفال/2
[14] کلینی، کافی، ج 2، ص 610 و حلّی، عدة الداعی، ص 286.
[15] اعراف/203
[16] انعام/55
[17] نور/1
[18] جمعه/2
[19] بقره/219
[20] بقره/187
برگرفته از سایت حوزه نت:
http://www.hawzah.net/fa/Article/View/93770/
زمینه های منفی انس با قرآن
به طور طبیعی نبود زمینه های ایجابی خود زمینه ای سلبی در راه انس با قرآن کریم است. بنابراین می توان گفت: دوری از شنیدن صوت قرآنی گوش ندادن به این نغمه آسمانی، جهل و نادانی، بی فکری و نابخردی، سرکشی و گردنکشی، کفرورزی مانع اساسی در راه حصول انس با قرآن و عامل در روی گردانی از امور قرآنی به شمار می آید.
عوامل دیگر نیز شامل: شرکت در مجالس لغو و بیهوده است: ومن الناس من یشتری لهو الحدیث لیضل عن سبیل الله بغیر علم ویتخذها هزوا أولئک لهم عذاب مهین (لقمان، 6) بعضی از مرد سخنان بیهوده را می خرند تا مردم را از روی نادانی از راه خدا گمراه سازند و آیات الهی را به استهزاء گیرند.
مصداق بارز این امر در روزگار ما فیلم های مبتذل، صحنه های مبتذل ماهواره ای و اینترنتی و مشغول کردن ذن به بی تفاوتی و هوسرانی است.
عامل دیگر، خودبرتر بینی است: وَإِذَا تُتْلَى عَلَیْهِ آیَاتُنَا وَلَّى مُسْتَکْبِرًا کَأَنْ لَمْ یَسْمَعْهَا کَأَنَّ فِی أُذُنَیْهِ وَقْرًا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِیمٍ (لقمان، 7) هنگامی که آیات ما بر آنها خوانده می شود مستکبرانه روی برمی گردانند گویی آن را نشنیده اند.
دشمنی با خدا و آیات الهی مانع دیگر انس با این کتاب آسمانی است. إنه کان لآیاتنا عنیدا ( مدثر، 16) او به آیات ما عناد می ورزید. این دشمنی مانع افزایش نعمت شده و رغبت و تمایل به آیات موجب فزونی نعمت ها می شود.
نتیجه گیری:
1. اهم شرایط حصول انس با قرآن کریم عبارت است از: شناخت عظمت قرآن، طهارت، ولایت، خشوع و توفیق الهی
2. مهمترین مانع حصول انس با قرآن کریم، آلودگی درون، کبر و خود برتر بینی، بی توجهی، ناشنوایی باطن و روی آوردن به دنیاست.
3. زمینه هایی ایجابی انس با قرآن کریم می شود، شنیدن کلام حق، شناخت آیات الهی، تفکر در آیات قرآن، پند پذیری، تعقل در مفاد آیات قرآن، تفقه و فهم آیات الهی ، شکرگزاری و داشتن یقین است.
4. زمینه های سلبی و منفی انس با قرآن کریم: گوش ندادن به آیات قرآن، جهل، سرکشی و کفرورزی، شرکت در مجالس هوسرانی، خودبرتر بینی و دشمنی با آیات الهی است.
برای مطالعه بیشتر می توانید به پورتال علوم انسانی مقاله «شرایط و موانع انس با قرآن» محمد موسوی مقدم مراجعه نمایید:
http://www.ensani.ir/storage/Files/20120329151737-5048-43.pdf

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد