ما همیشه و هر زمان با تصمیماتی مواجه می‌شویم که گریز از آنها ممکن نیست، از تصمیمات کوچک مثل «چی بپوشم؟ چی بخورم؟ یا چه کانالی رو تماشا کنم؟» گرفته تا تصمیمات بزرگ مثل «آیا این پیشنهاد کاری رو قبول کنم؟ آیا این خونه رو بخرم؟ آیا تو این رابطه بمونم؟» تصمیم‌ گیری بر سر مسائل مهم زندگی، فکر کردن به پیامدهای یک تصمیم، ترس از پشیمان شدن یا انتخاب غلط، می‌تواند آنقدر فکر شما را مشغول کند که دچار اضطراب شوید و قدرت تصمیم‌گیری‌تان را از دست بدهید. حتی ممکن است از فرط فکر کردن زیاد و درماندگی از نرسیدن به نتیجه، به «هر چه بادا باد» گفتن قناعت کنید و تسلیم شوید. اما تسلیم شدن در برابر تصمیمات کوچک و بزرگ زندگی، استراتژی خوبی برای یک زندگی موفق و شاد نیست. پس نه تسلیم شوید و نه بیش از حد به ابعاد تصمیمات زندگی‌تان فکر کنید، بلکه به راه‌هایی برای بهبود مهارت تصمیم‌ گیری‌تان بیندیشید.

«ناهار کدوم رستوران برم؟»

«چه فیلمی رو ببینم؟»

«اون پیراهن رو بخرم یا پولمو خرج نکنم؟»

ما در هر روز از زندگی‌مان، ناچار به تصمیم‌گیری‌هایی می‌شویم، اما با وجود گزینه‌های زیادی که پیش روی ما است، اغلب دچار تردید و پشیمانی به خاطر از دست دادن فرصت‌هایی می‌شویم که حاصل تصمیمات «اشتباه» ما هستند. در این مقاله شما را با روش های بهبود مهارت‌های تصمیم‌گیری و کاهش تردید در زندگی روزانه‌ آشنا می‌کنیم.

تصمیم‌گیری فردی

وقتی شما تنها فرد تصمیم‌گیرنده هستید، یکی از روش‌های زیر را امتحان کنید.

تحلیل هزینه-فایده را انجام دهید

قبل از گرفتن تصمیم نهایی، برای اطمینان از این که بهترین تصمیم را خواهید گرفت، حتما مزایا و معایب را بسنجید. این کار مستلزم انجام تحلیل هزینه-فایده است که به کمک آن، نتیجه‌ی هر راه ممکن را (چه مثبت و چه منفی) بررسی می‌کنید. این روش به شما کمک می‌کند ارزش فرصت‌‌ها را بشناسید یا با چیزهایی آشنا بشوید که به واسطه‌ی ترجیح یک تصمیم بر تصمیمات دیگر، ممکن است آنها را از دست بدهید.

گزینه‌ها‌ را محدود کنید

برای ساده‌ کردن تحلیل هزینه-فایده، گزینه‌ها را محدود کنید. هر چه گزینه‌های پیش رو بیشتر باشند، گرفتن تصمیم نهایی، سخت‌تر خواهد شد. گزینه‌های بیشتر می‌تواند منجر به پشیمانی‌های بیشتر در آینده شود، چون معمولا اغلب ما پس از تصمیم‌گیری نهایی، فورا به تمام احتمالات از دست رفته فکر می‌کنیم و نگران این هستیم که شاید می‌توانستیم تصمیم بهتری بگیریم و نگرفتیم. به معنای دقیق کلمه، محدود کردن گزینه‌ها سبب آرامش ‌خاطر بیشتر می‌شود.

اهمیت تصمیم‌ را ارزیابی کنید

برای یک تصمیم احتمالی چقدر زمان باید صرف کرد؟ ده ثانیه؟ ده دقیقه؟ ده ساعت یا بیشتر؟ همه‌ی اینها بستگی به این دارد که چه چیزی در معرض خطر است. برای کم کردن تردیدهای عذاب‌آور، اهمیت تصمیم‌تان را مشخص کنید (میزان تأثیر این تصمیم بر زندگی من چقدر خواهد بود؟ میزان هزینه‌های این تصمیم چقدر خواهد بود؟) و بر اساس آن، یک مهلت زمانی تعیین کنید. دقت کنید تأکید ما روی ارزیابی پیش از تصمیم‌گیری است، نه ارزیابی تصمیمی که هم‌اکنون گرفته‌اید و فقط به دنبال توجیه آن هستید.

برای تصمیمات جزئی زیاد وقت صرف نکنید

اگر تصمیم شما به سادگی انتخاب یک رستوران برای ناهار یا انتخاب یک برنامه‌ی تلویزیونی برای تماشا کردن است، به یاد بیاورید که اهمیت تصمیم خود را بسنجید و حداقل زمان ممکن را به تصمیم‌گیری‌های جزئی اختصاص دهید. اگر تصمیم شما بر خود شما یا دیگران اثر مهمی نمی‌گذارد، پس با فکر کردن بیش از حد برای انتخاب گزینه‌ها، وقت خود را تلف نکنید.

تحقیق کنید

شاید این امر واضح به نظر برسد، اما وقتی کار به تصمیم‌گیری‌های مهم از قبیل خرید تلفن همراه، لپ‌تاپ یا ماشین می‌رسد، انرژی و وقتی که صرف تحقیق درباره‌ی محصول مورد نظر‌تان می‌کنید، در نهایت سبب رضایت شما خواهد شد، در غیر این صورت، پشیمانیِ شدیدی گریبان‌گیرتان می‌شود.

با یک فرد آگاه و باتجربه مشورت کنید

مشورت با یک فرد آگاه چیزی بیش از پرس‌و‌جو درباره‌ی حقایق و تدارکات پیش از تصمیم‌گیری است، این کار به بهبود مهارت تصمیم‌گیری شما در آینده هم کمک می‌کند، زیرا شما اعتماد و اطمینان‌ پیدا می‌کنید که با کمک گرفتن از یک فرد باتجربه، در نهایت تصمیم درستی خواهید گرفت. خواه کمک گرفتن از یک دوست مکانیک‌ درباره‌ی خرید ماشین باشد، خواه بررسی نظر کسانی که محصولی را پیش از شما مصرف کرده‌اند، مشورت با افراد آگاه، رویکرد بسیار مفیدی در فرایند تصمیم‌گیری است.1

اطلاعات خود را برای تصمیم گیری افزایش دهید

نحوه تصمیم گیری درست برای هر یک از موضوعات فردی یا حتی اقتصادی وابسته به اطلاعات شماست. در صورتی که اطلاعات خوبی را در رابطه با یک موضوع جمع آوری کنید، قطعا رسیدن به یک نتیجه تصمیم گیری موفق، دور از انتظار نخواهد بود.

اطلاعات شما، نقشه راه شما هستند. در یافتن بهترین نقشه دقت لازم را به خرج دهید. فرض کنید که شما به دنبال انتخاب یک دستگاه تلویزیون خوب و باکیفیت هستید. قطعا در صورتی که اطلاعات دقیق و تخصصی در رابطه با انواع تلویزیون های موجود در بازار را داشته باشید، هرگز از انتخاب خود پشیمان نخواهید شد.

تحقیق را به عنوان یک اصل ضروری در نظر بگیرید

تحقیق کنید و متوقف نشوید. از قوانین اصلی تصمیم گیری استراتژیک می توان به تحقیق و بررسی اشاره کرد. تحقیق هر نوع مسئله بزرگ و کوچک، امکان جمع بندی درست و دقیق را به سادگی فراهم می نماید.

تصمیم گیری در مسائل فردی، مسائل خانوادگی، مسائل مرتبط با حرفه و شغل و حتی ساده ترین مسائل روزمره، تنها با تحقیق امکان پذیر خواهد شد. ارزیابی باید ها و نباید های ممکن در ذهن، تنها با تحقیق و بررسی انجام می گیرد.

مسئولیت پذیری را تمرین کنید

مسئولیت پذیری را تمرین کنید. مسئولیت پذیر باشید و از عواقب تصمیمات خود فرار نکنید. این شما هستید که با تصمیم گیری نهایی، مسیر موفقیت یا شکست خود را ترسیم می کنید. اما فراموش نکنید که هیچ شکستی پایان کار نیست.

تصمیمات خود را بر اساس اولویت ها و هم چنین بازخورد های آن در زندگی شخصی یا حرفه ای، طبقه بندی کنید. برای تصمیمات بی اهمیت وقت زیادی را صرف نکنید و از کنار آن به سادگی بگذرید.

این نکته را در رابطه با نتایج تصمیم گیری های خود نیز رعایت کنید. مسئولیت پذیری تصمیمات شما، تنها بر عهده شماست. حتی اگر برای تصمیم گیری از روش مشورت با دوستان یا یک گروه نیز کمک گرفته باشید، باز هم در نهایت این شما هستید که تصمیم می گیرید.

زمان را مدیریت کنید

بهترین زمان برای تصمیم گیری درست را انتخاب کنید. مدیریت زمان این امکان را به شما خواهد داد تا برای انتخابی صحیح و منطقی، هرگز دچار تردید، اضطراب، شک و همینطور محدودیت نشوید. زمان گنج باارزشی است که باید همواره از آن محافظت کنید.2

تصمیم‌گیری گروهی

تصمیم‌گیری گروهی برای‌تان دشوار است؟ یکی از تدابیر زیر را امتحان کنید.

مدیریت منازعه را تمرین کنید

«تعریف مدیریت منازعه: فرایند محدود کردن جنبه‌های منفی نزاع و افزایش جنبه‌های مثبت آن»

تصمیم‌گیری گروهی، کار دشواری به نظر می‌آید. وجود اعضای متعدد، احتمال تعارض را بالا می‌برد، بنابراین برای آماده‌ کردن خودتان در چنین موقعیت‌هایی، تمرین مدیریت معارضه، همیشه به کار می‌آید. تفاوت بین موقعیت برد-باخت (از قبیل سازش، که در آن، یک طرف از خواسته‌هایش به نفع طرف مقابل، دست می‌کشد) و برد-برد (از قبیل تطابق، که در آن، هر دو طرف به منظور توافق بر سر امور دیگر، دست از برخی چیزها می‌کشند) را شناسایی کنید.

از پیش برنامه‌ریزی کنید

وقتی قرار است یک تصمیم گروهی بگیرید، برای اجتناب از تعارض میان اعضای گروه، بهترین کار این است که پیش از رسیدن به موعد تصمیم‌گیری، از پیش به جزئیات مربوط به آن تصمیم به خوبی فکر کنید. از این روش می‌توانید هنگام سینما رفتن یا مهمانی‌های شام استفاده کنید، چون این روش، جلوی تصمیمات عجولانه و آنی را می‌گیرد و در عین حال، مهارت‌های تصمیم‌گیری همه‌ی افراد درگیر را بهتر و احتمال منازعه میان اعضای گروه را کمتر می‌کند.

مسئولیت را به عهده بگیرید

گاهی اوقات باید تسلیم شد و گاهی اوقات باید قاطع بود. اگر هیچکس هنگام تصمیم‌گیری گروهی، موضع ثابتی نمی‌گیرد، شما مسؤلیت را به عهده بگیرید. در غیر این صورت، زمان ارزشمند خود را در تلاش برای تصمیم‌‌گیری با دیگران بر سر یک موضوع هدر می‌دهید، در حالی که می‌توانستید وقت خود را صرف تفریح خودتان کنید یا کار مفیدی انجام دهید.

روی اشتباهات تمرکز نکنید

بزرگ‌ترین مانع تصمیم‌گیریِ درست این است که خودتان را به خاطر اشتباهات گذشته سرزنش کنید. زندگی کردن با تشویش و پشیمانی از تصمیمات گذشته، به توانایی تصمیم‌گیری سریع و مؤثر شما در آینده آسیب می‌رساند، بنابراین به جای تمرکز روی اشتباهات و شکست‌های گذشته، قاطعانه تصمیم بگیرید و هنگامی که تصمیم‌تان را به سامان رساندید، دیگر به گذشته فکر نکنید.3

پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.yada.ir
3.www.vista.ir